Vai trò thầy then trong đời sống tâm linh của người Nùng ở Bắc Giang

Nghi lễ then thể hiện đời sống tâm linh phong phú, nét sinh hoạt văn hóa văn nghệ độc đáo của người Nùng (Bắc Giang). Trong đó, thầy then có vài trò vô cùng quan trọng.

Người Nùng ở Bắc Giang vẫn còn giữ được nhiều phong tục tập quán truyền thống, trong đó nghi lễ then là một trong những phong tục tiêu biểu. Nghi lễ then thể hiện đời sống tâm linh phong phú đồng thời thể hiện nét sinh hoạt văn hóa văn nghệ độc đáo của người Nùng nơi đây.

Theo quan niệm của đồng bào Nùng thì những người làm then (thầy then) phải là những người có “căn số” then muốn tránh cũng không được. Người Nùng quan niệm người làm then là những người được các đấng thần linh trên trời phái xuống trần gian cứu độ chúng sinh. Tiếng Nùng then (thẻn) có nghĩa là thiên là trời. Thầy then (pà thẻn) là người của trời. Dân tộc Nùng ở Bắc Giang nói chung và dân tộc Nùng ở Hương Sơn nói riêng thì thầy then thường là người phụ nữ làm, rất ít khi là nam giới. Nếu thầy then là nam giới thì được gọi là “then pựt” (then đực).

Trong cuộc sống, khi đồng bào gặp bất kỳ hiện tượng lạ nào mà không lý giải được hoặc khi họ muốn cầu mong cho cuộc sống của gia đình mình, bản thân mình và con cháu được bình yên, may mắn, khỏe mạnh, làm ăn thuận lợi thì họ đều tìm đến bà then để được nghe bà then đàn hát. Bà then giống như một bà tiên trên trời với cây đàn tính trên tay gẩy những khúc nhạc, cất lên những lời ca theo mây theo gió vang đến tận trời xanh. Bà then nhờ lời ca tiếng hát của mình đưa những nguyện ước đó đến các đấng thần linh, đến phật quan thế âm bồ tát, đến ngọc hoàng…để biến chúng thành hiện thực. Nếu như ta xóa đi yếu tố mê tín dị đoan trong then thì nghi lễ then quả thực được ví giống như một buổi sinh hoạt văn nghệ cộng đồng, trấn an tinh thần cho dân chúng.

Người Nùng ở Hương Sơn có các nghi lễ cúng then như sau: Cúng chuộc hồn, cúng tổ tiên, cúng sinh nhật, cúng cầu an, cúng nhà mới, cúng cắt tiền duyên. Thời gian người Nùng ở Hương Sơn mời thầy then về cúng thường là vào mùa xuân và mùa thu. Các nghi lễ then thường được tổ chức vào buổi tối, được gia chủ chuẩn bị từ hôm trước và mời người thân đến dự.

Mỗi năm thầy then có 3 vấn lễ là dịp để các con hương đến trả ơn thầy then đã cúng cho gia đình mình linh nghiệm. Đó là vào dịp đầu tháng giêng, mùng 5 tháng 5, 15 tháng 7 Âm lịch. Kết hợp với dịp trả lễ 5/5 một số thầy then còn làm lễ chuộc vía và gửi vía cho các gia đình có cháu nhỏ.

Người làm then cũng có cấp bậc, mỗi một lần lên chức (lẩu then) thường được thầy then tổ chức rất tốn kém tiền bạc và thời gian. Thời gian tổ chức lẩu then thường kéo dài 2 đêm 3 ngày và phải mời tới 3-4 thầy cúng đến làm lễ, 3-4 người bạn cùng làm then, họ hàng thân thích, bà con lối xóm…

Mỗi một thầy then lại có một đường then riêng của mình. Lời ca tiếng hát khi tiến hành nghi lễ then có nội dung chủ yếu là kể về một hành trình đầy gian nan vất vả vượt qua nhiều thử thách của một đội quân đầy dũng mãnh, quả cảm. Đội quân này có tướng chỉ huy, có quân lính được trang bị vũ khí tinh nhuệ và ngựa chiến. Sau khi thầy then soi hương xin phép thần thánh, tổ tiên thầy sẽ hóa thân theo gió, mây cùng các binh lính lên đường. Trên đường đi họ phải trải qua rất nhiều thử thách cam go, mỗi một chặng đường lại gặp những thử thách khác nhau.

Một cuộc làm then thường là phải kéo dài hết một đêm thì đoàn quân sẽ đến gặp được thánh thần, Nam Tào - Bắc Đẩu, Ngọc Hoàng để trình bày những lời cầu xin của gia chủ và nhờ hóa giải những kiếp nạn, biến những lời cầu xin của gia chủ trở thành hiện thực. Sau đó là khao lễ quay về hoàn thành một cuộc làm then.

Nghi lễ then của đồng bào dân tộc Nùng ở Bắc Giang hiện nay còn lưu giữ được rất nhiều nét truyền thống tạo nên đặc trưng riêng của dân tộc mình. Thông qua nghi lễ then chúng ta có thể biết được đời sống tâm linh phong phú của người Nùng. Then cũng được coi như một hình thức sinh hoạt văn hóa văn nghệ cộng đồng, là một nét đẹp trong đời sống của bà con nơi đây.

Nên đọc

Theo Dân tộc Việt

Từ khóa: Vai trò thầy then trong đời sống tâm linh của người Nùng ở Bắc Giang Vai trò thầy then đời sống tâm linh người Nùng ở Bắc Giang người Nùng

End of content

Không có tin nào tiếp theo

Xem nhiều nhất

Lộ khoảnh khắc Vũ Khắc Tiệp sánh đôi cùng gái lạ sau khi ‘chia tay’ Ngọc Trinh

Phản ứng của Đàm Vĩnh Hưng khi đối diện cáo buộc trốn thuế, tống tiền, hôn nhân với vợ cũ bị nghi ngờ

Nhà hát Trưng Vương Đà Nẵng với ‘Đêm lao xao’ mang đậm dấu ấn mùa đông

Ông xã hơn 17 tuổi khiến Khánh Vân “ngã ngửa” bởi hành động bất ngờ sau hôn lễ

Phan Như Thảo phải cắt túi mật vì giảm cân sai cách, thừa nhận sai lầm vì đẹp mà bất chấp

Thực hư tin đồn Lý Nhã Kỳ "yêu cầu đóng phí gặp mặt"

Cột tin quảng cáo

Vai trò thầy then trong đời sống tâm linh của người Nùng ở Bắc Giang

Xem nhiều nhất

Tin tiêu điểm

Vợ chồng Bích Tuyền quyết 'làm căng', đòi Đàm Vĩnh Hưng xin lỗi và bồi thường số tiền 'không tưởng'

Luật sư tuyên bố thẳng về tỉ lệ thắng kiện của Đàm Vĩnh Hưng trong vụ kiện với vợ chồng tỷ phú Mỹ

“Bóc giá” 10 chiếc vòng cổ đắt nhất từng được các nữ thần tượng Kpop đeo, Lisa (Blackpink) chễm chệ 2 vị trí

Thanh Thuỷ vừa đăng quang Hoa hậu Quốc tế đã lộ giấy đăng ký kết hôn?

Liên hoan Vẻ đẹp vầng trăng khuyết

Vì sao đại án 304 tỉ đồng liên quan đến doanh nhân Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân bế tắc suốt 5 năm qua?