Phòng không trên hạm Nga diệt từ siêu thanh đến tàng hình

Theo Defense World, Shtil-1 là sản phẩm của Tổ hợp nghiên cứu và sản xuất Start phối hợp với Tổ hợp chế tạo công cụ Dolgoprudnenskoye và công ty Altair (thành viên của Tổ hợp Almaz-Antey).

Tổ hợp Shtil-1 gây chú ý bởi thiết kế sử dụng ống thẳng đứng dạng module 3S90E.1 cho phép khách hàng có thể tích hợp trực tiếp nó lên mọi chiến hạm với lượng choán nước đủ tải (tương tự như tổ hợp tên lửa phòng không Barak 8 của Israel).

Mô hình Shtil-1 trên chiến hạm Nga.

Thiết kế dạng ống phóng thẳng đứng 3S90E.1 rất tiếp kiệm không gian (mỗi tổ hợp Shtil-1 với 12 ống phóng có diện tích cao 7,15 x rộng 1,75 x dài 9,5 m) cho phép lắp đặt trên các chiến hạm hạng trung và tăng số lượng tên lửa có thể mang theo.

So với thế hệ tên lửa cùng chức năng trước đó là Uragan, cùng một không gian Shtil-1 cho phép chứa được 36 đạn tên lửa, còn Uragan chỉ là 24. Điều này có được nhờ việc loại bỏ hệ thống tiếp đạn và giá phóng nghiêng áp dụng trong tổ hợp cũ.

Tính năng ưu việt nữa so với tổ hợp Uragan là việc Shtil-1 là sử dụng ống phóng thẳng đứng không có thời gian chờ giữa các lần tiếp đạn (Uragan mỗi lượt chỉ có 1 đạn trên bệ) và thời gian dừng giữa hai loạt phóng chỉ là 2 giây.

Thành tố chính của tổ hợp Shtil-1 là đạn tên lửa 9M317ME vốn là phiên bản nâng cấp của đạn tên lửa dùng trong tổ hợp tên lửa phòng không lục quân Buk. Đây là yếu tố Nga rất đặc thù phát triển vũ khí lục quân và sau đó ra mắt phiên bản hải quân giúp tiết kiệm chi phí sản xuất đạn cũng như bảo dưỡng lâu dài.

Đạn tên lửa 9M317ME dài 5,18m, sử dụng nhiên liệu rắn cho phép và nặng 580kg. Sức phá hủy của đạn tên lửa này nằm ở đầu đạn nổ phân mảnh 62kg, tốc độ tiếp cận cao 1.500-1.550m/giây và áp dụng phương thức tấn công nổ cận đích tạo chùm mảnh định hướng để tăng xác xuất tiêu diệt mục tiêu.

Sự khác biệt chính của 9M317ME so với sản phẩm dành cho lục quân là việc đạn tên lửa này áp dụng phương thức phóng thẳng đứng nguội (đạn tên lửa được đẩy khỏi ống phóng lên độ cao 10m rồi mới bật động cơ chính).

Cơ cấu này yêu cầu đạn tên lửa phải có hệ thống cánh lái khác biệt và kết cấu thân vững chắc hơn. Cơ chế điều khiển đạn 9M317ME cũng tương tự như trên tổ hợp Buk là bán chủ động có hiệu chỉnh pha giữa.

Theo nhiều nguồn tin công khai, tầm bắn của tổ hợp Shtil-1 là 50km. Tổ hợp này không có radar nhìn vòng độc lập mà nó sử dụng radar của chiến hạm để xác định tham số: Phương vị, góc tà và cự ly của mục tiêu để chỉ thị cho radar dẫn bắn tên lửa.

Hệ thống radar dẫn bắn cải tiến giúp Shtil-1 có thể dẫn bắn cùng lúc 12 mục tiêu. Ngoài ra, tổ hợp cũng trang bị thiết bị quan sát quang-điện giúp khai hỏa vào mục tiêu kể cả trong điều kiện bị đối kháng điện từ mạnh không thể dẫn bắn bằng radar.

Hệ thống Shtil-1 nguyên bản hiện đang được trang bị trên một số chiến hạm của Hạm đội Baltic Nga. Để tăng cường hiệu quả trong việc đối phó với mục tiêu siêu thanh và tàng hình, Almaz-Antey vừa hoàn thành gói nâng cấp giúp tổ hợp này tăng khả năng phát hiện, bám bắt mục tiêu có tốc độ cao.

Vợi thiết kế kiểu module của Shtil-1 giúp tích hợp nó dễ dàng nó trên hạm mà không thay đổi nhiều kết cấu của chiến hạm (trong các gói nâng cấp và sửa chữa). Thích hợp để trang bị trên chiến hạm có lượng choán nước từ 1.500 tấn trở lên, Shtil-1 có tiềm năng rất lớn do hiệu năng phòng không tầm trung mang lại.

"Với phiên bản Shtil-1, chiến hạm Nga hay bất kỳ tàu chiến nào được trang bị sở hữu khả năng đánh chặn hiếm có khi có thể đối phó tốt với vũ khí siêu thanh và tàng hình từ đối thủ", nhà sản xuất Nga cho biết.