BÀI 1: Giới kiến trúc sư bức xúc vì nạn vi phạm tác quyền ngày càng phổ biển
Bảo vệ tác quyền trong sáng tác kiến trúc tại Việt Nam / Dịp lễ 30/4 – 1/5: Dự kiến gần 130.000 du khách đến Đà Nẵng, khách sạn kín chỗ
Nổi lên nhiều tranh cãi
Như tin đã đưa, tại Đà Nẵng vừa diễn ra hội thảo “Tác quyền trong sáng tác kiến trúc tại Việt Nam” do Hội Kiến trúc sư (KTS) TP Đà Nẵng phối hợp với Câu lạc bộ KTS trẻ Việt Nam tổ chức nhằm đánh giá lại việc bảo vệ tác quyền trong sáng tác kiến trúc tại Việt Nam hiện nay, qua đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao việc bảo vệ tác quyền trong sáng tác kiến trúc.
Hội thảo “Tác quyền trong sáng tác kiến trúc tại Việt Nam” vừa được Hội Kiến trúc sư (KTS) TP Đà Nẵng phối hợp với Câu lạc bộ KTS trẻ Việt Nam tổ chức tại Đà Nẵng...
“Cùng với đó, thời gian gần đây rất nhiều nhà đầu tư tìm đến Đà Nẵng, Sở TN-MT TP hầu như suốt ngày chào đón các nhà đầu tư đến tìm kiếm thông tin. Đứng ở góc độ Hội KTS, chúng tôi rất vui, bởi lẽ chắc chắn sắp tới đây anh em KTS sẽ có nhiều việc để làm, nhiều cơ hội để thi thố tài năng!” – KTS Tô Văn Hùng nói.
Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh đến thực tế là các KTS thường rất ít quan tâm vấn đề pháp lý, nhất là vấn đề sở hữu trí tuệ trong quá trình hành nghề. Họ chỉ chú trọng sáng tác, mong muốn tạo ra các công trình đẹp, có giá trị, thậm chí mong muốn có những tác phẩm “để đời”, nhưng tác phẩm đó có được bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ hay không thì lâu nay chính họ lại ít có sự quan tâm đúng mức.
“Tôi cho rằng đây là một trong những điều mà Hội KTS Việt Nam cũng như giới KTS cần đặt đúng tầm quan trọng trong thời gian đến. Làm gì thì làm, việc hành nghề của các KTS phải được bảo vệ. Sự bảo vệ đó có được thực thi hay không, ngoài hành lang pháp lý mà nhà nước tạo ra thì nhận thức của các KTS cũng hết sức quan trọng!” – TS.KTS Tô Văn Hùng nhấn mạnh.
Theo Chủ tịch Hội KTS TP Đà Nẵng, quyền tác giả là vấn đề không mới, tuy nhiên thời gian qua nổi lên nhiều tranh cãi liên quan đến việc sử dụng bản quyền. Trong lĩnh vực kiến trúc, vấn đề quyền tác giả đang được nhắc tới khá sôi nổi. Phần lớn các ý kiến đều cho rằng phải coi kiến trúc là tác phẩm để làm cơ sở bảo vệ quyền tác giả, tạo môi trường hành nghề kiến trúc lành mạnh và xa hơn là gìn giữ tôn tạo di sản kiến trúc đô thị.
Trước những thử thách làm xấu đi môi trường cạnh tranh trong ngành xây dựng, vấn đề cần kíp hiện nay là phải có hệ thống luật pháp chặt chẽ và nghiêm khắc nhằm bảo vệ sản phẩm trí tuệ nói chung và tác quyền kiến trúc nói riêng. Vì vậy, KTS Tô Văn Hùng cho rằng hội thảo “Tác quyền trong sáng tác kiến trúc tại Việt Nam” là cách tiếp cận rất hay, rất ý nghĩa của CLB KTS trẻ Việt Nam đồng hành cùng các KTS trong quá trình hành nghề.
“Ăn cắp” tác quyền gây tổn thương cho giới KTS
Theo Ths.KTS Nguyễn Thu Phong, Phó Chủ tịch Hội KTS Việt Nam, Chủ nhiệm CLB KTS trẻ Việt Nam thì việc hành nghề KTS tại Việt Nam đang ngày càng có nhiều thuận lợi về khối lượng công việc đặt hàng, cơ hội sáng tạo chuyên môn, cơ hội cọ xát nghề trong môi trường chuyên nghiệp với suất đầu tư ngày càng cao… Nhưng bên cạnh đó, giới KTS Việt Nam cũng đang gặp phải rất nhiều khó khăn, thách thức.
Thu hút sự quan tâm của đông đảo các KTS từ 12 tỉnh, thành miền Trung - Tây Nguyên cùng các nhà khoa học, nhà quản lý, doanh nghiệp...
Với sự chứng kiến của TS. KTS Phan Đăng Sơn, Chủ tịch Hội KTS Việt Nam, Ths. KTS Nguyễn Thu Phong nói với các KTS đến từ 12 tỉnh, thành vùng Nam Trung bộ và Tây nguyên, các doanh nghiệp, các nhà khoa học tham dự hội thảo: “Chúng tôi nhận thấy tác quyền hiện đang là vấn đề nóng làm chúng ta cảm thấy rất lo lắng, nhưng lại thường né tránh và thường lướt qua những vi phạm, những hành vi gây tổn thương cho giới KTS!”.
Ths. KTS Nguyễn Thu Phong cũng nêu lên nhiều hiện tượng vi phạm quyền tác giả phổ biển trong hoạt động kiến trúc. Đó là hành vi sử dụng bản vẽ thiết kế của KTS, từ bản vẽ ý tưởng (Concept) cho đến bản vẽ kỹ thuật thi công, khi chưa thanh toán thiết kế phí. Đây là sự “ăn cắp” tác quyền trắng trợn, cho dù chỉ là việc “mượn đỡ” ý tưởng hay thô bạo hơn là sử dụng một phần hoặc toàn bộ thiết kế mà không thanh toán đúng, đủ.
Ở cấp độ nhẹ hơn, phổ biến là việc chỉnh sửa thiết kế không hỏi ý kiến tác giả, dẫn đến các tác phẩm kiến trúc thành hình không trọn vẹn hoặc khác xa; chất lượng thẩm mỹ lẫn công năng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Người KTS đau lòng nhưng bất lực và không dám nhận mình là tác giả đứa con tinh thần của chính mình.
Một hiện tượng khác cũng được nhiều KTS phản ảnh là cạnh tranh không lành mạnh khi sử dụng bản vẽ, ý tưởng của các tổ chức, cá nhân đồng nghiệp một cách tùy tiện; “văn hóa” sao chép file đang trở nên phổ biển, biến tướng ngang nhiên ở cấp độ công trình nhỏ, nhất là nhà ở riêng lẻ. Thậm chí phối cảnh công trình nhà đẹp của các KTS có xuất xứ rõ ràng vẫn bị “đồng nghiệp” làm kinh doanh bất chấp uy tín, sao chép, coppy trên mạng và sử dụng kinh doanh quảng cáo cho cơ sở của họ.
Bên cạnh đó là hiện tượng không rõ tàng trong định danh quyền tác giả khi một đơn vị thực hiện thiết kế cơ sở, một đơn vị khác thực hiện thiết kế bản vẽ thi công. Chính độ vênh này đã làm cho tác phẩm kiến trúc ra đời như “đứa con rơi” không ai chăm sóc, bảo vệ.
Cùng với đó là sự chưa rõ ràng trong chính các tổ chức hành nghề khi định danh chủ nhiệm, chủ trì và thiết kế đồ án. Hầu hết các KTS đồng nghiệp trong cùng doanh nghiệp ngại đề cập định danh tác giả chính – phụ khi thực hiện dự án mà chỉ nêu khi phát sinh tranh chấp về sau. Quyền tài sản trong sử dụng tác phẩm kiến trúc giữa cá nhân và tổ chức thiết kế cũng ít được rạch ròi…
“Nhìn chung, hàng loạt hiện tượng được phản ánh tại hội thảo này không phải là mới, thậm chí rất quen thuộc, nhưng lại bị các KTS bỏ qua, xứng xử thờ ơ, buông xuôi theo kiểu “Biết rồi khổ lắm nói mãi…”. Đó là cách ứng xử rất không nên và cần phải thay đổi của giới chúng ta!” – Ths. KTS Nguyễn Thu Phong nói.
End of content
Không có tin nào tiếp theo
