S-300 Syria sẽ được trang bị tên lửa đánh chặn "đặc trị" tiêm kích tàng hình Israel?

Các tổ hợp phòng không S-300 mà Nga cung cấp cho Syria nằm trong hợp đồng thương mại có tổng trị giá 1 tỷ USD đã được ký từ nhiều năm trước nhưng chưa được thực hiện do vướng phải sức ép từ Mỹ và Israel.

Tuy nhiên sự kiện xảy ra với chiếc máy bay trinh sát điện tử Il-20 ngoài khơi biển Địa Trung Hải hồi tháng 9/2018 đã khiến Moskva có đủ điều kiện và lý do để chuyển giao vũ khí này cho đồng minh Syria.

Căn cứ vào tuyên bố của Nga thì phiên bản S-300 dành cho Syria là S-300PM nhưng đã được nâng cấp lên chuẩn sánh ngang S-300PMU-2 Favorit với đạn tên lửa đánh chặn tầm xa 48N6E2 tầm bắn 195 km.

Xe manng phóng tự hành của S-400 mang đạn đánh chặn 9M96 kèm theo 48N6. Ảnh: China Defence.

Tuy nhiên theo lời Bộ trưởng quốc phòng Nga Sergei Shoigu thì S-300 của Syria có thể đánh chặn mục tiêu cách xa tới 250 km, tức là nó phóng được cả đạn 48N6E3 trang bị cho S-400 Triumf.

Điều này không có gì ngạc nhiên khi hệ thống phòng không Nga và Syria sẽ được tích hợp thành một mạng lưới thống nhất, tức là S-300 của Syria có thể nhận tín hiệu điều khiển của S-400 để vươn tới tầm bắn lớn hơn.

Việc sở hữu đạn tên lửa đánh chặn của S-400 được cho là sẽ giúp phòng không Syria làm phá sản chiến thuật tấn công ngoài tầm phòng không điểm mà tiêm kích Israel vẫn thực hiện.

Nhưng dĩ nhiên Không quân Israel đã chuẩn bị phương án đối phó với vũ khí mới của Syria, họ công khai tuyên bố sẽ sử dụng F-35I Adir để xuyên thủng lưới lửa phòng không của S-300.

Khi đối phó với tiêm kích tàng hình có diện tích phản xạ radar (RCS) rất nhỏ bí mật bay thấp xâm nhập trận địa thì đạn đánh tầm cao 48N6E2/3 lại tỏ ra rất ít tác dụng. Lúc này S-300 lại cần được bổ sung các loại tên lửa chuyên đánh tầm thấp như 9M96 để kịp thời phản ứng trước F-35I Adir.

Tên lửa đánh chặn 9M96 nằm trong ống phóng kiêm ống bảo quản. Ảnh: Almaz-Antey.

Quân đội Nga thực chất đã thử nghiệm tích hợp thêm đạn 9M96 nhỏ và nhẹ hơn chuyên để tiêu diệt phương tiện bay hoạt động ở độ cao thấp cho S-300/400 để khắc phục nhược điểm khi đạn to không thực sự thích hợp.

Tên lửa 9M96 có tầm bắn nằm trong khoảng 40 km (9M96E1) cho tới 120 km (9M96E2), nó có độ linh hoạt ở dải độ cao thấp tốt hơn đạn 48N6, Nga đã thử nghiệm cấu hình trang bị song song cả đạn 48N6 lẫn 9M96 trên cùng một xe mang phóng tự hành (TEL) của S-300 và S-400.

Trên các tổ hợp S-300/400 xuất khẩu không được Moskva bố trí cơ cấu ống phóng theo cấu hình trên vì mục đích của họ là muốn giữ thị phần cho S-350E Vityaz.

Tuy nhiên trường hợp Syria có thể xem như đặc biệt hơn cả, trong đó khía cạnh lợi ích thương mại sẽ phải xếp sau hiệu quả thực chiến vào lúc này, thậm chí nếu Nga cố giữ tên lửa 9M96 và không tích hợp cho S-300 Syria thì còn dễ gây hậu quả tai hại nếu nó bị F-35I phá hủy.

Khi đó uy thế của tên lửa phòng không S-300 Favorit và S-400 Triumf sẽ bị tổn hại nghiêm trọng, dẫn tới nguy cơ để mất những hợp đồng xuất khẩu với giá trị cực cao.

Với những lý do trên, rõ ràng vào thời điểm này phòng không Syria cần đạn đánh tầm thấp 9M96E/E2 hơn là tên lửa tầm cao 48N6E2/3, nhưng chưa rõ Moskva có sớm đáp ứng nguyện vọng của đồng minh bằng cách cấp tốc trang bị thêm thứ vũ khí lợi hại này cho S-300 hay không?