'Điểm rơi vàng' cho nhà đầu tư tài sản mã hoá

Bước ngoặt lịch sử

Thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam đã phát triển với tốc độ chóng mặt, đưa quốc gia vào nhóm 3 hàng đầu thế giới với khoảng 20 triệu người sở hữu và quy mô ước tính hơn 220 tỷ USD. Tuy nhiên, sự thiếu vắng một hành lang pháp lý rõ ràng đã biến mảnh đất màu mỡ này thành nơi hoạt động của tội phạm công nghệ cao.

Hàng loạt dự án tài sản mã hóa đã bị lợi dụng thành công cụ lừa đảo, từ huy động vốn đa cấp, sàn đầu tư ảo đến mô hình "token hóa bất động sản" không có thật. Chỉ trong 5 năm qua, hàng trăm nghìn nhà đầu tư Việt Nam đã mất hàng chục nghìn tỷ đồng qua các vụ lừa đảo điển hình như AnTex, Ifan, Pincoin, Coolcat...

Số liệu từ Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) cho thấy, chỉ từ đầu năm 2025 đến nay, gần 1.500 vụ lừa đảo qua mạng đã gây thiệt hại hơn 1.660 tỷ đồng. Trong đó, các hoạt động liên quan đến tiền ảo, tiền mã hóa chiếm tới hơn 1.500 kênh, hội nhóm.

Trước thực tiễn đó, Nghị quyết 05/NQ-CP của Chính phủ về việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa đã ra đời, mở ra một chương mới cho thị trường vốn.

Tại tọa đàm “Tài sản mã hóa từ vùng xám đến thí điểm: Giải pháp đảm bảo minh bạch, an toàn, hiệu quả” sáng 6/11, Nhà báo Phùng Công Sưởng - Tổng Biên tập Báo Tiền phong nhấn mạnh, Nghị quyết số 05 của Chính phủ về thí điểm tài sản mã hóa ra đời đánh dấu bước ngoặt lịch sử, đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia trong khu vực và trên thế giới chủ động quản lý và thử nghiệm tài sản số trên nền tảng blockchain. Đây là bước đi tiên phong, thể hiện bản lĩnh và tầm nhìn dài hạn của Việt Nam trong việc nắm bắt xu thế tất yếu của kinh tế số toàn cầu.

Theo ông Tô Trần Hòa - Phó Trưởng ban Phát triển thị trường Chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, thị trường tài sản mã hóa Việt Nam có nhiều cơ hội bứt phá, không chỉ về đầu tư mà còn cả về công nghệ. Rất nhiều kỹ sư Việt Nam đang giữ vai trò chủ chốt tại các công ty blockchain quốc tế. Đây là nguồn lực quý giá có thể thu hút về nước khi khuôn khổ pháp lý được định hình rõ ràng.

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã có nhiều cuộc trao đổi chuyên môn với Hiệp hội Blockchain Việt Nam và tin rằng, dù đi sau, Việt Nam sẽ sớm khẳng định vai trò tại khu vực trong lĩnh vực mới mẻ này.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu nhận định, Việt Nam đang bước vào giai đoạn mới của kinh tế số, nơi tài sản số trở thành động lực tăng trưởng. Việc mã hóa tài sản, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản, được kỳ vọng tạo ra kênh huy động vốn hiệu quả, giảm phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng. Cơ chế này không chỉ giúp doanh nghiệp chủ động dòng vốn, ngân hàng giảm rủi ro, mà còn tạo cơ hội thu hút vốn đầu tư nước ngoài.

"Điểm rơi vàng" cho quản lý và phát triển

TS Cấn Văn Lực - Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV đánh giá, dù thị trường tiềm năng nhưng rủi ro mất tiền và thiếu cơ chế bảo vệ có thể khiến không ít nhà đầu tư “trắng tay” mà không biết kêu ai.

Ngoài ra, nguồn thuế từ các giao dịch này đang chảy ra nước ngoài, trong khi Việt Nam lại gánh rủi ro quản lý. Chính vì thế, Nghị quyết 05 được coi là “điểm rơi vàng” – vừa bảo đảm an toàn cho hàng chục triệu nhà đầu tư, vừa giúp Nhà nước huy động nguồn lực tài chính khổng lồ.

Với khoảng 21 triệu nhà đầu tư và doanh số quay vòng vượt 200 tỷ USD, việc đưa dòng tiền khổng lồ này vào khuôn khổ quản lý sẽ giúp bảo vệ nhà đầu tư, tận dụng nguồn lực tài chính cho phát triển và giữ lại nguồn thu thuế cho ngân sách nhà nước.

Theo chuyên gia Cấn Văn Lực, triết lý cốt lõi của Nghị quyết 05 là “quản lý để phát triển, chứ không phải để ngăn cấm”. Khác với chính sách cấm như ở một số nước, Việt Nam chọn hướng vừa kiến tạo, vừa kiểm soát rủi ro, tập trung vào tài sản mã hóa - một phần của tài sản số, phân định rõ vai trò quản lý của Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước.

Chuyên gia nhận định, việc quản lý tài sản mã hóa sẽ giúp Việt Nam trở thành quốc gia tiên phong về Fintech. Đây là kênh huy động vốn mới, thông qua mô hình “tokenization” - chia nhỏ tài sản lớn thành hàng triệu phần nhỏ có thể giao dịch - hàng triệu nhà đầu tư nhỏ lẻ sẽ được tham gia, mở ra kênh đầu tư hấp dẫn và minh bạch.

Đồng thời tạo nền tảng để Việt Nam tham gia vào mạng lưới tài chính số quốc tế, hướng tới xây dựng trung tâm tài chính khu vực, với Đà Nẵng là địa điểm thí điểm phù hợp.

Để triển khai Nghị quyết 05 hiệu quả, TS Cấn Văn Lực đề xuất bốn nhóm giải pháp lớn. Thứ nhất, phân loại tài sản mã hoá bằng việc xây dựng hệ thống phân loại chi tiết theo chuẩn quốc tế (IMF, MiCA - EU) để có cơ chế quản lý phù hợp.

Thứ hai, áp dụng chính sách thuế linh hoạt, tức tính thuế theo mức độ rủi ro, với ưu đãi cho các tài sản khuyến khích đầu tư.

Thứ ba, quy định cấp phép và vốn điều lệ minh bạch. Doanh nghiệp phải có vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng, có sự tham gia của các định chế tài chính lớn. Giai đoạn thử nghiệm kéo dài 5 năm, đánh giá sau 3 năm.

Thứ tư, cơ chế quản lý liên ngành. Thành lập Ban Chỉ đạo liên ngành để phối hợp quản lý các vấn đề phức tạp như rửa tiền, an ninh mạng, sở hữu trí tuệ.

Bên cạnh đó, việc nâng cao hiểu biết tài chính cho cộng đồng là điều kiện tiên quyết. "Cần sớm đưa giáo dục tài chính và kiến thức về tài sản số vào chương trình học phổ thông và đại học", chuyên gia kiến nghị.