Đề xuất tháo gỡ hạ tầng truyền tải để giải phóng công suất điện gió

Rút ngắn thủ tục, đồng bộ hạ tầng

Nội dung được các doanh nghiệp và chuyên gia đưa ra tại hội thảo “Năng lượng tái tạo vùng Đồng bằng sông Cửu Long - Đột phá trong phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn” do UBND tỉnh Vĩnh Long tổ chức ngày 8/10. Các doanh nghiệp và chuyên gia cho rằng, việc ưu tiên đầu tư hạ tầng truyền tải điện, cải thiện cơ chế đầu tư và hoàn thiện khung pháp lý để tháo gỡ “nút thắt” lớn nhất hiện nay của ngành năng lượng tái tạo - giải tỏa công suất điện gió.

Nhiều doanh nghiệp kiến nghị sớm đầu tư hạ tầng truyền tải, hoàn thiện cơ chế pháp lý để giải phóng công suất điện gió cho ĐBSCL.

Tại hội thảo, ông Trần Quốc Tuấn - Giám đốc Sở Công Thương Vĩnh Long nhấn mạnh: “Nếu 10 năm trước năng lượng tái tạo chỉ là khái niệm dự báo thì nay đã trở thành động lực trung tâm trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội". Vĩnh Long đang hướng đến mục tiêu trở thành trung tâm năng lượng tái tạo của Đồng bằng sông Cửu Long, đồng thời khẳng định địa phương sẽ đồng hành cùng doanh nghiệp, tháo gỡ vướng mắc để các dự án triển khai đúng tiến độ.

Theo Cục Điện lực - Bộ Công Thương, đến năm 2030, vùng ĐBSCL được quy hoạch phát triển hơn 21.000 MW năng lượng tái tạo, trong đó riêng Vĩnh Long chiếm hơn 6.400 MW, gồm điện gió, điện mặt trời, điện sinh khối và điện rác. Tuy nhiên, ba nút thắt lớn vẫn cản trở sự phát triển của ngành - thủ tục đầu tư chồng chéo, hạ tầng truyền tải yếu và cơ chế đấu thầu chưa linh hoạt.

Ông Nguyễn Hữu Chương, đại diện Công ty Cổ phần Tư vấn Xây dựng điện 4 cho biết, khu vực ĐBSCL, đặc biệt là Vĩnh Long (sau hợp nhất địa giới hành chính), có tiềm năng rất lớn để phát triển điện gió trên bờ, ven biển và ngoài khơi. Theo khảo sát của Viện Năng lượng (Bộ Công Thương), tổng công suất điện gió có thể khai thác đến năm 2030 khoảng 3.900 MW trên bờ và 1.000 MW ngoài khơi.

Tuy nhiên, hệ thống truyền tải hiện chưa đáp ứng được tốc độ phát triển nguồn điện, dẫn đến nguy cơ quá tải và tổn thất công suất. “Nếu các dự án truyền tải chậm tiến độ, nhiều nhà máy điện gió có thể không phát được hết công suất”, ông Chương nói, đồng thời đề xuất ưu tiên vốn đầu tư cho các trạm 220kV Bình Đại, Thạnh Phú, 500kV Bến Tre và nâng công suất trạm 500kV Duyên Hải - những hạng mục có vai trò “cởi trói” cho toàn vùng.

Bà Nguyễn Ngọc Nhất Hạnh - Giám đốc Phát triển dự án Công ty Cổ phần Cơ điện lạnh (REE).

Theo ông, quy hoạch điện VIII điều chỉnh đã xác định xây dựng trạm 500kV Trà Vinh 1 và đường dây Trà Vinh 1 - Sông Hậu để tiếp nhận công suất điện gió ngoài khơi, kết nối trực tiếp với lưới điện quốc gia. Đây là “mắt xích chiến lược” giúp vùng ĐBSCL trở thành trung tâm năng lượng tái tạo trọng điểm của cả nước.

Bà Nguyễn Ngọc Nhất Hạnh - Giám đốc Phát triển dự án Công ty Cổ phần Cơ điện lạnh (REE) nhấn mạnh, doanh nghiệp đã đầu tư nhiều dự án điện gió tại khu vực ĐBSCL, trong đó có Vĩnh Long, đạt hiệu quả cao và đúng tiến độ. Nhà máy điện gió V1-3 Trà Vinh của REE đã vận hành thương mại từ năm 2021, sản lượng bình quân đạt 150 - 160 triệu kWh/năm, độ tin cậy vận hành 98 - 99%.

REE hiện đang triển khai ba dự án điện gió tại vùng biển Vĩnh Long, tổng công suất 176 MW, trong đó dự án V1-4 (48 MW) dự kiến vận hành thương mại vào tháng 11-2025. Tuy nhiên, bà Hạnh cho biết doanh nghiệp đang gặp nhiều vướng mắc: thủ tục pháp lý kéo dài, giải phóng mặt bằng chậm, hạ tầng truyền tải chưa đồng bộ.

“Chúng tôi mong cơ quan quản lý rút ngắn thời gian xử lý thủ tục, đồng thời tổ chức các hội thảo chuyên đề để hướng dẫn quy trình pháp lý, chia sẻ hạ tầng truyền tải giữa các dự án nhằm giảm áp lực quỹ đất và nâng cao hiệu quả đầu tư", bà Hạnh kiến nghị.

Điện gió - động lực xanh của vùng

Theo ông Bùi Văn Thịnh, đại diện Hiệp hội Năng lượng tái tạo Việt Nam cho rằng, Việt Nam có tiềm năng điện gió ước tính hơn 500 GW, gấp hàng chục lần công suất mục tiêu đến năm 2030. Riêng vùng ĐBSCL được xem là “thủ phủ gió của cả nước” với bờ biển dài, tốc độ gió ổn định và vùng nước nông thuận lợi cho lắp đặt tuabin công suất lớn.

Tuy nhiên, ông Thịnh cho rằng ngành điện gió vẫn đối mặt với nhiều điểm nghẽn về cơ chế giá mua điện, quy hoạch và giải tỏa công suất. Ông kiến nghị sớm ban hành cơ chế giá điện gió ổn định, minh bạch, mở rộng thời hạn hợp đồng mua bán điện và cho phép tư nhân đầu tư lưới điện truyền tải. Ngoài ra, cần thành lập quỹ tín dụng xanh quốc gia để hỗ trợ vốn vay ưu đãi cho doanh nghiệp đầu tư năng lượng sạch.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long Nguyễn Huỳnh Thiện.

Còn theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long Nguyễn Huỳnh Thiện, Vĩnh Long hiện có tổng công suất nguồn điện vận hành thương mại gần 5.430 MW, đóng góp khoảng 30 tỷ kWh/năm vào lưới điện quốc gia, trong đó năng lượng tái tạo chiếm khoảng 5.000 tỷ đồng giá trị sản xuất điện năng. Tỉnh đang triển khai 18 dự án điện gió (hơn 1.100 MW), một dự án điện sinh khối (25 MW) và nhà máy sản xuất hydro xanh (24.000 tấn/năm).

“Với lợi thế hạ tầng năng lượng đồng bộ, vùng gió ổn định 7 - 8 m/s và đường bờ biển dài hơn 130 km, Vĩnh Long có điều kiện thuận lợi để phát triển điện gió ven biển và ngoài khơi quy mô lớn”, ông Thiện nói. Ông Thiện cũng khẳng định tỉnh sẽ tập trung hoàn thiện cơ chế, chính sách vượt trội, tạo môi trường đầu tư thông thoáng, minh bạch và hiệu quả, hướng đến mục tiêu trở thành trung tâm năng lượng xanh của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.