Khơi thông động lực, cải thiện môi trường kinh doanh

Nghị quyết số 02/NQ-CP năm 2024 ngày 5/1/2024 của Chính phủ (về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2024) xác định nhiệm vụ quan trọng là bảo đảm quyền tự do kinh doanh; tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho hoạt động đầu tư, kinh doanh và phát triển các ý tưởng kinh doanh mới, sáng tạo.

Đồng thời, nâng cao chất lượng xây dựng chính sách thông qua việc đánh giá tác động; tham vấn thực chất; đối thoại công khai. Nâng cao chất lượng thực thi pháp luật và duy trì, nhân rộng các kinh nghiệm chính sách tốt. Kịp thời tạo lập và hoàn thiện thể chế, chính sách để thích ứng linh hoạt, phù hợp với những xu thế phát triển mới như đổi mới sáng tạo, cuyển đổi số, chuyển đổi xanh…

Đánh giá về thực trạng môi trường kinh doanh năm 2024, TS Nguyễn Minh Thảo - Trưởng ban Nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh tại hội nghị, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho rằng, xếp hạng của Việt Nam năm 2024 xếp hạng ở mức “tự do trung bình”. Việt Nam đang đứng thứ 59 toàn cầu, thứ 11/39 nền kinh tế khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Tình hình doanh nghiệp Việt Nam năm 2023 và 2 tháng đầu năm 2024 có chiều hướng suy giảm về nhu cầu đầu tư, kinh doanh và sức chống chịu. Môi trường kinh doanh còn thiếu hấp dẫn. Vốn đăng ký sụt giảm và việc thu hút lao động chưa đạt được so với thời điểm trước dịch COVID-19.

Ở cấp độ địa phương, nỗ lực cải cách được ghi nhận, nhưng mức độ còn khác biệt. Môi trường kinh doanh còn tồn tại nhiều thách thức. Rào cản về ngành nghề và đăng ký kinh doanh vẫn là trở ngại lớn, làm tăng chi phí tuân thủ và giảm động lực đầu tư, kinh doanh.

Các phiên họp Chính phủ hàng tháng luôn nhấn mạnh tới cải cách môi trường kinh doanh. Rất nhiều văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về cải cách môi trường kinh doanh, điều kiện kinh doanh, thủ tục hành chính nhưng sự chuyển biến cải cách còn chậm. Thậm chí, có lĩnh vực rào cản nặng nề hơn.

“Muốn cải thiện môi trường kinh doanh để củng cố niềm tin, tạo điểm tựa cho doanh nghiệp, cần khơi dậy động lực, tạo áp lực thường xuyên, liên tục và cần sự đồng hành của nhiều bên”, bà Thảo nhấn mạnh.

Tại hội nghị, đại diện Hội Lương thực Thực phẩm TP Hồ Chí Minh bày tỏ, cộng đồng doanh nghiệp rất mong chờ và đặt nhiều kỳ vọng Nghị quyết số 02/NQ-CP sẽ tháo gỡ một cách căn cơ, dứt điểm các rào cản, tồn tại về thể chế.

Trong lĩnh vực thực phẩm, nghị quyết đã giao nhiệm vụ cho Bộ Y tế chỉ đạo các cơ quan địa phương nghiêm túc thực hiện quy định tiếp nhận hồ sơ chỉ được yêu cầu sửa đổi, bổ sung 1 lần và không được yêu cầu doanh nghiệp bổ sung hồ sơ ngoài quy định của pháp luật. Quy định này sẽ cởi trói rất nhiều cho doanh nghiệp.

Mới đây, Bộ Y tế cũng ban hành kế hoạch triển khai thực hiện nghị quyết. Hy vọng những bất cập, tồn đọng mà các doanh nghiệp thực phẩm đã nhiều lần kiến nghị sẽ sớm được giải quyết triệt để.

Đại diện Hội Lương thực Thực phẩm TP Hồ Chí Minh đề xuất, để tạo động lực hơn nữa trong việc cải thiện môi trường kinh doanh, cần có cơ chế xử lý, xử phạt đối với các bộ ngành, các trường hợp chậm hoặc không thực hiện các chỉ đạo của Chính phủ trong thực thi nghị quyết.

Đã đến lúc cần thay đổi cách thức thực hiện cải cách bằng việc bổ sung thêm cơ chế giám sát, xử lý người thực hiện cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh quốc gia để tạo ra kết quả đột phá. Quá trình thực thi nghị quyết phải bám sát kết quả triển khai từng nội dung của từng bộ ngành được giao.

Những quy định nào đã có chỉ đạo thì bắt buộc phải làm ngay với thời gian hoàn thành và thời hạn cụ thể. Nếu không hoàn thành thì xử lý cán bộ thực hiện và người đứng đầu hoặc xem xét có được phép chuyển hồ sơ lên Tổ công tác cải cách thủ tục hành chính của Chính phủ để được xem xét giải quyết hay không.

“Phải làm sao tăng hiệu quả đôn đốc, giám sát và xử lý để mỗi cán bộ công chức, bộ ngành phải tận lực hỗ trợ, xử lý và xem lợi ích của doanh nghiệp, người dân như là lợi ích cho chính mình. Có như vậy, việc thực thi nghị quyết mới hiệu quả”, đại diện Hội Lương thực Thực phẩm TP Hồ Chí Minh chia sẻ.