Lao động giá rẻ không còn là yếu tố cạnh tranh thu hút FDI

Hội thảo “Xu hướng thị trường lao động trong kỷ nguyên số” đã chia sẻ thông tin tổng quan về xu hướng thị trường lao động dưới tác động của kỷ nguyên số và đại dịch COVID-19, bao gồm kỹ năng số cho người lao động và một số vấn đề về việc làm trong nền kinh tế việc làm tự do tại Việt Nam.

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Bá Hoan, Thứ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội nhấn mạnh, dưới tác động của cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu đến thị trường lao động - việc làm trong nước, việc đảm bảo việc làm và tăng cường kỹ năng cho người lao động trong bối cảnh chuyển đổi số là một trong những mục tiêu quan trọng đối với mỗi quốc gia.

“Sự bùng nổ ứng dụng công nghệ số, thiết bị thông minh và xu hướng ứng dụng robot vào sản xuất kinh doanh như hiện nay đang đặt ra thách thức đối với thị trường lao động với trình độ kỹ năng còn nhiều hạn chế như Việt Nam. Nguồn lao động dồi dào, giá rẻ sẽ không còn là yếu tố tạo nên lợi thế cạnh tranh và thu hút đầu tư nước ngoài”, ông Hoan nói.

Trong bối cảnh đó, thị trường lao động trong nước sẽ cần những giải pháp toàn diện từ tất cả các bên liên quan để hướng tới nâng cao chất lượng tuyển dụng và đào tạo nguồn nhân lực trong tình hình mới.

Ông Andree Mangels - Tổng Giám đốc ManpowerGroup Việt Nam chia sẻ, công nghệ không ngừng thay đổi đồng nghĩa với yêu cầu liên tục cập nhật kỹ năng số cho người lao động.

“Doanh nghiệp cần linh hoạt áp dụng các chương trình nâng cao kỹ năng, đồng thời cũng cần xây dựng một chiến lược đào tạo có tầm nhìn dài hạn sao cho người lao động có thể đảm nhiệm tốt những công việc hiện tại và cả những vị trí sẽ xuất hiện trong tương lai”, ông Andree Mangels khuyến nghị.

Theo ông Nguyễn Xuân Sơn - Giám đốc Vận hành toàn quốc, dịch vụ khoán việc và cho thuê lại lao động, ManpowerGroup Việt Nam cho biết, dưới tác động kép của đại dịch và kỷ nguyên số, thế giới việc làm tại Việt Nam trong tương lai sẽ chứng kiến những thay đổi lớn liên quan đến người lao động và địa điểm, cách thức làm việc.

“Những xu hướng nổi bật như tầm quan trọng ngày càng lớn của lực lượng lao động thời vụ/ngắn hạn, nỗ lực của doanh nghiệp trong việc nâng cao năng lực làm việc cho nhân viên thông qua các chương trình đào tạo kỹ năng, hoặc việc triển khai ngày càng rộng rãi mô hình làm việc linh hoạt … sẽ chiếm ưu thế trong thời gian tới”, ông Sơn dự báo.

Dưới sự tăng tốc của chuyển đổi số, nhiều công việc truyền thống sẽ dần biến mất hoặc bị thay thế, trong khi một số vị trí mới sẽ ra đời. Với tỷ lệ lao động kỹ năng cao chỉ đạt 11,6%, lao động Việt Nam được đánh giá là kém cạnh tranh hơn về trình độ kỹ năng so với một số thị trường khác trong khu vực như Thái Lan, Philippines hay Malaysia.

Ngân hàng Thế giới ước tính, nếu tỉ lệ lao động kỹ năng cao tại Việt Nam quá thấp và không đủ để đáp ứng với tốc độ phát triển của chuyển đổi số, khoảng 2 triệu việc làm tại nước ta sẽ bị mất đi tính đến năm 2045.

Theo bà Nguyễn Thị Nga - Chuyên gia việc làm, Ngân hàng Thế giới, kỹ năng số bao gồm các kỹ năng, khả năng, kiến thức và thói quen làm việc cho phép con người tiếp cận và sử dụng công nghệ số. Đây là một trong những yếu tố quan trọng đối với người lao động trong bối cảnh các hình thái công việc và tính chất công việc không ngừng thay đổi.

Theo thống kê tại Việt Nam, 68% công việc hiện đòi hỏi kiến thức về kỹ thuật số với những kỹ năng số cơ bản, trong khi đó 1/5 công việc cần các kỹ năng số đặc biệt chuyên sâu. Bên cạnh đó, việc sử dụng kỹ năng số ở các mức độ khác nhau tại Việt Nam cũng có sự khác biệt so với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới.

Ông André Gama - Giám đốc Chương trình An sinh xã hội, Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) tại Việt Nam cho rằng, với một số điểm tương đồng về lao động cũng như bối cảnh kinh tế - xã hội, các hệ thống an sinh xã hội ngày càng cần phải giải quyết các hình thức việc làm “phi tiêu chuẩn/kém ổn định, bao gồm các công việc trên nền tảng internetlatform (nền tảng kết nối cho phép người mua liên hệ với người bán để giao dịch trực tiếp trên internet).

Bởi vậy, các giải pháp đưa ra để đảm bảo an sinh xã hội cho người lao động cần tránh sự riêng biệt và khác nhau.