Dự báo Việt Nam phải đối mặt với nguy cơ thiếu hụt nguồn năng lượng trong tương lai

Nguy cơ thiếu hụt nguồn năng lượng

Tại Diễn đàn Công nghệ và Năng lượng Việt Nam 2021 diễn ra mới đây, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Trần Văn Tùng cho biết, phát triển năng lượng là nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược quan trọng để thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa – hiện đại hóa. Những năm qua, ngành năng lượng đã phát triển mạnh mẽ trong tất cả các khâu thăm dò, khai thác, sản xuất, truyền tải, phân phối và sử dụng. Mặc dù vậy, với nhu cầu tiêu thụ năng lượng ngày một gia tăng (tốc độ trung bình hằng năm tăng tới 10,5%), những năm gần đây nước ta đã phải nhập khẩu từ 1-2% tổng công suất của toàn hệ thống điện. Dự báo trong tương lai, Việt Nam sẽ phải đối mặt với nguy cơ thiếu hụt nguồn năng lượng.

Vì vậy, việc phát triển các nguồn năng lượng khác bên cạnh các nguồn năng lượng hóa thạch ngày càng trở nên quan trọng trong cơ cấu nguồn năng lượng Việt Nam. Đặc biệt là các nguồn năng lượng tái tạo sẽ góp phần giải quyết được bài toán thiếu hụt năng lượng, giúp đa dạng hóa các nguồn năng lượng, phân tán rủi ro, tăng cường và bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Qua đó, góp phần quan trọng giảm phát thải khí nhà kính, chống biến đổi khí hậu toàn cầu.

Các nghiên cứu đánh giá tiềm năng về năng lượng tái tạo tại Việt Nam cho thấy: Tiềm năng điện gió trên bờ là 217GW, điện gió ngoài khơi khoảng 160GW, điện mặt trời khoảng là 386GW công suất khả thi có hiệu quả cao, điện sinh khối khoảng 5GW, nguồn rác thải khoảng 1,5GW, nguồn địa nhiệt 460MW.

Thời gian qua, Chính phủ đã ban hành nhiều chiến lược, nghị quyết và cơ chế chính sách khuyến khích sự phát triển của năng lượng tái tạo tại Việt Nam. Nhờ vậy, tính đến hết tháng 9/2021, năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời, điện sinh khối, không kể thủy điện) đã đạt 22,68 tỷ KWh, chiếm đến 11,8% tổng sản lượng điện sản xuất toàn hệ thống.

Việt Namquan tâm đến đầu tư cho công nghệ xanh, công nghệ năng lượng tái tạo.

Theo Thứ trưởng Trần Văn Tùng, một biện pháp quan trọng để phát triển năng lượng tái tạo là ứng dụng KH&CN. Bộ KH&CN rất quan tâm đến đầu tư cho công nghệ xanh, công nghệ năng lượng tái tạo.

Cũng tại sự kiện, nhận định Việt Nam đang ở trong giai đoạn nhu cầu năng lượng tăng mạnh theo tốc độ phát triển của kinh tế, ông Ben Backwell- Giám đốc điều hành GWEC cho biết, Chính phủ Việt Nam đã nhận ra các thách thức và thể hiện vai trò lãnh đạo đúng đắn trong việc áp dụng chuyển đổi cơ cấu nguồn năng lượng theo hướng nâng cao tỉ trọng năng lượng tái tạo như một phương thức để xây dựng một hệ thống năng lượng linh hoạt, đáng tin cậy với mức chi phí hợp lý cho quốc gia.

Điều này đã được thể hiện rõ trong cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Hội nghị COP26 năm 2021 ở Glasgow, Scotland, Vương quốc Anh. Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đưa ra thông điệp và cam kết Việt Nam sẽ xây dựng và triển khai các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính mạnh mẽ hơn nữa bằng nguồn lực của mình, cùng với sự hợp tác và hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, cả về tài chính và chuyển giao công nghệ.

“Chúng tôi hoàn toàn tin tưởng cam kết mạnh mẽ này sẽ thu hút được số lượng lớn các nguồn tài chính vào Việt Nam khi các tổ chức tài chính quan trọng đang tìm cách dịch chuyển đầu tư từ ngành nhiên liệu hóa thạch sang lĩnh vực năng lượng tái tạo. Việt Nam nên tiếp tục tận dụng những cơ hội này để phát triển thành trung tâm năng lượng sạch trong tương lai ở Đông Nam Á và điều này sẽ mang lại cho Việt Nam lợi thế chiến lược đáng kể trong khu vực”, ông Ben Backwell nhấn mạnh.

Theo ông Ben Backwell, năng lượng gió hiện đã vượt mốc 4 GW lắp đặt tại Việt Nam, nó không còn là nguồn năng lượng tái tạo bên lề, đòi hỏi công nghệ đột phá làm tăng mức giá cạnh tranh và một cách tiếp cận có trách nhiệm để kiểm soát các tác động của nó. Ông Ben Backwell bày tỏ tin tưởng năng lượng gió sẽ đóng một vai trò quan trọng trong tương lai của Việt Nam để hiện thực hóa yêu cầu “xóa bỏ dần than”.

Xây dựng chính sách

Nói về việc xây dựng chính sách mới tạo điều kiện cho việc phát triển nguồn năng lượng trong tương lai, Thứ trưởng Trần Văn Tùng cho biết, việc thay đổi hệ thống chính sách có liên quan đến các cơ quan quản lý của Việt Nam. Chúng ta phải làm sao để thay đổi tư duy từ cấp lãnh đạo, đến người dân, đến xã hội. Bên cạnh đó, việc làm chủ, chuyển giao các công nghệ mới phải phù hợp. Công nghệ thân thiện với môi trường, công nghệ xanh để giúp cho Việt Nam phát triển bền vững. Muốn thực hiện các mục tiêu đề ra, nhất định phải thay đổi công nghệ

Theo Thứ trưởng Trần Văn Tùng cần đặc biệt quan tâm đến việc giáo dục, hướng dẫn cho người dân hiểu rõ tầm quan trọng của việc sản xuất, việc tiêu dùng có hiệu quả năng lượng và làm sao sử dụng thông minh nhất.

Hiện, Bộ KH&CN đang xây dựng các chương trình KH&CN cho phù hợp với giai đoạn 2021-2030. Đó là các chương trình KH&CN về năng lượng, chương trình KH&CN về cơ khí tự động hóa, chương trình nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm tại doanh nghiệp, các chương trình đổi mới công nghiệp quốc gia, các chương trình để Việt Nam thích ứng với CMCN 4.0. Cùng với đó là những chương trình hỗ trợ phát triển tài sản trí tuệ, chương trình về phát triển thị trường KH&CN.