Thu nhập eo hẹp, chuyên gia bật mí công thức chi tiêu giúp quản lý tài chính hiệu quả

Ảnh minh họa.

Theo Alev - chuyên gia tài chính tiêu dùng của công ty tài chính đa quốc gia Mỹ Credit Karma - quy tắc 75-15-10 phân bổ 75% thu nhập cho các nhu cầu thiết yếu như nhà ở, thực phẩm, hóa đơn; 15% cho đầu tư dài hạn và 10% cho tiết kiệm ngắn hạn. Cách này vừa đảm bảo chi tiêu cơ bản, vừa giúp hình thành tài sản, tuy nhiên hạn chế ở chỗ không dự trữ nhiều cho tình huống khẩn cấp hoặc gánh nặng nợ lớn.

Trước đây, những công thức phổ biến như 50-30-20 hay 60-30-10 từng được nhiều người áp dụng. Song, do chi phí sinh hoạt ngày càng tăng, việc chỉ dành 50% thu nhập cho nhu cầu cơ bản trở nên khó khả thi, từ đó dẫn đến sự dịch chuyển sang tỷ lệ 60-30-10. Theo đó, 60% thu nhập mỗi tháng được chi cho nhu cầu thiết yếu, 30% cho đầu tư và 10% cho tiết kiệm.

Michelle Waywire – chuyên gia tư vấn và lập kế hoạch tài chính được chứng nhận tại Mỹ – nhận định giá nhà, chi phí thuê, lãi suất và sinh hoạt phí đều tăng mạnh trong những năm gần đây.

Một khảo sát đầu năm 2025 do Talker Research thực hiện với 2.000 người Mỹ có thu nhập dưới 75.000 USD/năm cho thấy trung bình họ chi 64% cho nhu cầu cơ bản, 16% cho mong muốn và 15% cho tiết kiệm. Đáng chú ý, 23% người được hỏi không nhớ lần cuối họ tiết kiệm được 20% thu nhập, trong khi chỉ 20% cho biết đủ tiền trang trải mà không bị cạn kiệt tài chính.

Các chuyên gia nhấn mạnh rằng lập ngân sách là công cụ hiệu quả nhất để kiểm soát tiền bạc, đặc biệt tại Mỹ – nơi nhiều người thường tiêu hết lương trước khi nhận kỳ tiếp theo. Waywire cho rằng những quy tắc chi tiêu này chỉ nên được xem như hướng dẫn tổng quát, không áp đặt cứng nhắc vì mỗi cá nhân có hoàn cảnh riêng.

Alev cũng khuyến cáo mọi người nên rà soát thói quen chi tiêu vài tháng gần đây để nhận diện các khoản chưa hợp lý. Khi đã nắm rõ, hãy xây dựng ngân sách thực tế, loại bỏ những khoản không cần thiết để đạt mục tiêu tài chính.

"Lập ngân sách ban đầu có thể khó, nhưng không cần hoàn hảo ngay. Bạn có thể điều chỉnh theo thời gian", Alev chia sẻ.