Để tiếp cận thành công thị trường Ấn Độ và Nepal: Những chia sẻ hữu ích từ Việt Kiều

Tại Hội thảo trực tuyến “Xúc tiến thương mại thông qua Cộng đồng người Việt Nam tại Ấn Độ và Nepal” do Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) phối hợp với Thương vụ Đại sứ quán Việt Nam tại Ấn Độ, Hội người Việt Nam tại Ấn Độ và Nepal và Phòng Thương mại và Công nghiệp các Nhà nhập khẩu Ấn Độ tại Việt Nam tổ chức sáng 20/5, ông Lê Hoàng Tài, Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại khẳng định, sự hiện diện của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam tại Ấn Độ và Nepal còn khiêm tốn so với tiềm năng.

Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, 4 tháng đầu năm 2020, tổng kim ngạch thương mại Việt Nam - Ấn Độ đạt 2,847 tỷ USD, trong đó kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Ấn Độ đạt 1,569 tỷ USD, nhập khẩu đạt 1,248 tỷ USD. Như vậy 4 tháng đầu năm nay, Việt Nam xuất siêu sang Ấn Độ 321 triệu USD.

Đối với thị trường Nepal, ông Lê Hoàng Tài cho hay, Việt Nam và Nepal đều là thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và đã phát triển quan hệ kinh tế, thương mại tốt trong thời gian qua, tuy nhiên kim ngạch thương mại hai chiều còn nhỏ, mới đạt quanh ngưỡng 30 triệu USD/năm.

"Để thực hiện được mục tiêu tăng cường xuất khẩu sang Ấn Độ và Nepal, một trong những kênh giao thương quan trọng và thuận lợi chính là thông qua cộng đồng người Việt Nam đang sinh sống và làm ăn tại 2 thị trường này. Ước tính hiện có khoảng 500 người Việt Nam tại Ấn Độ và 40-50 người tại Nepal", ông Lê Hoàng Tài nhấn mạnh.

Và tại hai điểm cầu ở Nepal và Ấn Độ của hội thảo hôm qua, các diễn giả và Việt Kiều vốn là những doanh nhân đạt được những thành công nhất định đã chia sẻ nhiều thông tin hữu ích giúp DN Việt Nam có ý định kinh doanh, hợp tác thành công với đối tác.

Tại đầu cầu Ấn Độ, bà Nguyễn Thu Hiền - Đại diện Phòng Thương mại và Công nghiệp các nhà nhập khẩu Ấn Độ tại Việt Nam (IICCI) cho biết, trong suốt 14 năm làm đại diện cho IICCI với việc giúp đỡ các DN XK các mặt hàng qua Ấn Độ, bà nhận thấy Ấn Độ là thị trường thực sự tiềm năng cho các DN đã và muốn XK các mặt hàng sang thị trường này.

Đối với Ấn Độ, các mặt hàng XK của Việt Nam rất phổ biến như nông sản, thủy sản, sản phẩm chế biến, da giày, thủ công mỹ nghệ..., đặc biệt là các mặt hàng tiêu dùng đang được thị trường Ấn Độ rất đón nhận.

DN Việt Nam có điểm mạnh, đó là có nhiều mặt hàng nông sản thế mạnh như cà phê, thanh long, trà, hạt điều chế biến. Đây là những mặt hàng mà người dân Ấn Độ rất ưa chuộng. Việt Nam cũng có nguồn nguyên liệu dồi dào như đồ gỗ, gỗ ván ép chất lượng. Thay vì chọn Trung Quốc, Ấn Độ vẫn thích mua hàng của Việt Nam.

Tuy nhiên, điểm yếu của DN chúng ta là năng lực XK còn hạn chế, nhất là khả năng ngoại ngữ và nghiệp vụ giao thương quốc tế. Do vậy gặp vướng mắc về chứng từ cũng khiến cho việc thanh toán gặp khó khăn. Hoạt động XK của nhiều DN mang tính tự phát, ít có sự quản lý, phối hợp đồng bộ của Nhà nước, Đại sứ quán hay Cục Xúc tiến thương mại để giúp XK hàng hóa thuận lời. Hiện hàng hóa của Việt Nam XK sang Ấn Độ có mức giá tốt nhưng về lâu dài, để cạnh tranh về giá thì đây không phải lợi thế đối với DN Việt Nam.

Về cách thức cho DN Việt Nam khi XK hàng sang Ấn Độ, theo bà Thu Hiền, thông tin thị trường của DN còn thiếu nhiều như thông tin về nhu cầu, về đối thủ, về hệ thống pháp luật, thuế quan. Về khoảng cách địa lý, giao thông, đặc biệt là cơ sở hạ tầng phục vụ cho việc XK hàng sang Ấn Độ, đặc biệt là đường biển mất nhiều thời gian, từ 2 - 3 tuần mới sang đến nơi. Đây là một trong những thách thức cho DN Việt Nam.

Sự khác biệt về tập quán văn hóa, ngôn ngữ cũng là rào cản các DN cần lưu ý. Chế độ thanh toán còn nhiều khó, độ rủi ro cao do chưa có nhiều sự tin tưởng giữa hai bên, DN phải qua khâu trung gian thanh toán và gặp nhiều khó khăn. Trong khi đó, khi XK sang đây, DN Việt Nam đối mặt với những đối thủ cạnh tranh mạnh trên thị trường Ấn Độ như hàng nông của Trung Quốc, Thái Lan.

Cho rằng Ấn Độ là thị trường rộng lớn nhưng cũng có thể tiềm ẩn rủi ro, bà Nguyễn Thu Hiền đã chia sẻ một số kinh nghiệm tích lũy được sau 14 năm làm việc tại Ấn Độ để DN Việt Nam lưu ý khi XK sang đây.

Thứ nhất, về phong tục tập quán và thói quen. Ấn Độ là nước đặc biệt với nền văn hóa đa dạng nên rất nhiều doanh nghiệp Việt Nam khi XK hàng sang Ấn Độ đã vướng phải nhiều vấn đề liên quan đến văn hóa. Ví dụ, Ấn Độ yêu thích cà phê 3 trong 1 của Việt Nam. Nhưng một số DN đã chế biến ra mặt hàng cà phê 3 trong 1 chiết xuất từ Colagen mà Colagen được chiết xuất từ da bò nên khi DN XK hàng sang đây đã bị trả về vì Ấn Độ thờ thần bò, nên tất cả các sản phẩm liên quan đến bò đều không được NK vào Ấn Độ.

Ngoài việc XK hàng, các DN Việt Nam cũng cần lưu ý là có thể nhập rất nhiều mặt hàng từ Ấn Độ, đặc biệt các mặt hàng nông sản của nước này có chất lượng rất tốt và chúng tôi cũng đã giúp các DN Việt Nam không chỉ XK mà còn NK các mặt hàng như hành, gừng, tỏi. Hàng của Ấn Độ có chất lượng cực kỳ tốt và mức giá cũng tốt.

Trong khi đó, bà Huỳnh Khánh Linh, Phó Chủ tịch Hội người Việt Nam tại Ấn Độ và Nepal đã đưa ra một số lưu ý với DN Việt Nam khi làm thủ tục thành lập DN tại Ấn Độ.

Theo bà Khánh Linh, DN cần tìm cho được đơn vị tư vấn uy tín để họ hỗ trợ DN xin tên trong thời gian nhanh nhất vì có những cái tên DN bị từ chối một cách vô lý mà DN không thể "cãi" được. Hai là DN phải chuẩn bị trước giấy tờ cá nhân xin làm hợp pháp hóa lãnh sự phía Việt Nam cho nhanh. Khi DN đại diện cho giám đốc chuẩn bị sang ký giấy tờ thì nên lưu ý nên sang với visa business thay vì bằng visa du lịch.

Trong thời gian chờ thủ tục thành lập DN tại Ấn Độ, bà Khánh Linh khuyên các DN Việt Nam cũng nên làm bước hỏi han để khi DN có giấy tờ thành lập DN ở bên Ấn Độ thì chuyển về Việt Nam xin luôn cho được giấy phép đầu tư để chuyển vốn sang.

Đối với việc làm ăn kinh doanh ở Ấn Độ, do khác biệt văn hóa, hình thức kinh doanh và cách thương thảo của người Ấn khá khác với Việt Nam, nên trước khi làm việc với đối tác DN nên tìm hiểu về văn hóa của họ. Trước khi ký kết hoặc là mua bán XNK nên có động thái tìm hiểu, xem xét thực lực của DN, xem đối tác có tin cậy hay không, tình trạng tài chính như thế nào. Có DN sở hữu website rất lớn, tên rất "kêu" nhưng thực tế họ không có gì hết, ngoài 1 cái bàn hoặc thậm chí bàn giấy cũng không có.

"Đây là lần đầu tiên hội thảo mà bà con Việt Kiều ở Ấn Độ và Nepal có cơ hội, tiếp xúc trao đổi với cộng đồng DN trong nước. Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ DN muốn thành lập công ty hoặc xúc tiến đối tác, kinh doanh ở Ấn Độ và Nepal", bà Khánh Linh nói.

Là Việt Kiều sinh sống và làm việc tại thủ đô Kathmandu của Nepal trong 11 năm qua và hiện đang sở hữu chuỗi nhà hàng Pho 99 tại Jhamsikel, Kathmandu, bà Võ Thị Kim Cương khẳng định, cơ hội kinh doanh và phát triển ở Nepal rất có tiềm năng. Văn hóa kinh doanh của Nepal cũng giống như người Việt Nam, trong đó đạo đức kinh doanh là điều không thể thiếu để tạo ra lợi nhuận trong môi trường cạnh tranh.

Theo bà Kim Cương, những lĩnh vực kinh doanh khả năng thành công cao ở Nepal là nông nghiệp, may mặc, y tế, điện lực, và công nghệ thông tin.

"Với kinh nghiệm 11 năm sống trên đất nước Nepal, tôi có thể khẳng định rằng, cơ hội thành công của DN đầu tư vào Nepal là rất lớn. Khi DN đầu tư vào Nepal, nếu gặp bất cứ khó khăn gì, tôi xin sẵn sàng chia sẻ, hỗ trợ và tạo điều kiện tốt nhất để DN được thuận lợi và thành công trong công việc", bà Kim Cương chia sẻ.

Bà Huỳnh Thúy Vy - Ủy viên Ban chấp hành Hội Người Việt Nam tại Ấn Độ và Nepal, người đã sinh sống và làm việc tại Ấn Độ được 11 năm cho biết, với kinh nghiệm kinh doanh mặt hàng thanh long được 4 năm nay, bà nhận thấy người dân Ấn Độ có cách thưởng thức thanh long khác nước khác, đó là dùng thanh long xay thành sinh tố để giải khát. Do đó, nếu DN Việt Nam chế biến thanh long theo hình thức đóng hộp thì cũng rất tiềm năng trong thời gian tới.

Ngoài ra, DN cần chú ý khâu bảo quản thanh long để đảm bảo chất lượng, tránh bị đối tác trả về do trái cây bị hư hỏng sau thời gian vận chuyển cộng với nhiệt độ cao ở nước bản địa. Hàng hóa không đảm bảo chất lượng, DN sẽ mất một khoản thanh toán khá lớn.

Về hình thức thanh toán, bà khuyến cáo các DN hợp tác với Ấn Độ nên cẩn thận và tìm hiểu rõ đối tác làm ăn của mình của nước bạn để hợp tác hai bên thuận lợi, không có xích mích hiểu lầm về hàng hóa, thanh toán.

Trong khi đó, ông Trịnh Hữu Việt - Việt Kiều sinh sống và làm việc tại Ấn Độ trong 15 năm - đã đưa ra 10 lời khuyên giúp DN Việt Nam giải quyết tranh chấp, hạn chế rủi ro khi làm việc với đối tác Ấn Độ. 1 là phải đảm bảo chất lượng và thời gian giao hàng bởi Ấn Độ coi trọng chữ tín; 2 cần xây dựng mối quan hệ hữu hảo thân tình với tất cả đối tác Ấn Độ bằng việc by sang đó ít nhất 1 lần để gặp trực tiếp đối tác; 3 là cần dùng sự hậu thuẫn mạnh mẽ của Thương vụ Việt Nam tại Ấn Độ và Đại sứ quán để nhờ giải quyết khó khăn; 4 là nên hình thành sự liên kết cộng đồng người Việt và doanh nghiệp Việt Nam tại Ấn Độ; 5 nên tìm hiểu kỹ đối tác của Ấn Độ xem mô hình DN của họ là kinh tế tập đoàn hay kinh tế gia đình; 6 cần chú ý trong đàm phán giá cũng như hình thức giao hàng; 7 là nên chốt hợp đồng qua mail thay vì qua phần mềm chat sẽ dễ phát sinh nhầm lẫn; 8 là chốt khung thời gian ký kết hợp đồng với Ấn Độ; 9 là tìm hiểu về tập quán, vị trí địa lý, tránh bán 100% công suất 1 nhà máy cho 1 tỉnh, 1 đối tác để có được lợi thế về giá; 10 là giữ vững lập trường, giữ chữ tín để khách hàng quay lại trong những hợp đồng sau đó.

Đại diện một số doanh nghiệp khác cho rằng, các doanh nghiệp Việt cũng cần giữ mối quan hệ hữu hảo với đối tác Ấn Độ, Nepal. Ít nhất một năm, doanh nghiệp nên sang gặp gỡ trực tiếp đối tác một lần. Ngoài ra, cần tìm hiểu kỹ đối tác thông qua cơ quan ngoại giao của Việt nam tại Ấn Độ, cộng đồng DN Việt Nam đã thành công tại Ấn Độ để hoạt động kinh doanh đạt hiệu quả cao.