Đâu là lý do việc Pháp thay súng nội FAMAS bằng vũ khí Đức

Biểu tượng vũ khí cá nhân FAMAS Pháp

FAMAS (Fusil d'Assaut de la Manufacture d'Armes de Saint-Étienne) - súng trường tấn công được phát triển và chế tạo bởi Manufacture d'armes de Saint-Étienne - là loại súng cá nhân tiêu chuẩn của Quân đội Pháp (thay thế súng trường MAS-49 và tiểu liên MAT-49) và cũng được dùng để xuất khẩu. Được bắt đầu phát triển từ năm 1967 và hoàn thành vào năm 1971, FAMAS có bộ phận chuyển động, khóa nòng, hộp tiếp đạn nằm sau cò súng, sát báng súng, gọi theo thuật ngữ chuyên môn là “bullpup”, được lính Pháp gọi là le Clairon (cái kèn) vì hình dáng của nó.

FAMAS hoạt động theo nguyên tắc nạp đạn tự động trên cơ sở sử dụng áp lực khí thuốc súng lên đáy buồng đạn để đẩy khóa nòng về sau và tống vỏ đạn ra ngoài, hay còn gọi là “blowback”. Nó sử dụng đòn bẩy giữ chậm để kiểm soát việc mở khóa nòng. Chế độ bắn của loại súng này có thể tùy chọn - tự động hoàn toàn, hoặc loạt ngắn 3 viên. Súng cũng có khả năng gắn bộ gá phóng lựu 40mm M203 tiêu chuẩn NATO. FAMAS có tốc bộ bắn cực nhanh (1.000 viên/phút), cơ động mạnh, từng được coi là biểu tượng vũ khí cá nhân của nền công nghiệp quốc phòng Pháp và là một trong những mẫu súng cá nhân hiện đại nhất của khối NATO.

Thiết kế “bullpup” giúp giảm thể tích và trọng lượng của súng trong khi vẫn đảm bảo chiều dài của nòng súng theo yêu cầu, tăng khả năng cơ động, đặc biệt là trong các không gian chật hẹp, cải thiện đường đạn và tăng tầm bắn hiệu quả. Tuy nhiên, nhược điểm của nó là khó sử dụng hơn các loại súng được thiết kế theo kiểu truyền thống. Do thiết kế có các lỗi không thể khắc phục được nên nó hay gây ra các rắc rối - hay bị kẹt đạn, và khi bắn cường độ cao, một số bộ phận bằng nhựa của súng dễ bị vỡ, băng đạn dùng một lần.

Súng buộc phải sử dụng đạn vỏ thép vì cơ chế nạp đạn blowback quá mạnh có thể phá hủy vỏ đạn nếu làm bằng kim loại mềm hơn, như đồng. Mẫu FAMAS G2 được phát triển vào năm 1994 để phù hợp với tiêu chuẩn của NATO - dùng đạn 5.56×45mm, cũng như để sử dụng chung hộp đạn. Phiên bản cải tiến G2 ra đời với nhiều ưu điểm và khắc phục được các yếu điểm, tuy nhiên chúng quá đắt đỏ để có thể trang bị đại trà.

FAMAS nặng 3,61kg (F1) hoặc 3,8kg (G2), dài 757mm (965mm với lưỡi lê); tầm bắn hiệu quả 300m (F1) - 450m (G2), với sự hỗ trợ của các thiết bị ngắm mục tiêu ảnh nhiệt, tầm bắn hiệu quả tăng lên 600-1.000m; dùng hộp đạn rời 25 viên (F1) và 30 viên (G2).

Ước tính, khoảng 400.000 khẩu FAMAS F1 đã được chế tạo và tổng số 450.000 khẩu đã được xuất xưởng trước khi bị ngừng sản xuất vào 2002. FAMAS từng tham chiến trong chiến dịch can thiệp ở Libya năm 1983-1984, chiến dịch Bão táp sa mạc, nội Syria, Lybia, Iraq cũng như tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình ở Bosnia, Afghanistan. Vì các hạn chế trên, FAMAS đã bị quân đội Pháp thay thế bằng HK416 (đời HK 416 E và F) do Đức phát triển.

Quân đội Pháp thay FAMAS bằng Heckler & Koch HK416 F

Heckler & Koch HK 416 là súng tiểu liên được thiết kế và sản xuất bởi công ty Heckler & Koch GmbH của Đức dựa trên súng AR-15, cụ thể là dòng súng Colt M4 (được cấp cho quân đội Mỹ), hệ thống piston khí hành trình ngắn độc quyền, có nguồn gốc từ ArmaLite AR-18 (hệ thống tương tự cũng được sử dụng trong dòng súng trường G36 trước đây của Heckler & Koch).

Tiểu liên Heckler & Koch với các phiên bản khác nhau đang có trong trang bị của quân đội 26 nước. HK 416 là súng cá nhân tiêu chuẩn của các Lực lượng vũ trang Na Uy, nhiều lực lượng đặc nhiệm của các nước trên thế giới và là vũ khí được SEAL Team Six (Mỹ) sử dụng để tiêu diệt trùm khủng bố Osama Bin Laden năm 2011, và tới đây sẽ là vũ khí cá nhân tiêu chuẩn của Quân đội Pháp.

Heckler & Koch có một số biến thể HK 416 C siêu nhỏ gọn, với nòng dài 228mm và vận tốc đầu nòng khoảng 730m/s; M27 - một biến thể được phát triển từ D16.5RS được Thủy quân Lục chiến Mỹ đưa vào trang bị năm 2011; HK 416 A5 - biến thể cải tiến lần đầu tiên được nhìn thấy trong cuộc thi carbine cá nhân; HK 416 A7 (còn gọi là G95) - biến thể được thiết kế cho lực lượng đặc nhiệm KSK và KSM của Đức; và HK 417 - phiên bản cỡ nòng đầy đủ của súng trường có cỡ nòng 7,62×51mm NATO. Súng được thiết kế để tương thích với trang bị của lính bộ binh FÉLIN, có khả năng gắn được các trang bị thiết bị kỹ thuật quang học kính ngắm hiện tại và tương lai.

Quyết định thay thế FAMAS được giới chức quốc phòng Pháp đưa ra vào năm 2016, lần giao hàng đầu tiên được thực hiện vào tháng 5/2017. Theo hợp đồng với Heckler & Koch, súng cá nhân mới được đặt tên là HK 416 F (chữ "F" - viết tắt France - phiên bản dành cho Quân đội Pháp) và dự kiến sẽ được sử dụng trong ít nhất 30 năm. Các phụ kiện, phụ tùng, cũng như đào tạo và dịch vụ cũng sẽ được cung cấp trong khoảng 15 năm. HK 416 F dựa trên thiết kế của HK 416 A5 và có thể được sử dụng bởi những người bắn thuận cả tay trái và tay phải. Súng tiêu chuẩn mới HK 416 F sẽ được cung cấp cho quân đội Pháp theo hai biến thể là HK 416 FS (tiêu chuẩn, nòng dài 368mm) và HK416 FC (nhỏ gọn, nòng dài 280mm).

HK 416 F được trang bị một báng tì vai điều chỉnh được, có thể có chiều dài từ 741mm đến 842mm đối với biến thể C, và 831mm đến 931mm đối với biến thể S. HK 416 F có chiều rộng 77mm (không có phụ kiện) và chiều cao 253mm (không có kính ngắm). Phiên bản S có trọng lượng rỗng 3,755kg trong khi phiên bản C nhẹ hơn với trọng lượng 3,450kg. HK416 F có nòng dập nguội với sáu rãnh và xoắn sang phải, sử dụng băng đạn có khả năng chứa 30 viên đạn.

Quân đội Pháp dự kiến sẽ mua tổng cộng 93.000 khẩu trước năm 2025 và 117.000 khẩu trước năm 2028. Trong số 93.080 khẩu HK 416, 54.575 khẩu sẽ là phiên bản "ngắn", có nòng dài 280mm, trọng lượng 3,7kg, không có khả năng gắn bộ gá phóng lựu; và 38.505 khẩu là phiên bản “tiêu chuẩn” có nòng dài 368mm nặng 4kg, trong đó 14.915 sẽ có phụ kiện FÉLIN đi kèm; súng HK 416 tiêu chuẩn sẽ được cung cấp cùng với 10.767 bộ gá phóng lựu HK 269 F.

Về quang học, HK 416 có thể dùng kính quang học hiện tại được sử dụng cho súng trường FAMAS - ống kính Scrome J4 của Pháp, có mức phóng đại 4 lần. Đã có 12.000 khẩu HK 416 được chuyển giao trong năm 2020, nâng tổng số súng này trong lực lượng vũ trang Pháp lên 45.340 khẩu; 12.000 khẩu khác sẽ được giao vào năm 2021. FAMAS sẽ vẫn được trang bị cho Vệ binh Quốc gia Pháp và các đơn vị không trực tiếp chiến đấu, cũng như các đơn vị cảnh sát trong nước và sẽ tiếp tục có trong trang bị cho đến khi toàn quân được thay thế hoàn toàn bằng HK 416.