Ủy ban Tư pháp: Cần có quy định để ngăn ngừa trục lợi tiền từ thiện

Tiếp tục chương trình là việc tại Kỳ họp thứ 2, chiều 23/10, Quốc hội đã nghecác báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, công tác thi hành án; các báo cáo công tác của Viện trưởng Viện KSND tối cao, Chánh án TAND tối cao năm 2021 và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp (UBTP).

Chủ nhiệm Lê Thị Nga cho biết, UBTP nhận thấy, năm 2021, Chính phủ, Viện kiểm sát nhân dân tối cao (VKSNDTC), Tòa án nhân dân tối cao (TANDTC) tiếp tục triển khai đồng bộ nhiều biện pháp nhằm thực hiện các nhiệm vụ Quốc hội giao trong công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, công tác điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án, đồng thời tích cực bảo đảm yêu cầu phòng, chống dịch bệnh Covid-19.

Một số loại tội phạm nghiêm trọng gia tăng

Đi sâu vào các báo cáo, cơ quan thẩm tra cơ bản đồng tình với những nhận định, đánh giá của Chính phủ về kết quả cũng như hạn chế trong công tác phòng ngừa vi phạm pháp luật và tội phạm. Tuy nhiên theo bà Lê Thị Nga, mặc dù về tổng thể chung, tình hình vi phạm pháp luật và tội phạm giảm, tuy nhiên một số loại tội phạm nghiêm trọng gia tăng, như: hiếp dâm trẻ em 637 vụ, tăng 9,26%; lừa đảo chiếm đoạt tài sản 2.362 vụ, tăng 4,19%, gây rối trật tự công cộng 469 vụ tăng 18,73%...

Việc lợi dụng mạng viễn thông, mạng internet, mạng xã hội để làm mất an ninh trật tự, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, tổ chức đánh bạc… vẫn diễn ra công khai. Công tác quản lý nhà nước về hoạt động đấu thầu, chỉ định thầu, định giá, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước còn nhiều sơ hở, bất cập tạo điều kiện cho các đối tượng thông đồng để trục lợi, gây thất thoát lớn tài sản của nhà nước.

“Dư luận cử tri ghi nhận sự đóng góp tích cực của một số cá nhân hoạt động từ thiện khi xảy ra thiên tai, dịch bệnh; tuy nhiên, để ngăn ngừa khả năng xảy ra tình trạng trục lợi của một số cá nhân khi thực hiện hoạt động từ thiện có kêu gọi đóng góp từ nhân dân thì cần có quy định của pháp luật về vấn đề này” – Ủy ban Tư pháp nhấn mạnh.

Cũng theo bà Lê Thị Nga, năm 2021, công tác điều tra, xử lý tội phạm tiếp tục có nhiều chuyển biến tích cực, chất lượng công tác điều tra đã được nâng lên rõ rệt, hạn chế được nhiều vi phạm trong hoạt động điều tra so với cùng kỳ năm 2020, một số chỉ tiêu đạt và vượt yêu cầu của Quốc hội như. Tuy nhiên, việc áp dụng biện pháp ngăn chặn bắt, tạm giữ, tạm giam còn nhiều vi phạm. Vẫn còn 12 trường hợp bị Cơ quan điều tra khởi tố oan.

Vẫn còn trường hợp bị oan

Cũng theo UBTP, năm 2021, công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra các vụ án hình sự của VKSND các cấp tiếp tục được tăng cường và đạt nhiều kết quả tích cực. Số lượt kiểm sát trực tiếp tăng 4,9%, số vụ án yêu cầu Cơ quan điều tra khởi tố tăng 8,3%. Công tác xét phê chuẩn việc áp dụng các biện pháp ngăn chặn về cơ bản được thực hiện đúng pháp luật. Tỷ lệ truy tố đúng thời hạn, truy tố đúng tội danh tiếp tục vượt cao so với chỉ tiêu của Quốc hội.

Bên cạnh đó, VKSND đã phối hợp chặt chẽ với Cơ quan điều tra trong khởi tố, điều tra các vụ án kinh tế, tham nhũng: số vụ án khởi tố tăng 15,2%.

Tuy nhiên, bà Lê Thị Nga cho biết, vẫn còn 16 trường hợp bị oan liên quan đến trách nhiệm của VKSND; 85 vụ án TAND trả hồ sơ yêu cầu khởi tố tội phạm mới và người phạm tội mới (VKSND đã khởi tố 23 vụ theo yêu cầu).

Trong giai đoạn xét xử, vẫn còn 32 trường hợp VKSND phải rút một phần hoặc toàn bộ quyết định truy tố; 38 trường hợp truy tố thiếu căn cứ, sai tội danh, sai khung hình phạt. Chất lượng kháng nghị phúc thẩm trong một số vụ án còn hạn chế, không có căn cứ, dẫn đến VKSND cấp trên phải rút 45 kháng nghị của VKSND cấp dưới.

Chú trọng thu hồi tài sản tham nhũng

UBTP cơ bản tán thành với đánh giá của TANDTC về những kết quả đạt được và nhận thấy năm 2021 công tác xét xử gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, song, các TAND đã triển khai nhiều giải pháp quyết liệt, kịp thời, nên chất lượng xét xử và nhiều chỉ tiêu công tác tiếp tục đạt và vượt yêu cầu của Quốc hội.

Về xét xử các vụ án hình sự, tỷ lệ đạt 89,62%; số lượng, chất lượng xét xử đều vượt chỉ tiêu của Quốc hội giao. Đặc biệt, trong năm qua chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người vô tội. Hình phạt mà TAND áp dụng cơ bản nghiêm minh.

“Các TAND đã đưa ra xét xử kịp thời, áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với người phạm tội liên quan đến phòng, chống dịch bệnh COVID-19. Các vụ án kinh tế-tham nhũng và các vụ án thuộc diện Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo đã được xét xử kịp thời, nghiêm minh, chú trọng áp dụng các biện pháp thu hồi tài sản đã bị chiếm đoạt về ngân sách Nhà nước” – bà Lê Thị Nga cho biết.

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra cho rằng còn một số bản án bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan. Tỷ lệ các vụ án đưa ra xét xử, giải quyết giảm so với năm 2020 (nguyên nhân chủ yếu là do ảnh hưởng bởi dịch bệnh COVID-19); tỷ lệ xét xử các vụ án hành chính chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội giao. Quá trình giải quyết án, còn có trường hợp vi phạm, sau đó VKSND đã có kiến nghị để khắc phục vi phạm hoặc người có thẩm quyền đã kháng nghị để khắc phục sai sót. Tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chưa đạt chỉ tiêu của Quốc hội (từ 60% trở lên).