Đòn trừng phạt của ông Trump khi Thổ Nhĩ Kỳ quyết mua S-400 của Nga

Hơn hai tháng sau khi chính quyền Mỹ dọa chấm dứt tư cách tham gia của Thổ Nhĩ Kỳ vào Hệ thống Ưu đãi Tổng quát (GSP), Tổng thống Donald Trump ngày 16/5 đã chính thức dừng chương trình ưu đãi này đối với đồng minh trong khối NATO với lý do Thổ Nhĩ Kỳ không còn là nước đang phát triển.

Quyết định trên của Tổng thống Trump đồng nghĩa với việc Thổ Nhĩ Kỳ không còn được hưởng ưu đãi miễn thuế đối với một số hàng xuất khẩu vào thị trường Mỹ.

Mỹ đã nhập khẩu 1,66 tỷ USD hàng hóa Thổ Nhĩ Kỳ trong năm 2017 theo chương trình GSP, chiếm gần 18% trong tổng số hàng nhập khẩu của Mỹ từ Thổ Nhĩ Kỳ. Các mặt hàng được miễn thuế gồm trang sức, kim loại quý, phụ tùng xe và một số sản phẩm nông nghiệp, cá cùng các hàng hóa thương mại.

Chính quyền Mỹ thực hiện động thái cứng rắn trên với Thổ Nhĩ Kỳ trong bối cảnh quan hệ song phương đang gặp nhiều căng thẳng. Mỹ phản đối việc Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga vì cho rằng việc Ankara mua cả S-400 và máy bay chiến đấu F-35 có thể cho phép Nga nắm được thông tin nhạy cảm của F-35 và có thể “bắt bài” máy bay này trong tương lai.

Sau khi Thổ Nhĩ Kỳ công bố kế hoạch mua S-400, Mỹ thông báo dừng chuyển các trang thiết bị cho Thổ Nhĩ Kỳ theo chương trình phát triển dòng máy bay chiến đấu F-35 tối tân của Mỹ. Washington thậm chí đưa ra tối hậu thư, yêu cầu Ankara chọn giữa việc tiếp tục là thành viên của NATO hoặc tiếp tục mua hệ thống phòng không của Nga.

Tháng 12/2017, Thổ Nhĩ Kỳ đã ký hợp đồng trị giá 2,5 tỷ USD để mua hệ thống S-400, bất chấp sự phản đối của các đồng minh NATO. Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu cho biết nước này mua hệ thống phòng không của Nga vì không thể tìm thấy một hệ thống tương tự từ các đồng minh phương Tây.