Trần Nhân Tông và Phật giáo Trúc Lâm đặc sắc tư tưởng, văn hóa

Hội thảo do UBND tỉnh Quảng Ninh, Đại học quốc gia Hà Nội, Giáo hội Phật giáo Việt Nam phối hợp tổ chức với sự tham dự của gần 1.000 đại biểu trong và ngoài nước.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Hòa thượng Thích Thiện Nhơn, Chủ tịch Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam cho biết: Sự kiện nhằm tưởng nhớ và ghi nhận những đóng góp to lớn về mặt tư tưởng và văn hóa của một bậc tiền nhân xuất chúng của dân tộc, một bậc chân tu liễu ngộ của Phật giáo Việt Nam. Qua đó phát huy những giá trị nhân bản, nhân văn cao quý của ngài vào đời sống thực tiễn, từ đó nâng cao Phật chấn trong các hoạt động Phật sự, góp phần phát triển bền vững Giáo hội Phật giáo Việt Nam”.

Hội thảo cũng nhằm mục đích phát huy trí tuệ, tâm huyết của giới khoa học trong và ngoài nước nhằm thảo luận, làm rõ thêm, đồng thời khai thác, phát huy những nội dung, giá trị đặc sắc trong di sản tư tưởng, văn hóa của Trần Nhân Tông và Phật giáo Trúc Lâm, đặt trong dòng chảy liên tục của lịch sử từ quá khứ đến hiện tại và định hướng tương lai, với không gian mở rộng từ dân tọc đến nhân loại, với hướng tiếp cận chuyên ngành và liên ngành nghiên cứu trường hợp và nghiên cứu so sánh...

Theo Hòa thượng Thích Thiện Nhơn, “ Phật giáo Trúc Lâm dưới sự lãnh đạo của Phật hoàng Trần Nhân Tông đã phát huy một cách toàn diện tư tưởng “ Hòa Quang Đồng Trần” của Tuệ Trung Thượng Sĩ, tư tưởng Phật học của Phật hoàng Trần Nhân Tông được kế thừa và phát huy từ nguồn tuệ giác của các bậc thiền sư lỗi lạc đương thời.

Ngài đã giản lược phương pháp tu hành không câu nệ vào hình thức hay chấp trước vào văn tự, phát huy nội lực và định hướng cho người học Phật quay về tánh giác vốn thường hằng nơi con người đó là “ Bụt ở trong nhà chẳng phải xa”, “ Tịnh Độ là trong sạch, chớ còn ngờ hỏi đến Tây Phương; óc đã là tính sáng soi mựa phải nhọc nhằn tìm về Cực Lạc”, đó là “ Biết Chân Như, tin Bát Nhã, chớ cầu tìm Phật Tổ Tây Đông; chứng thực tướng, tỏ vô vi, nào nhọc công kinh thiên Nam Bắc”.

Qua đó, chúng ta có thể nhận định, giá trị tư tưởng Phật học của Phật hoàng Trần Nhân Tông và Phật giáo Trúc Lâm là triết lý sống đạo chân thường, nhìn thẳng vào thực tế để nội soi và phản tỉnh, đồng thời với tư tưởng “ Phật tại tâm”, Phật giáo Trúc Lâm không phân biệt Tăng hay tục, xuất gia hay tại gia mà chủ trương giúp người học Phật nhận diện bổn tâm, liễu ngộ Phật tánh, tin nhân quả, sống chân thường, trau dồi đức hạnh bằng nếp sống từ bi, thực hành thập thiện và sự nỗ lực tham cứu để phát khởi ánh sáng tuệ giác, đường lối tu tập giản đơn nhưng mạc lạc, cao thâm....

Đặc biệt,tư tưởng thống nhất các tổ chức thiền phái trong sinh hoạt Phật giáo thời nhà Trần, do Phật hoàng Trần Nhân Tông phát khởi và thực hiện, nó không chỉ có giá trị sau khi Phật giáo Trúc Lâm ra đời, mà tư tưởng thống nhất tổ chức đó còn mang lại những kết quả to lớn cho Phật giáo thời nhà Trần và cho Phật giáo Việt Nam trong mọi thời đại sau này, cũng như sự hội nhập của Phật giáo Việt Nam trên trường quốc tế.

Với 141 tham luận của 145 học giả trong đó có 34 học giả quốc tế đến từ 10 quốc gia: Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Đài Loan... cùng hơn 400 nhà khoa học và các đại biểu là các tăng ni, phật tử cũng như đại diện của các cơ quan trung ương và địa phương, Hội thảo đã làm rõ và sâu sắc hơn những giá trị tư tưởng, văn hóa đặc sắc của Phật hoàng Trần Nhân Tông và Phật giáo Trúc Lâm, vai trò, ảnh hưởng trong lịch sử, hiện tại và xu hướng tương lai. Phật giáo tại các quốc gia trong khu vực và trên thế giới- tiếp cận địa văn hóa và nghiên cứu so sánh. Phật giáo và các vấn đề đời sống con người đương đại.