Đòn hiểm của Nga loại Ukraine khỏi thị trường vũ khí

Sau khi trở thành quốc gia độc lập, tổ hợp công nghiệp quân sự của Ukraine trong hơn 2 thập kỷ vẫn gắn kết chặt chẽ với Liên bang Nga và Moskva là khách hàng chính của các thiết bị và linh kiện quân sự nguồn gốc từ Kiev.

Chỉ trong nhiệm kỳ Tổng thống Viktor Yushchenko, Ukraine mới bắt đầu các dự án của riêng mình mà không liên quan đến Nga. Khi đó một khoản tiền lớn đã được phân bổ cho việc phát triển tên lửa chiến thuật Sapsan, cuối cùng dẫn đến phiên bản Grom-2 cho Saudi Arabia.

Nhưng khi Tổng thống Viktor Yanukovych lên nắm quyền thì mọi thứ đã trở lại bình thường. Tổ hợp công nghiệp quân sự Ukraine một lần nữa kiếm được tiền từ Nga.

Việc xuất khẩu vũ khí và công nghệ có thể mang lại số tiền lớn cho ngân sách Ukraine nhưng lại vướng phải nhiều khó khăn. Các dự án hiếm hoi như hợp đồng cung cấp xe tăng T-84 Oplot cho Thái Lan hoặc bán MiG-29 nâng cấp cho Azerbaijan đã gây ra sự phản đối công khai từ Moskva.

Ngay cả sau khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014 và hợp tác kỹ thuật quân sự giữa Kiev và Moskva đã chấm dứt.

Vũ khí Ukraine sản xuất ra hiện chủ yếu phục vụ nhu cầu nội địa

Theo chuyên gia quân sự Mikhail Zhirokhov, Moskva sử dụng nhiều bước đi khác nhau để tách Kiev trên thị trường vũ khí thế giới. Lấy ví dụ, ông đề cập đến một hợp đồng giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Ukraine để cung cấp 2 hệ thống phòng không S-125. Thương vụ trị giá 30 triệu USD này đã được Ukroboronprom công bố vào cuối năm 2019.

Đồng thời người Thổ Nhĩ Kỳ muốn mua các tổ hợp S-125 được hiện đại hóa bởi công ty tư nhân Aerotechnika-ML. Nhưng vào tháng 1/2020, phía Ankara thông báo rằng cần phải ký lại hợp đồng vì Ukroboronprom muốn thay đổi nhà cung cấp là Techimpex.

Ngoài ra một người trung gian xuất hiện trong giao dịch với tư cách của một công ty Tofig Nagiyev nào đó. Theo ông Zirokhov, người này có hộ chiếu của một công dân Liên bang Nga. Trong hình thức trên, giao dịch có vẻ đáng ngờ đối với phía Thổ Nhĩ Kỳ và họ đã từ chối ký thỏa thuận.

Tổ hợp công nghiệp quân sự Ukraine quen với sự phụ thuộc vào Nga đang trải qua thời kỳ khó khăn. Tất nhiên tiềm năng của Kiev vẫn rất lớn và họ có thể hồi sinh thậm chí đưa nó lên một cấp độ mới.

Nhưng theo chuyên gia Zhirokhov, sự thờ ơ của Tổng thống Zelensky đối với số phận của khu liên hợp công nghiệp - quân sự trong nước đã khiến cho mọi việc càng thêm khó khăn.

Hiện tại tình hình xuất khẩu vũ khí của Ukraine có vẻ còn tồi tệ hơn so với thời kỳ phụ thuộc vào Liên bang Nga. Bây giờ các doanh nghiệp quốc phòng Ukraine hoặc phá sản hoặc trong trạng thái hoạt động cầm chừng.