Thu phí không dừng, xin đừng "hứa suông"

Thu phí không dừng được triển khai với kỳ vọng minh bạch hóa nguồn thu và chống ùn tắc giao thông tại các trạm, nhưng sau 7 năm, đã có không ít lần lỡ hẹn của ngành Giao thông hoàn thành đúng tiến độ.

Hiện nay, 113/118 trạm đã lắp đặt hệ thống thu phí không dừng. Trong đó, 87 trạm đã lắp đủ 100% số làn. Đến tháng 10/2021 mới có khoảng 1 triệu xe dán thẻ, đến nay đã tăng lên khoảng 3 triệu xe dán thẻ dịch vụ không dừng trong gần 5 triệu xe. Đây là con số rất tích cực. Tuy nhiên, trong số các xe đã dán thẻ, chỉ có khoảng 60% là nạp tiền vào tài khoản, 40% còn lại không nạp tiền sử dụng.

Sẵn sàng thu phí không dừng trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng

Một làn thu phí ETC trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng. (Ảnh: Báo Đầu tư)

Ngay từ đầu năm nay, cao tốc Hà Nội - Hải Phòng được lựa chọn làm tuyến thí điểm chỉ áp dụng thu phí tự động không dừng. Như vậy công tác phổ biến tuyên truyền đến người dân đã được thực hiện gần 6 tháng. Chính vì vậy, từ ngày 1/6 tới đây khi chính thức áp dụng, lực lượng chức năng sẽ kiên quyết xử lý những trường hợp xe nào không đáp ứng được điều kiện của thu phí không dừng.

Các biển thông báo đã được lắp đặt ở mọi lối vào cao tốc Hà Nội - Hải Phòng. Chỉ cần chú ý quan sát, mọi lái xe đều có thể nhận biết từ tháng 6 tuyến cao tốc này sẽ chỉ áp dụng thu phí không dừng. Bên cạnh đó, đơn vị cung cấp dịch vụ thu phí điện tử không dừng (ETC) sẽ hỗ trợ khách hàng dán thẻ, chủ xe được hướng dẫn dán thẻ ngay tại trạm nếu có nhu cầu.

Theo VIDIFI, đơn vị quản lý tuyến đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, nhiều chủ phương tiện cũng băn khoăn khi chỉ có thu phí không dừng, nếu xảy ra trục trặc sẽ xử lý thế nào? Đơn vị khẳng định đã xây dựng kịch bản và phương án xử lý một số tình huống, sự cố, kể cả về sự cố công nghệ.

"Ví dụ trong trường hợp các làn thu phí có vấn đề về lỗi, người tham gia giao thông không phải lo vấn đề đó, VIDIFI sẽ có các nhân viên tra trên app và kiểm tra tài khoản, nếu người tham gia giao thông đủ tiền trong tài khoản thì sẽ được đi và truy thu sau", ông Đặng Văn Nghị, Phụ trách Phòng Quản lý thu phí, Công ty TNHH MTV Quản lý khai thác cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, cho biết.

Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) cho biết, các phương tiện không dán thẻ thu phí không dừng, hoặc có dán nhưng tài khoản không đủ để lưu thông mà cố tình đi vào cao tốc Hà Nội - Hải Phòng từ ngày 1/6 tới đây sẽ bị xử phạt nghiêm. Việc xử phạt sẽ nghiêng về hình thức ghi hình phạt nguội để bảo đảm an toàn giao thông.

"Theo quy định, chúng tôi sẽ xử lý những trường hợp cố tình, hay những người nhỡ đi vào thì sẽ cho dán thẻ tại chỗ hoặc nếu không muốn tham gia thì chúng tôi hướng dẫn cho quay đầu", Trung tá Nguyễn Trường Sơn, Đội trưởng Đội 2, Cục Cảnh sát giao thông, Bộ Công an, cho hay.

Để chống ùn tắc tại các trạm thu phí, Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã phối hợp đơn vị quản lý đường lên phương án tổ chức giao thông trên cao tốc, cùng với đó tại các trạm thu phí trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, sẽ bố trí một làn dành riêng xử lý sự cố, phục vụ xe lỗi thẻ, không phải làn dành cho xe thu phí một dừng - hỗn hợp.

VEC chậm tiến độ thu phí không dừng

Tại cuộc họp với Bộ Giao thông Vận tải và các cơ quan liên quan sáng ngày 17/5 vừa qua, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành đã thống nhất tiến độ sau 31/7, nếu dự án nào chưa triển khai xong thu phí không dừng sẽ phải tiến hành xả trạm và có chế tài xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân gây chậm tiến độ. Theo Bộ Giao thông Vận tải, các trạm thu phí do Tổng công ty Đầu tư Phát triển đường cao tốc Việt Nam quản lý (VEC) quản lý đang bị chậm tiến độ so với yêu cầu.

Lý giải cho sự chậm trễ này, VEC cho biết, việc triển khai các dự án về công nghệ thông tin (bao gồm cả việc thu dịch vụ công nghệ thông tin) được hướng dẫn tại Nghị định số 73/2019 của Chính phủ về quản lý đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước.

Thu phí không dừng được triển khai với kỳ vọng minh bạch hóa nguồn thu và chống ùn tắc giao thông tại các trạm. (Ảnh minh họa - Ảnh: Dân trí)

Theo đó, trường hợp coi hệ thống thu phí ETC là một dự án mới, VEC phải triển khai các thủ tục lập dự án thuê dịch vụ thu phí điện tử không dừng và thuộc thẩm quyền Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Quy trình này sẽ mất nhiều thời gian do phải thực hiện rất nhiều thủ tục nên không thể hoàn thành trong năm 2022.

Việc sử dụng chi phí quản lý thu phí tại các tuyến cao tốc để thuê dịch vụ áp dụng như chi thường xuyên theo quy định Điều 53, Nghị định số 73 là chưa hoàn toàn phù hợp.

Hiện nay, trong khi chờ xin ý kiến các Bộ ngành, VEC đã chủ động theo phương án 2 và trong tháng 6 tới đây sẽ lựa chọn được nhà cung cấp, sau đó 45 ngày sẽ hoàn thành tuyến đầu tiên là cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình.

Thu phí không dừng là hình thức thu phí văn minh, hiệu quả, tiết kiệm nhân lực, thời gian và đặc biệt tạo tính minh bạch, chống tiêu cực, giúp người dân thuận tiện hơn khi tham gia giao thông. Nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan đều được phân tích mỗi khi chậm tiến độ. Lần này, bằng biện pháp quyết liệt, cứng rắn, việc thu phí không dừng được kỳ vọng sớm thông tuyến, mang lại tiện ích cho người dân.

Hơn 60% xe ô tô trên cả nước dán thẻ thu phí không dừng. Trong đó, 40% xe đã dán thẻ, nhưng không nạp tiền sử dụng. Đằng sau kết quả khiêm tốn trên là những lần lỡ hẹn của ngành Giao thông. Mục tiêu hết tháng 6, 100% các trạm hoàn thành vận hành thu phí không dừng. Mục tiêu có khả thi?

Việc thí điểm thu phí không dừng với tất cả các làn tại dự án cao tốc Hà Nội - Hải Phòng từ đầu tháng 6, phương án tổ chức như thế nào? Tại sao triển khai thu phí không dừng ở các dự án cao tốc do VETC thực hiện lại ì ạch?

Những thắc mắc trên sẽ được giải đáp trong chương trình Vấn đề hôm nay (19/5), với sự tham gia của ông Nguyễn Mạnh Thắng, Phó Tổng Cục trưởng, Tổng cục Đường bộ Việt Nam. Mời quý vị theo dõi video trên!