Trong cuộc chạy đua máy bay tiêm kích, Nga thách thức vị thế bá chủ của Mỹ

Ngày 25/2, Nga chính thức thông báo Ai Cập đã nhận được 5 máy bay chiến đấu đa năng tiên tiến Sukhoi Su-35, lô đầu tiên trong đơn đặt hàng 24 chiếc.

Ai Cập đã đặt mua các máy bay này bất chấp những lời đe dọa trừng phạt của Mỹ sau khi Washington từ chối bán cho Cairo máy bay tiêm kích thế hệ thứ năm F-35.

Máy bay tiêm kích Sukhoi Su-35 của đội nhào lộn trên không Sokoly Rossii (Chim ưng Nga) bay theo đội hình trong buổi diễn tập cho một buổi trình diễn trên không ở Krasnoyarsk, Nga. Ảnh: Ilya Naymushin / Reuters.

Thổ Nhĩ Kỳ, một đồng minh của Mỹ trong NATO, đang đàm phán với Nga để mua Su-35 và cuối cùng là máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm Su-57 tối tân, sau khi ngừng chương trình F-35 của Mỹ.

Ngày 12/3, Nga tuyên bố sẵn sàng mở các cuộc đàm phán chính thức với Ankara và giúp Thổ Nhĩ Kỳ phát triển máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 của riêng họ, tiêm kích TF-X.

Algeria, khách hàng lớn của Nga, sẽ nhận được 14 máy bay ném bom hạng nhẹ Su-34 nâng cấp trong năm nay và cũng được cho là quan tâm đến Su-57.

Iran, một khách hàng lịch sử của vũ khí Nga, được tự do xem xét vũ khí của Nga, kể từ khi lệnh cấm vận vũ khí kéo dài một thập kỷ của Liên hợp quốc đối với nước cộng hòa Hồi giáo đã hết hiệu lực vào tháng 10 năm ngoái.

Các chuyên gia nói, một phần, Nga đang tiếp thị vũ khí vì chúng là nguồn thu ngoại tệ lớn.

Kostas Grivas, giáo sư về hệ thống vũ khí tại Học viện Quân sự Hellenic, nói: “Xuất khẩu vũ khí rất quan trọng đối với nền kinh tế Nga, không giống như Mỹ, một thị trường khổng lồ đến nỗi họ không thực sự quan tâm đến xuất khẩu”.

Tỷ trọng xuất khẩu vũ khí toàn cầu của Nga là 21% trong giai đoạn 2015-2019, khiến nước này trở thành nhà xuất khẩu lớn thứ hai thế giới sau Mỹ, theo số liệu từ Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI).

Hiệp định Trại David năm 1979, lần đầu tiên trao cho Israel sự công nhận ngoại giao từ một quốc gia Ả Rập, đã nâng Ai Cập lên vị thế của một đồng minh quan trọng của Mỹ. Kể từ đó, Mỹ đã viện trợ quân sự và kinh tế hơn 80 tỷ USD cho Ai Cập.

Điều đó đã thay đổi vào năm 2011, khi Tổng thống Hosni Mubarak bị lật đổ bởi một cuộc nổi dậy và cuộc bầu cử năm 2012 chứng kiến ​​ông Mohamed Morsi giành chiến thắng.

Sau đó, Mỹ từ chối giao các hệ thống vũ khí, vì lo ngại có mối đe dọa đối với Israel.

Việc ông Morsi bị phế truất bởi một cuộc đảo chính quân sự sau một năm tại vị không xoa dịu những lo ngại của Mỹ về bất ổn chính trị tiềm ẩn và đã có thêm những lo lắng về cuộc đàn áp của Tổng thống Abdel Fattah el-Sisi đối với Tổ chức Anh em Hồi giáo mà ông Morsi ca ngợi.

Với lý do vi phạm nhân quyền, Mỹ đã đình chỉ viện trợ quân sự cho Ai Cập trong hai năm, trị giá ước tính 1,3 tỷ USD / năm.

Tướng quân đội Ai Cập về hưu Gamal Mazloum nói với Al Jazeera: “Có quan điểm của Mỹ đối với các vấn đề nhân quyền ở Ai Cập, và nói thêm,“ Họ phải loại bỏ nó ”.

“Kể từ khi tổng thống mới [Biden] của Mỹ [nhậm chức] ông ấy đã không gọi tổng thống al-Fattah el-Sisi. Không có mối liên hệ nào… Điều đó là không tốt. ”

Sự sụp đổ của Ai Cập giờ đây trái ngược với mối quan hệ Mỹ-Israel. Vào tháng 3 năm 2011, khi các cuộc cách mạng quét qua Bắc Phi và Syria, Israel tuyên bố sẽ mua 19 chiếc F-35.

Israel hiện có hai phi đội sẵn sàng chiến đấu, mỗi phi đội gồm 24 chiếc và vào tháng Hai đã phê duyệt việc mua phi đội thứ ba, cùng với các máy bay tiếp dầu để tăng tầm hoạt động.

Ai Cập nói cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cam kết bán 20 máy bay F-35 cho Cairo khi ông gặp ông El-Sisi tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào ngày 24 tháng 9 năm 2018, nhưng rồi đã từ chối.