Vinaxuki - giấc mộng ôtô "Made in Việt Nam" đang chết mòn
(DNVN) - Với mơ ước sản xuất chiếc ôtô cá nhân “Mada in Vietnam”, Vinaxuki đã đầu tư gần 300 tỷ để nghiên cứu và chế tạo. Nhưng, làm ăn cũng phải gặp thời, do khủng hoảng kinh tế, thiếu kinh phí sản xuất, giấc mơ ấy đã trở nên xa vời.
Trong khi thị trường ôtô vẫn đang “nóng” với câu chuyện tiếp tục thực hiện hay dừng các quy định của Thông tư 20/2011/TT-BCT về điều kiện kinh doanh xe nhập khẩu, thì ở đâu đó “giấc mơ ôtô Việt” mang tên Vinaxuki vẫn đang thoi thóp chờ chết.
Vang bóng một thời
Những năm đầu sản xuất và có mặt trên thị trường, Vinaxuki và Trường Hải chính là những điển hình của ngành công nghiệp ôtô nội địa với sản lượng bán hàng thường xuyên đạt trên mốc 1.000 xe/tháng. Tuy nhiên, khi nền kinh tế rơi vào khó khăn, thị trường suy giảm mạnh thì với tiềm lực tài chính hạn chế, các Vinaxuki cũng theo đó chìm vào khó khăn, còn Trường Hải với hướng đầu tư khác đã tìm được lối thoát.
Theo VietnamNet, vào đầu năm 2004, Nhà máy ô tô Vinaxuki đã được khởi công tại huyện Mê Linh (Hà Nội) với công suất 20.000 xe/năm, đến tháng 8/2005 thì khánh thành. Trong các năm 2006, 2007, 2008 Vinaxuki đã sản xuất trên 20 dòng xe tải với tỷ lệ nội địa hóa đạt 27% và 3 dòng xe con với tỷ lệ nội địa hóa đạt 5%.
Những năm này, hoạt động của nhà máy đều có lãi. Sau 3 năm đi vào hoạt động, Vinaxuki đã thu hồi xong vốn, trả nợ xong cho các ngân hàng. Ngân hàng ủng hộ và cam kết giúp Vinaxuki tiếp tục đầu tư công nghệ cao, sản xuất các cụm phụ tùng cốt lõi và nội địa hóa ô tô.
Năm 2009, các ngân hàng đã cho Vinaxuki vay gần 300 tỷ vốn kích cầu đầu tư. Các loại xe ô tô lắp ráp đưa ra thị trường đều tiêu thụ mạnh, nhiều đại lý phải chờ đợi hàng tháng mới lấy được xe. Đời sống, việc làm của người lao động đảm bảo, được cải thiện.
Ông Bùi Ngọc Huyên bên chiếc xe đang dang dở. Nguồn: Internet.
Cũng trong năm 2009, hai công ty lớn của nước ngoài muốn mua 50% cổ phần của Vinaxuki, cùng với đó, có nhiều đối tác muốn hợp tác, ở các lĩnh vực sản xuất phụ tùng và lắp ráp ô tô.
Vinaxuki bắt tay nghiên cứu và chế tạo ô tô “Made in Vietnam" cũng từ năm 2009. Tuy vậy, không đầy 1 năm sau, kinh tế rơi vào khủng hoảng, ngân hàng xiết chặt việc cho vay và lãi suất tăng lên nhanh chóng khiến Vinaxuki thua lỗ. Những nỗ lực, gắng gượng chỉ có thể giúp công ty hoạt động được một khoảng thời gian không lâu sau đó.
Xa rời giấc mộng ôtô "Made in Việt Nam"
Từ đầu năm 2012, các ngân hàng đồng loạt cắt, không cho vay vốn lưu động. Ông chủ Vinaxuki đã phải bán cả nhà ở, vét từng đồng trả nợ lãi ngân hàng, mong được tái cơ cấu để vay vốn lưu động. Từ đó, nhà máy không còn tiền để trả lương người lao động, không còn tiền để mua nguyên liệu, các dây chuyền sản xuất dần dần ngừng hoạt động.
Vì khủng hoảng mà Chính phủ và Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã có quyết định cho các doanh nghiệp được tái cơ cấu vốn vay. Vinaxuki đã được Ngân hàng Nhà nước, Công ty VAMC, Bộ Tài chính hướng dẫn xây dựng các phương án vay vốn để sản xuất và trả nợ. Năm nào, Vinaxuki cũng xây dựng và gửi phương án đến các ngân hàng, đề nghị được tái cơ cấu lại vốn đầu tư, để kinh doanh sản xuất, xin được vay vốn lưu động và hoàn trả nợ vay.
Tiếc rằng chủ trương đúng, nhưng khi thực hiện lại không có hội đồng đánh giá lại tính khả thi của dự án, không có sự kết hợp của các cơ quan chức năng trong việc xử lý nợ xấu. Thậm chí, giữa các ngân hàng thương mại nảy sinh nhiều bất đồng về tài sản đảm bảo, vốn lưu động, chẳng ai hiểu ai, còn VAMC thì mua bán nợ xấu chưa thực chất, nên Vinaxuki bị chết kẹt. Chính sự đầu tư được cho là bài bản và tốn kém này đã góp phần đẩy Vinaxuki rơi vào tình trạng đói vốn trầm trọng.
Qua 5 năm chạy khắp các cửa mà không được vay vốn lưu động dù Vinaxuki đã có đầy đủ đất đai, nhà xưởng và các dây chuyền máy móc hiện đại, là doanh nghiệp công nghiệp ô tô duy nhất sản xuất phụ tùng cốt lõi bằng công nghệ cao, đã làm ra được các sản phẩm cơ khí trọng điểm quốc gia với công nghệ cao, làm ra các mẫu xe ưu tiên với mức nội địa hoá trên 40% vẫn còn tài sản cầm cố, dự án khả thi…Vinaxuki xin được tái cơ cấu vốn, được vay vài trăm tỷ vốn lưu động để sản xuất, để đảm bảo việc làm và đời sống công nhân kĩ sư trong lúc thị trường ô tô tăng nóng 45-56% mà không được.
Lãnh đạo Vinaxuki cho biết, từ năm 2013, Vinaxuki đã nhiều lần đề nghị ngân hàng cho vay từ 10-40 tỷ đồng tuỳ từng chi nhánh, tổng số tiền vay chỉ 150 tỷ đồng để mua nguyên liệu, trả lương, tiền điện, thuế và bảo lãnh cho Vinaxuki nhập phụ tùng cho các nhà máy vận hành 5-6% công suất (5.000-6.000 xe/năm)… nhưng các ngân hàng không đồng ý và chỉ khăng khăng yêu cầu bán toàn bộ công ty. Nay ngân hàng muốn bán từng phần nhưng cũng rất khó vì dây chuyền không đồng bộ như các nhà máy ô tô ở các nước nhưng chỉ có vài khách tìm hiểu và cũng chưa có kết quả do họ trả quá rẻ.
Trong hoàn cảnh khó khăn, Vinaxuki đã nhiều lần cầu cứu Nhà nước được hỗ trợ và mới đây nhất, ông Bùi Ngọc Huyên - Giám đốc Công ty Cổ phần ô tô Xuân Kiên (Vinaxuki) lại vừa có báo cáo gửi lên Thủ tướng Chính phủ và lãnh đạo các bộ ngành, tỉnh thành đề nghị Thủ tướng “giúp đỡ theo cơ chế, chính sách hiện hành” để thực hiện giấc mơ "ô tô Việt" của mình.
Theo đó, Vinaxuki tiếp tục đề xuất vay 200 tỷ đồng vốn lưu động hoặc mời ngân hàng cùng đầu tư để các nhà máy vận hành trở lại và tìm đối tác bán cổ phần, thu hồi vốn trả nợ VAMC và các ngân hàng. Công ty cũng đề nghị Thủ tướng thành lập một tổ công tác có chuyên gia nhiều lĩnh vực, nhiều ngành và ngân hàng tham gia để giúp Thủ tướng xem xét lại tất cả những công việc về công nghiệp ôtô.
Nên đọc
