Gần 500 container chè Việt ách tắc tại Pakistan

Thống kê từ Hiệp hội Chè Việt Nam cho thấy, hiện có gần 500 container chè đang bị ách lại tại cảng Karachi (Pakistan) – con số đặc biệt lớn trong bối cảnh phần lớn doanh nghiệp chè Việt là doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Hiệp hội Chè Việt Nam cho biết việc hàng hóa không thể thông quan khiến dòng tiền của doanh nghiệp gần như bị “đóng băng”. Phần lớn hợp đồng xuất khẩu chỉ được thanh toán khi hàng đến nơi hoặc hoàn tất thủ tục thông quan, trong khi các khoản vay ngân hàng, chi phí vận hành vẫn đến hạn, đặc biệt vào thời điểm cuối năm – giai đoạn áp lực tài chính tăng cao.

Doanh nghiệp còn phải gánh thêm nhiều chi phí phát sinh ngoài kế hoạch như phí lưu container, lưu bãi theo quy định của hãng tàu và cảng biển. Nếu tình trạng kéo dài, những khoản chi này sẽ tiếp tục tăng, đẩy tổng mức thiệt hại lên cao hơn nhiều so với dự tính ban đầu.

Phần lớn lượng hàng bị ách tắc là chè xanh – mặt hàng có thời gian bảo quản ngắn, dễ xuống màu, giảm hương vị và chất lượng nếu lưu kho quá lâu. Khác với một số dòng chè có thể bảo quản dài ngày, chè xanh cần được tiêu thụ đúng thời điểm. Việc hàng trăm container phải “nằm chờ” tại cảng không chỉ gây rủi ro kinh tế cho doanh nghiệp, mà còn đe dọa uy tín của chè Việt Nam trên thị trường quốc tế, nơi cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Theo báo cáo của Thương vụ Việt Nam tại Pakistan và Đại sứ quán Việt Nam tại Pakistan, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng ách tắc hiện nay là do đứt gãy vận chuyển đường bộ giữa Pakistan và Afghanistan, trong bối cảnh Pakistan áp dụng các biện pháp kiểm soát mới đối với vận tải quá cảnh, trong khi phần lớn các lô chè Việt Nam được ký hợp đồng xuất khẩu sang Afghanistan thông qua trung chuyển tại Karachi.

Tình trạng ùn ứ tại cảng Karachi không chỉ xảy ra đối với hàng hóa của Việt Nam mà mang tính bất khả kháng, diện rộng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cả hoạt động xuất nhập khẩu và trung chuyển của chính Pakistan.

Ngay sau khi nhận được kiến nghị khẩn cấp của Hiệp hội Chè Việt Nam và các doanh nghiệp xuất khẩu, Bộ Công Thương đã chỉ đạo sát sao các đơn vị liên quan, giao Vụ Phát triển thị trường nước ngoài và Cục Xuất nhập khẩu phối hợp chặt chẽ với Thương vụ Việt Nam tại Pakistan nắm tình hình, làm rõ nguyên nhân và đề xuất phương án xử lý.

Theo thông tin cập nhật từ phía Pakistan, hiện nay tại cảng Karachi đang tồn đọng khoảng 11.000 container hàng trung chuyển sang Afghanistan bị tắc. Khoảng 25.000 container hàng nhập khẩu và 15.000 container hàng xuất khẩu của Pakistan chưa thể giải phóng do các hiệp hội vận tải Pakistan tạm dừng hoạt động nhằm phản đối chính sách mới liên quan đến xử phạt phương tiện và lái xe, khiến chuỗi cung ứng nội địa Pakistan cũng bị đình trệ nghiêm trọng.

Bộ Công Thương đánh giá, việc ùn ứ kéo dài đã khiến doanh nghiệp xuất khẩu chè của Việt Nam phải chịu chi phí lưu container, lưu bãi rất lớn, tiềm ẩn nguy cơ giảm chất lượng hàng hóa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến dòng tiền, khả năng trả nợ ngân hàng và sinh kế của người trồng chè.

Để bảo vệ lợi ích chính đáng của doanh nghiệp Việt Nam, Bộ Công Thương đã chỉ đạo Thương vụ Việt Nam tại Pakistan chủ động, liên tục làm việc với các cơ quan chức năng của Pakistan, bao gồm cả cơ quan cảng vụ, hải quan và các đầu mối liên quan, đề nghị phía Pakistan xem xét các biện pháp tháo gỡ đặc biệt cho hàng chè Việt Nam.

Cùng đó, Bộ Công Thương đã phối hợp với Bộ Ngoại giao, Đại sứ quán Việt Nam tại Pakistan gửi công hàm chính thức tới các cơ quan chức năng Pakistan, đề nghị tạo điều kiện thuận lợi, linh hoạt trong xử lý các lô hàng chè của Việt Nam đang bị ách tắc, trên tinh thần quan hệ hữu nghị và hợp tác kinh tế – thương mại giữa hai nước.

Đại sứ quán Việt Nam tại Pakistan đã trực tiếp làm việc với lãnh đạo Bộ Thương mại Pakistan, Phó Thứ trưởng Bộ Thương mại Pakistan phụ trách Afghanistan và Trung Á, Bộ trưởng Bộ Thương mại Pakistan đề nghị xem xét đặc thù đối với hàng hóa của Việt Nam, không áp dụng máy móc biện pháp tạm dừng quá cảnh.

Các phương án tháo gỡ đang được phía Việt Nam tích cực trao đổi với Pakistan gồm cho phép chuyển tiếp các container chè đang kẹt tại cảng Karachi sang Afghanistan khi điều kiện an ninh, vận tải cho phép. Trường hợp không thể chuyển tiếp, xem xét cho phép tái xuất sang thị trường thứ ba. Phương án cuối cùng là cho phép tái nhập hàng về Việt Nam nhằm giảm thiểu thiệt hại cho doanh nghiệp.

Bộ Công Thương sẽ tiếp tục bám sát tình hình, làm việc thường xuyên với phía Pakistan, chỉ đạo Thương vụ cập nhật diễn biến hằng ngày và chủ động đề xuất các giải pháp phù hợp, khả thi nhất để bảo vệ quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp Việt Nam.

Với các doanh nghiệp xuất khẩu chè, Bộ Công Thương đề nghị chủ động phối hợp chặt chẽ với Hiệp hội Chè Việt Nam và Thương vụ Việt Nam tại Pakistan, cung cấp đầy đủ hồ sơ, chứng từ liên quan đến lô hàng.

Chủ động rà soát điều khoản hợp đồng, phương án logistics thay thế và năng lực tài chính để cùng cơ quan quản lý nhà nước lựa chọn phương án xử lý tối ưu.

Trong thời gian tới, tăng cường đánh giá rủi ro thị trường, đa dạng hóa tuyến vận chuyển và điều kiện giao hàng, hạn chế phụ thuộc vào các tuyến trung chuyển có rủi ro cao.

Bộ Công Thương nhấn mạnh, việc hỗ trợ tháo gỡ vướng mắc cho hàng hóa xuất khẩu, đặc biệt là các mặt hàng nông sản chủ lực như chè, luôn là ưu tiên cao. Bộ sẽ tiếp tục chủ động, quyết liệt làm việc với các đối tác liên quan để sớm giải phóng hàng hóa, giảm thiểu tối đa thiệt hại cho doanh nghiệp và người nông dân.