Mục đích của Nga khi triển khai “rồng lửa” S-500 ở Crimea

Lãnh đạo cơ quan tình báo quân sự Ukraine Kyrylo Budanov ngày 12/6 cho biết lực lượng Nga đã triển khai hệ thống phòng không S-500 mới nhất tại Crimea.

“Hệ thống phòng không của Nga đang được tăng cường. Điều này khá rõ ràng và dễ hiểu. Các bộ phận của S-500 đã xuất hiện. Về nguyên tắc, đây sẽ là cuộc thử nghiệm của S-500”, ông nói.

Theo ông, S-500 đã được điều tới khu vực gần cầu Kerch (còn gọi là cầu Crimea) để bảo vệ công trình huyết mạch này trước nguy cơ bị Ukraine tấn công.

S-500 Prometheus của Nga đã hoàn thành xuất sắc hàng loạt cuộc thử nghiệm, khẳng định khả năng đánh chặn các mục tiêu siêu thanh. Ảnh: Izvestia

Cây cầu chiến lược Kerch nối đất liền Nga với bán đảo Crimea và thường xuyên được Nga sử dụng để vận chuyển quân đội và vũ khí tới Crimea.

EurAsian Times không thể xác minh độc lập tuyên bố của người đứng đầu cơ quan tình báo Ukraine. Tuy nhiên, nếu được xác thực, đây sẽ là lần đầu tiên S-500 được đưa vào sử dụng trong chiến đấu.

Hơn nữa, các báo cáo về khả năng triển khai S-500 được đưa ra vài tuần sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Nga, khi đó là ông Sergei Shoigu tuyên bố vào tháng 4 rằng Lực lượng Vũ trang Nga sẽ nhận được hệ thống phòng không S-500 đầu tiên trong năm nay.

Dựa trên thông tin từ phía Ukraine, các nhà phân tích quân sự cho rằng việc Nga triển khai S-500 là nhằm bảo vệ Cầu Kerch trước các cuộc tấn công của Ukraine, do tầm quan trọng chiến lược của nó. Kể từ khi xung đột bùng phát hồi tháng 2/2022, cây cầu đã nhiều lần bị lực lượng Ukraine nhắm tới.

Cuối tháng trước, Bộ Tổng tham mưu Ukraine nói rằng khu vực Kerch đã bị tấn công bằng tên lửa ATACMS. Theo báo cáo và hình ảnh vệ tinh do Kiev công bố, 2 tàu Nga đã bị trúng đạn trong cuộc tấn công vào ngày 30/5.

Tuy nhiên, việc triển khai S-500 có thể nhằm mục đích chống lại các mối đe dọa lớn hơn. Một số nhà phân tích cho rằng nó có thể ngăn cản NATO thực hiện các nhiệm vụ Tình báo, Giám sát và Trinh sát (ISR).

Nhà phân tích quân sự và cựu chiến binh Lực lượng Không quân Ấn Độ Vijainder Thakur cho biết: “Khi hoạt động gần, các tài sản ISR của Mỹ/NATO có thể né tránh các cuộc tấn công của máy bay chiến đấu Nga bằng cách di chuyển ra khỏi tầm bắn trước khi máy bay chiến đấu vào vị trí để phóng tên lửa”.

Tuy nhiên, “tầm bắn của hệ thống S-500 sẽ buộc các thiết bị của Mỹ/NATO phải hoạt động xa hơn khoảng 100 km, làm giảm khả năng trinh sát và tình báo của chúng. Ngoài ra, chúng sẽ gặp rủi ro nếu bị hệ thống tác chiến điện tử của Nga làm suy yếu khả năng dẫn đường, khiến chúng đi lạc vào phạm vi giao chiến”.

S-500 Prometheus là hệ thống phòng không di động, do Tập đoàn Almaz-Antey phát triển trên khung gầm BAZ-69096. Nos được thiết kế để vô hiệu hóa các mối đe dọa ở các độ cao và tốc độ khác nhau do công nghệ hàng không vũ trụ hiện tại và tương lai tạo ra.

Sau khi triển khai thành công hệ thống S-400 của Nga vào năm 2007, chương trình phát triển S-500 được khởi động vào năm 2010. Thiết kế của hệ thống này đã hoàn thành vào năm 2011, nhưng việc sản xuất hàng loạt đã bị trì hoãn nhiều lần.

Bất chấp một số trở ngại trong quá trình sản xuất, S-500 hứa hẹn sẽ là yếu tố thay đổi cuộc chơi. Nó được cho là có khả năng chống lại máy bay thế hệ thứ năm, các vệ tinh có quỹ đạo thấp và các mối đe dọa tên lửa.

S-500 được tạo ra như một sự thay thế tiềm năng cho hệ thống tên lửa chống đạn đạo A-135, hiện được đặt trong các hầm chứa bên ngoài Moscow. Ngoài ra, nó còn nhằm hỗ trợ hệ thống tên lửa đất đối không (SAM) tầm xa S-400 Triumf.

S-500 đã trải qua một cuộc thử nghiệm vào năm 2018, trong đó Nga cho biết, hệ thống này đã tấn công mục tiêu cách xa khoảng 480km.

Khả năng chống nhiễu điện tử mạnh mẽ giúp S-500 tăng khả năng sống sót trong các tình huống chiến đấu khó khăn và đảm bảo hiệu quả ngay cả khi đối đầu với các công cụ tác chiến điện tử tiên tiến.

Theo thông tin do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế công bố, S-500 bao gồm 2 tên lửa đánh chặn 77N6 hoặc 4 tên lửa đất đối không tầm xa 40N6M được lắp đặt trên xe phóng.

Tính năng quan trọng nhất của hệ thống là khả năng phóng tên lửa tầm xa. Các tên lửa đánh chặn dòng 77N6 có tầm bắn khoảng 600 km, xa hơn đáng kể so với tên lửa 40N6M vốn đã có tầm bắn ấn tượng 400 km.

S-500 được trang bị tổ hợp radar phức tạp bao gồm 4 phương tiện cho mỗi khẩu đội, bao gồm radar thu thập dữ liệu băng tần S 91N6E(M), radar thu thập dữ liệu băng tần C 96L6-TsP, radar thu thập dữ liệu đa chế độ 76T6 và radar chống tên lửa đạn đạo 77T6.

Những hệ thống radar tiên tiến này cho phép S-500 phát hiện cả mục tiêu đạn đạo và mục tiêu trên không ở khoảng cách lên tới 2.000 km đối với mục tiêu đạn đạo và 800 km đối với các mối đe dọa trên không.

Đặc điểm chính của S-500 là tính linh hoạt. Khả năng thích ứng và hiệu quả của hệ thống trong việc chống lại các mối đe dọa trên không đang thay đổi được tăng cường hơn nữa nhờ khả năng triển khai nhiều loại tên lửa phù hợp với các mối đe dọa và nhu cầu hoạt động nhất định.

S-500 được phát triển nhằm mục đích bảo vệ các trung tâm hành chính và công nghiệp quan trọng ở Nga, củng cố cơ sở hạ tầng an ninh quốc gia trước các mối đe dọa trên không. Điều này có thể khiến việc triển khai S-500 gần cầu Kerch được đưa ra “mổ xẻ” vì đây là tuyến đường hậu cần rất chiến lược cho lực lượng Nga.