Nghiên cứu mới: Nước ép củ dền giúp hạ huyết áp ở người cao tuổi

Theo công trình khoa học lớn nhất từng được thực hiện về chủ đề này, tác dụng hạ huyết áp ở người lớn tuổi khi uống nước ép củ dền giàu nitrat có liên quan mật thiết đến sự thay đổi đáng kể trong cộng đồng vi khuẩn sống trong khoang miệng. Nghiên cứu do Đại học Exeter (Anh) dẫn đầu và công bố trên tạp chí Free Radical Biology and Medicine đã tiến hành so sánh phản ứng của hai nhóm tình nguyện viên: nhóm trẻ tuổi và nhóm lớn tuổi. Các nghiên cứu trước đây từng chứng minh rằng chế độ ăn giàu nitrat có thể giúp giảm huyết áp, từ đó làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Nitrat và vai trò trong cơ thể

Nitrat vốn là hợp chất thiết yếu, thường xuyên được bổ sung vào cơ thể thông qua rau củ trong chế độ ăn uống lành mạnh. Trong nghiên cứu, những người lớn tuổi uống nước ép củ dền cô đặc hai lần mỗi ngày trong vòng hai tuần đã ghi nhận sự giảm rõ rệt về huyết áp. Ngược lại, ở nhóm người trẻ, tác động này không được quan sát thấy.

Một nghiên cứu lớn cho thấy nước ép củ dền có thể làm giảm huyết áp ở người lớn tuổi bằng cách thay đổi sự cân bằng của vi khuẩn trong miệng. Nguồn: Shutterstock

Được tài trợ bởi Giải thưởng Đối tác Công nghiệp BBSRC, nghiên cứu chỉ ra rằng việc giảm huyết áp có thể liên quan đến sự thay đổi trong hệ vi khuẩn miệng. Cụ thể, nước ép củ dền đã ức chế một số vi khuẩn có hại, đồng thời khôi phục sự cân bằng lành mạnh hơn. Khi sự cân bằng vi khuẩn nghiêng về nhóm có hại, khả năng cơ thể chuyển hóa nitrat từ thực phẩm (thường có trong các loại rau củ) thành oxit nitric sẽ suy giảm. Trong khi đó, oxit nitric đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì độ đàn hồi, sự khỏe mạnh của mạch máu và điều hòa huyết áp.

Khuyến nghị dinh dưỡng cho người lớn tuổi

Giáo sư Anni Vanhatalo, tác giả chính của nghiên cứu thuộc Đại học Exeter, cho biết: “Chúng tôi đã biết rằng chế độ ăn giàu nitrat có lợi cho sức khỏe. Người cao tuổi lại sản sinh ít oxit nitric hơn khi về già, đồng thời có xu hướng bị huyết áp cao - yếu tố liên quan trực tiếp đến các biến chứng tim mạch như đau tim và đột quỵ. Việc khuyến khích người cao tuổi tiêu thụ thêm rau củ giàu nitrat có thể mang lại lợi ích sức khỏe lâu dài đáng kể. Tin vui là nếu bạn không thích củ dền, vẫn còn nhiều lựa chọn thay thế khác cũng giàu nitrat như rau bina, cải arugula, thì là, cần tây hay cải xoăn”.

Trong quá trình nghiên cứu, 39 người tham gia dưới 30 tuổi và 36 người trong độ tuổi 60-70 đã được tuyển chọn thông qua Cơ sở Nghiên cứu Lâm sàng Exeter của NIHR, với sự hỗ trợ bổ sung từ Đơn vị Thử nghiệm Lâm sàng Exeter. Cả hai nhóm đều trải qua hai giai đoạn thử nghiệm riêng biệt, mỗi giai đoạn kéo dài hai tuần: giai đoạn thứ nhất, họ uống nước ép củ dền giàu nitrat hàng ngày; giai đoạn thứ hai, họ sử dụng giả dược đã loại bỏ nitrat. Giữa hai giai đoạn này là thời gian “rửa trôi” kéo dài hai tuần nhằm thiết lập lại hệ thống. Các nhà nghiên cứu đã sử dụng phương pháp giải trình tự gen vi khuẩn để xác định sự thay đổi thành phần hệ vi sinh vật trong miệng trước và sau mỗi giai đoạn.

Hiệu ứng khác biệt theo nhóm tuổi

Kết quả cho thấy ở cả hai nhóm tuổi, hệ vi khuẩn đường miệng đều thay đổi đáng kể sau khi uống nước ép củ dền giàu nitrat. Tuy nhiên, mức độ và tính chất thay đổi lại khác nhau rõ rệt. Ở nhóm tuổi lớn hơn, vi khuẩn Prevotella - vốn có hại - giảm mạnh, trong khi các vi khuẩn có lợi như Neisseria tăng trưởng. Đáng chú ý, nhóm người lớn tuổi vốn có huyết áp trung bình cao hơn ngay từ đầu, đã giảm huyết áp rõ rệt sau khi uống nước ép giàu nitrat, nhưng không có thay đổi nào khi dùng giả dược.

Giáo sư Andy Jones, đồng tác giả nghiên cứu tại Đại học Exeter, nhấn mạnh: “Kết quả này cho thấy thực phẩm giàu nitrat có thể thay đổi hệ vi sinh vật đường miệng theo hướng giảm viêm nhiễm đồng thời giúp hạ huyết áp ở người cao tuổi. Đây là cơ sở mở ra những nghiên cứu quy mô lớn hơn nhằm khám phá ảnh hưởng của yếu tố lối sống cũng như khác biệt sinh học giới tính đối với hiệu quả bổ sung nitrat trong chế độ ăn”.

Tiến sĩ Lee Beniston FRSB, Phó Giám đốc Quan hệ Đối tác Ngành và Nghiên cứu & Phát triển Hợp tác tại BBSRC, cũng khẳng định: “Nghiên cứu này là một ví dụ điển hình cho thấy khoa học sinh học có thể giúp chúng ta hiểu rõ hơn về mối liên hệ phức tạp giữa chế độ ăn uống, hệ vi sinh vật và quá trình lão hóa khỏe mạnh. Việc tìm hiểu nitrat trong chế độ ăn uống tác động thế nào đến hệ vi khuẩn đường miệng và huyết áp ở người lớn tuổi đã mở ra nhiều cơ hội mới để cải thiện sức khỏe mạch máu thông qua dinh dưỡng”.