Chủ động lập 'bản đồ', đón đầu thị trường ngách

Đây là nhận định được nhiều chuyên gia, nhà quản lý và lãnh đạo doanh nghiệp đưa ra tại diễn đàn doanh nghiệp 2025 với chủ đề "Giải pháp đột phá hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thị trường mới" do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức chiều ngày 14/8 tại Hà Nội.

Bài toán sống còn

Ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch VCCI cho biết, 7 tháng đầu năm 2025 là thời điểm đặc biệt với nền kinh tế và cộng đồng doanh nghiệp. Niềm tin kinh doanh được bồi đắp từ những đổi mới mang tính cách mạng, với nhiều chủ trương, đường lối có tư duy và cách tiếp cận mới như "bộ tứ Nghị quyết trụ cột", sắp xếp bộ máy và đơn vị hành chính, mở đường cho giai đoạn phát triển mới, thúc đẩy nguồn vốn tư nhân vào nền kinh tế.

Kết quả là, 7 tháng qua, đã có trên 174.000 doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường với tổng vốn đăng ký bổ sung vào nền kinh tế trên 3,3 triệu tỷ đồng, tăng 93,7% so với cùng kỳ. Cùng với đó là gần 536,2 nghìn hộ kinh doanh thành lập mới, tăng 165%.

Tuy nhiên, ông Phòng cũng thẳng thắn nhìn nhận, để cán đích mục tiêu tăng trưởng trên 8%, thách thức cho những tháng còn lại của năm không hề nhỏ.

“Đáng chú ý, ngay trong tuần đầu tháng 8, mức thuế đối ứng mới của Mỹ được áp dụng với hầu hết các đối tác thương mại, trong đó mức thuế áp dụng với hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam là 20%. Diễn biến này sẽ ảnh hưởng đến dòng chảy thương mại toàn cầu nói chung và đặt ra những thách thức cho xuất khẩu từ Việt Nam sang Mỹ, cũng như gia tăng áp lực cho doanh nghiệp trong nước", ông Phòng thông tin.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp còn phải đối mặt với các hàng rào phi thuế quan ngày càng khắt khe, đặc biệt là yêu cầu về môi trường, xã hội và quản trị (ESG). Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư nguồn lực cho chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, tăng tỷ lệ nội địa hóa để đáp ứng quy tắc xuất xứ và minh bạch nguồn gốc.

Trong bối cảnh đó, Phó Chủ tịch VCCI đánh giá, các doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước áp lực phải đổi mới để duy trì tăng trưởng và cạnh tranh. Đây được xem là hướng đi chiến lược bền vững khi Việt Nam đã tham gia 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) với hơn 60 đối tác, mở ra dư địa thị trường rộng lớn.

"Mở rộng thị trường là bài toán sống còn đối với doanh nghiệp Việt trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt và sự biến động của chuỗi cung ứng toàn cầu, góp phần để thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ 8% trở lên năm 2025", ông Phòng nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Văn Thân - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cho rằng, trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang có những biến động khó lường, nhu cầu tìm kiếm thị trường mới trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Doanh nghiệp Việt Nam không chỉ phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ quốc tế, mà còn chịu áp lực phải đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về chất lượng, môi trường, lao động và trách nhiệm xã hội.

Xây dựng "bản đồ thị trường mới"

Chia sẻ góc nhìn thực tế, bà Nguyễn Thị Huyền - Giám đốc Công ty Cổ phần Sản xuất và Xuất khẩu Quế hồi Việt Nam (Vinasamex) cho biết, doanh nghiệp gặp 3 thách thức lớn khi tiếp cận thị trường mới: tiêu chuẩn chất lượng và bền vững ngày càng khắt khe; rào cản kỹ thuật về kiểm dịch, truy xuất nguồn gốc; và biến động giá cả cùng cạnh tranh toàn cầu.

Để vượt qua, Vinasamex đã xây dựng vùng nguyên liệu đạt chứng nhận quốc tế, đầu tư công nghệ chế biến sâu và phát triển thương hiệu toàn cầu "The Touch of Nature".

Bà Huyền cho rằng, để thành công, doanh nghiệp cần kiên định với chất lượng, chủ động thích ứng và xây dựng liên kết bền vững giữa các bên.

Đề xuất giải pháp mang tính chiến lược, bà Trần Thị Thu Trang - Chủ tịch Hanel PT NextTech, cho rằng mở thị trường mới không chỉ là bán hàng, mà là kiến tạo một hệ sinh thái niềm tin. Bà đề xuất xây dựng một "Bản đồ thị trường mới" cho từng ngành hàng.

“Bản đồ này cần là một cơ sở dữ liệu mở về nhu cầu, tiêu chuẩn, chính sách thuế, đối tác tiềm năng, đặc biệt ở các thị trường ngách như Trung Đông, châu Phi, Nam Mỹ, Đông Âu bên cạnh các thị trường truyền thống”, bà Trang phân tích.

Bà Trang cũng gợi ý thành lập Trung tâm xúc tiến thương mại số, tận dụng mạng lưới tham tán thương mại và hợp tác với các nhà phân phối bản địa để dẫn dắt doanh nghiệp thâm nhập thị trường. "Nếu Chính phủ, hiệp hội và doanh nghiệp đồng hành, Việt Nam hoàn toàn có thể không chỉ bắt kịp mà còn dẫn dắt nhiều thị trường mới trên thế giới", bà Trang khẳng định.

Trong khi đó, ông Ngô Sỹ Hoài - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam lại đưa ra một góc nhìn khác. Ông cho rằng đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp gỗ nhìn lại mình và tìm kiếm cơ hội tăng trưởng mới ngay tại các thị trường truyền thống như Mỹ, Nhật Bản. Tuy nhiên, để làm được điều này, cần có sự liên kết giữa các doanh nghiệp để tạo thành một nhóm đủ mạnh.

"Chúng tôi đã có một nhóm doanh nghiệp đang đặt vấn đề nghiêm túc để triển khai chủ trương này. Năm nay, các doanh nghiệp gỗ đã tăng nhập khẩu gỗ từ Mỹ lên 600 triệu USD. Với thị trường Nhật Bản, chúng ta hoàn toàn có thể gia tăng xuất khẩu các sản phẩm gỗ nội thất mà người tiêu dùng Nhật Bản đang có nhu cầu",ông Hoài chia sẻ.

Tổng kết diễn đàn, ông Hoàng Quang Phòng nhận định, dù Đảng và Nhà nước đã có nhiều quyết sách hỗ trợ, trong một thế giới đầy biến động, doanh nghiệp vẫn cần thêm nhiều trợ lực bên cạnh sự nỗ lực tự thân của mỗi doanh nghiệp.

Các ý kiến được phát biểu tại diễn đàn sẽ được Ban tổ chức tổng hợp đầy đủ, truyền tải vào báo cáo chung của VCCI gửi Chính phủ và các cơ quan chức năng. Qua đó tháo gỡ điểm nghẽn, tìm kiếm giải pháp đột phá hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận và mở rộng thị trường mới, đóng góp vào tăng trưởng xuất khẩu của doanh nghiệp và nền kinh tế.