Tiếng hát Soong hao của người Nùng Phàn Xình

Theo tiếng Nùng, Soong hao nghĩa là hai ta, đôi ta. Đây là lối hát giao duyên có từ lâu đời của dân tộc Nùng và đã trở thành cây cầu bắc mối lương duyên cho các đôi trai gái đến với nhau, yêu nhau và kết thành chồng vợ. 

Khác với nhiều dân tộc thiểu số khác, hát Soong hao của dân tộc Nùng không có nhạc đệm. Tuy nhiên, không vì thế mà nó kém đi sức hập dẫn, say đắm, ngọt ngào. Đối với người Nùng, những tiếng hát ấy đã ăn sâu vào tâm khảm họ và tồn tại từ bao đời nay.

"Pê hạc pén ma cà nả sở

Kin càng say toong bô mi ho"

Dịch là:     

"Tôi gặp được bạn trong phiên chợ này     

Hỏi xem bạn đã có người yêu chưa"

Hát giao duyên, đám cưới và ngày thường là những điệu hát chính của Soong hao. Các nhóm trai gái Nùng từ 5 - 7 người thường rủ nhau đi chợ phiên, khi trăng rằm, khi xuân đến để hát với nhau. Trong khi hát, trai ngồi một bên, gái ngồi đối diện. Qua những canh hát tập thể kéo dài, nếu tìm được bạn ưng ý, các nhóm tách nhau ra để hát đôi. Lúc này, họ sẽ hát những bài mang tính tâm sự, thổ lộ nỗi lòng và những lời sâu kín từ trái tim.

Hát Soong hao ngày thường (hát trong nhà) thường là khi đến chơi nhà người quen và được nhóm hát ở đó mời. Đầu tiên là những câu hát đối đáp sẵn có. Sau đó, để diễn tả tình cảm của mình, người hát đã ứng khẩu, hát với nhau những lời say đắm nhất. Cứ thế, hết đôi này đến đôi kia, hát Soong hao kéo dài đến hết cả đêm, sang ngày hôm sau. Chính nhờ những câu hát ấy mà nhiều đôi đã thành vợ thành chồng.

Bên cạnh đó, hát Soong hao trở thành một phần không thể thiếu trong đám cưới của người Nùng. Theo phong tục của dân tộc Nùng, khi chọn phù dâu và phù rể, nhà trai, nhà gái phải chọn người có ngoại hình đẹp, bản thân và gia đình tốt nhưng nhất thiết phải hát hay để có thể nắm chắc phần thắng khi thi hát và tạo không khí sôi nổi, vui vẻ trong đám cưới. Mỗi cuộc hát Soong hao có trình tự riêng tuỳ thuộc vào tâm trạng người hát hoặc quan hệ chủ - khách.

Ngày nay, hát Soong hao không chỉ là lời hát gia duyên nồng nàn của trai gái người Nùng mà còn được người dân nơi đây ứng dụng vào các phong trào văn nghệ, các cuộc vận động. Vì thế, không ít lời mới được ra đời, và nội dung của lối hát này cũng vì thế mà phong phú lên và trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của các bà con dân tộc Nùng.

Nên đọc