Thuế thương mại điện tử: Kiếm tiền tỷ, nộp thuế ‘nhỏ giọt’

Trường hợp nếu các cá nhân không tự giác kê khai nộp thuế hay cố tình chây ì nộp thuế, ngành Thuế sẽ phối hợp với các ngân hàng để truy xuất dòng tiền thu nhập bất thường. (Ảnh minh hoạ: Int)

Theo đánh giá của các chuyên gia, với những quy định mới siết chặt tại Nghị định 126, hiệu lực từ 5/12/2020, sẽ giảm thiếu được tình trạng trốn thuế của các tổ chức, cá nhân kinh doanh trên nền tảng số, TMĐT.

Doanh thu 10 chỉ kê khai 1

Thu thuế từthương mại điện tử(TMĐT) xuyên biên giới, chủ yếu qua 3 nhóm: Bán hàng qua mạng xã hội; Thu nhập từ hoạt động viết các ứng dụng trò chơi, quảng cáo qua Facebook, Google, YouTube...; Các tổ chức, gia đình có hoạt động cho thuê nhà thông qua các trang mạng điện tử (Agoda, Booking...) liên tục tăng trong các năm gần đây.

Tuy nhiên, so với sự phát triển theo cấp số nhân của lĩnh vực TMĐT thì số thu này chưa phản ánh được thực tế hoạt động kinh doanh trên các nền tảng này.Theo thống kê của Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam, hiện nay, truy cập mua sắm trên sàn TMĐT tăng hơn 150% so với cuối năm 2019. Số lượng khách truy cập các sàn tăng ấn tượng, với 3,5 triệu lượt khách/ngày. Nhiều sàn giao dịch như Lazada, Tiki, Shopee, Sendo… có trên 200.000 đơn/ngày.

Trước sự gia tăng mua hàng trực tuyến các doanh nghiệp (DN) không ngừng mở rộng quy mô, gian hàng trên các trang TMĐT. Bà Trần Phương Thảo, Giám đốc phát triển kinh doanh Frieslandcampina Việt Nam nhận xét: “Hiệu quả từ kênh TMĐT ngày một tăng cao. Các DN toàn cầu chắc chắn sẽ không muốn bỏ lỡ kênh phân phối hữu dụng này. Tham gia các nền tảng online sẽ là xu hướng tất yếu”.

Shopee ghi nhận, hiện có hơn 18.000 thương hiệu đang đặt nền tảng cho việc kinh doanh trực tuyến của mình. Con số này cho thấy mức độ hưởng ứng DN với TMĐT là khá lớn.

Từ những con số trên có thể thấy, TMĐT là mảnh đất màu mỡ mang lại doanh thu “khổng lồ” cho nhiều DN. Đồng thời cũng là nguồn thu thuế lớn cho ngân sách nhà nước.

Tổng cục Thuế cho biết, số tiền thuế thu được từ kinh doanh TMĐT có tăng lên theo từng năm, nhưng chưa phản ánh hết thực tế. Cụ thể, năm 2018, DN kê khai và nộp khoảng 800 tỷ đồng, năm 2019 trên 1.000 tỷ đồng, riêng 11 tháng đầu năm 2020 đã thu xấp xỉ 1.000 tỷ đồng.

Lâu nay việc quản lý, thu thuế của các tổ chức, cá nhân có giao dịch trên nền tảng TMĐT là do các chủ thể này tự kê khai, tự nộp thuế và cơ quan thuế chỉ căn cứ theo dữ liệu đầu ra. Vì vậy mới dẫn đến tình trạng doanh thu 10 nhưng chỉ kê khai 1. Thậm chí có doanh nghiệp chỉ kê khai tượng trưng, dẫn đến tình trạng còn thất thu thuế.

"Chặn cửa" dòng tiền trốn thuế

Ông Đặng Ngọc Minh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế cho biết, việc quản lý, thu thuế của các tổ chức, cá nhân có giao dịch trên nền tảng số xuyên biên giới hiện vẫn rất khó khăn. Ví dụ như số liệu của Bộ Thông tin và Truyền thông cung cấp giữa năm 2020, Netflix cung cấp dịch vụ phát thanh, truyền hình trên mạng internet tại Việt Nam từ đầu năm 2016 với các gói có mức phí từ 180.000 đến 260.000 đồng/tháng. Thế nhưng, thuê bao Netflix tại Việt Nam hầu hết đăng ký sử dụng dịch vụ, thanh toán phí… đều thông qua phương thức trực tuyến, thẻ tín dụng.

Tính ra, mỗi năm, Netflix thu về hàng trăm tỷ đồng từ Việt Nam, nhưng nền tảng này chưa đặt chi nhánh công ty tại Việt Nam và cũng chưa đóng một đồng thuế nào.

Hay như một số nền tảng khác như Google, Youtube… đang “ăn nên làm ra” tại Việt Nam, nhưng việc đóng thuế vẫn “nhỏ giọt”. Đơn cử YouTuber hiện là một trong những công việc có được thu nhập cao. Với quy định một video đạt 1 triệu lượt xem (view) sẽ được YouTube trả khoảng 6.000 USD (gần 140 triệu đồng). Gần đây có thể thấy hàng loạt cá nhân đang kiếm tiền trăm tỷ từ kênh này, nhưng việc đóng thuế chưa được rõ ràng.

Chẳng hạn, kênh YouTube Thơ Nguyễn của Nguyễn Hồng Thơ (SN 1992) đạt gần 5 tỷ lượt xem. Mức doanh thu ước tính mỗi năm của kênh này từ 596.600 USD đến 9,5 triệu USD (14 tỷ đồng - 224 tỷ đồng).

Cris Phan, người sở hữu kênh YouTube Cris Devil Gamer có tới hơn 9 triệu người đăng ký và hơn 2 tỷ lượt xem. Doanh thu ước tính mỗi năm của kênh Cris Devil Gamer rơi vào khoảng 218.200 USD - 3,5 triệu USD (khoảng 5,1 tỷ - 82 tỷ đồng).

Một cái tên quen thuộc khác là bà Tân Vlog, sở hữu kênh YouTube có thu nhập khủng, ước tính mỗi năm có thể từ 1,9-30 tỷ đồng…

Với những quy định mới siết chặt tại Nghị định 126, hiệu lực từ 5/12/2020, sẽ giảm thiếu được tình trạng trốn thuế của các tổ chức, cá nhân kinh doanh trên nền tảng số, TMĐT.

Theo đó, các chủ thể trên sẽ tự kê khai doanh thu và nộp thuế. Trường hợp nếu các cá nhân không tự giác kê khai nộp thuế hay cố tình chây ì nộp thuế, ngành Thuế sẽ phối hợp với các ngân hàng để truy xuất dòng tiền thu nhập bất thường của các cá nhân, doanh nghiệp qua các mạng xã hội trên. Các cá nhân trốn thuế sẽ bị xử phạt hành chính và thậm chí khi trốn nộp số thuế lớn có thể chuyển sang truy tố hình sự.

Còn đối với tổ chức kinh doanh trên sàn TMĐT, Tổng cục Thuế phối hợp với cơ quan có liên quan xác định, công bố tên, địa chỉ website của nhà cung cấp ở nước ngoài chưa thực hiện đăng ký, kê khai, nộp thuế mà người mua hàng hóa, dịch vụ có thực hiện giao dịch.

Trên cơ sở đó, Tổng cục Thuế thông báo cho các ngân hàng thương mại để xác định tài khoản giao dịch của nhà cung cấp ở nước ngoài và khấu trừ, nộp thay nghĩa vụ thuế đối với các giao dịch của người mua là cá nhân ở Việt Nam thanh toán cho tài khoản giao dịch của nhà cung cấp ở nước ngoài.