Căng tai, dõi mắt đi săn ong rừng

Hàng năm cứ sau ngày tiết Thu Phân, nhóm "thợ săn" vùng thượng Hà Tĩnh lại tụ tập cùng nhau ngược rừng săn ong. Đây là thời điểm nhiệt độ, khí hậu bắt đầu chuyển lạnh và cũng làlúc đàn ong mật trong tự nhiên, trú ngụ ở rừng sâu bắt đầu di cư tìm chỗ trú đông, tránh rét. Đây là thời điểm thích hợp cho "thợ săn" ong rừng về thuần hóa.

Sau hơn 1h chạy máy xe ngược ngàn, tôi cùng nhóm “thợ săn” ong “hạ trại” tại đỉnh Cua Tròn (khu vực khe Nước Sốt) thuộc huyện miền núi Hương Sơn (Hà Tĩnh), nơi sát bìa rừng và thường có nhiều ong di cư để bắt đầu công việc săn ong. Lúc này đã tầm 8h, tốp “thợ săn” chia nhau tỏa ra từng nhóm 2-3 người, căng tai, dõi mắt để nghe tiếng bay vo vo của ong sứ.

Vừa gắn những tổ ong đã chuẩn bị sẵn, anh Thi vừa tóm tắt quy trình săn ong: “Trong quá trình tìm chỗ trú đông, đàn ong sẽ giao việc tìm chỗ ở cho một số con ong khỏe mạnh, nhanh nhẹn nhất trong đàn. Những con ong này gọi là “ong sứ” có nơi gọi là “ong thăm”.

Khi phát hiện ong sứ, người săn ong sẽ nhanh chóng dùng vợt để bắt. Sau đó, khéo léo cho ong sứ vào các tổ ong mồi và bịt kín nhốt con ong khoảng 1- 2 phút sau đó mở cửa. Theo “nghiệp vụ”, sau một vài phút thám thính trong ống mồi, nếu thấy đây là nơi lý tưởng để xây tổ thì ong sứ sẽ bay đi gọi đàn”.

Đang mải trò chuyện thì anh Thi reo lên vì vui mừng, tôi chưa hiểu chuyện gì đang xảy ra thì anh cho biết, tổ ong của anh đã được ong thợ dẫn đàn về. Anh chia sẻ: “Mình có tổ ong mồi “thơm”, nên đàn ong đã chọn tổ này”. Tốp “thợ săn” cũng quây quần lại chia sẻ niềm vui, tạo nên một không khí săn ong sôi động, lý thú.

Sau khi đàn ong vào hết trong tổ, người săn ong dùng lá cây hoặc giấy bịt lỗ lại. Theo những “thợ săn” ong này thì từ tổ ong mồi nhỏ gọn, đàn ong sẽ được san sang những tổ khác rộng lớn hơn. Từ đây, đàn ong sẽ bắt đầu quá trình sinh trưởng làm việc để sau 2- 3 tháng qua mùa hoa cho những tổ ong mọng mật.

“Cái hay của nghề săn ong là được hòa vào thiên nhiên, được nghe tiếng thở của núi rừng. Săn ong và nuôi ong mới biết được đây là một loài vật rất tinh khôn, có tính kỷ luật cao, lao động cần cù và hiệu quả...” – anh Thi tâm sự.

Từ đầu mùa đến nay, hội săn ong đã bắt được gần 1.000 đàn ong. Đây cũng là năm ong về nhiều nhất từ trước đến nay. Theo kinh nghiệm của anh Thi, năm nào ong về nhiều là năm đó có rét đậm.

Trong một mùa săn ong, khoảng 3 tháng, có người được ong về liên tục nhưng cũng có người chỉ được một vài tổ. Thời điểm hiện nay, bình quân 1 đàn ong có giá 300 nghìn đồng, đàn đông “quân” 500 nghìn đồng.

Mặt trời dần lùi sau những cánh rừng cũng là lúc kết thúc 1 ngày làm việc của những “thợ săn” ong. Hành trình trình về xuôi của tôi cùng những người “thợ săn” ong không chỉ là 1 vài đàn ong mà còn là những trải nghiệm đời sống thiên nhiên, về sự đoàn kết, hợp tác giữa những con người giữa đại ngàn.