Lối đi bền vững cho ngành dệt may

DNVN - Trước những thách thức từ chính sách thuế của các thị trường lớn như Mỹ, việc giảm phụ thuộc vào nguồn cung nhập khẩu và phát triển ngành công nghiệp nguyên phụ liệu trong nước được coi là giải pháp chiến lược, giúp dệt may Việt Nam phát triển bền vững trong thời gian tới.

Doanh nghiệp Việt 'đón sóng' chuỗi cung ứng toàn cầu / Bộ trưởng Công Thương: Muốn đi xa, doanh nghiệp phải sản xuất sạch và minh bạch nguồn gốc

Thách thức từ thuế đối ứng của Mỹ

Báo cáo từ Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) cho thấy, kim ngạch xuất khẩu dệt may 8 tháng năm 2025 ước đạt khoảng 30,8 tỷ USD, tăng khoảng 7% so với năm 2024; kim ngạch nhập khẩu là 16,8 tỷ USD, tăng khoảng 3,2%. Qua đó đưa xuất siêu lên mức 14 tỷ USD.

Ông Trương Văn Cẩm - Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng thư ký VITAS cho biết, các thị trường xuất khẩu trọng điểm đều duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ trong 7 tháng đầu năm 2025. Trong đó, xuất khẩu vào Mỹ tăng 15%, đạt 10,3 tỷ USD. Xuất khẩu sang EU cũng tăng 15,1%. Nhật Bản và Trung Quốc cũng chứng kiến mức tăng trưởng lần lượt là 10,1% và 9,3%. Trong khối EU, một số thị trường ghi nhận mức tăng trưởng xuất khẩu đặc biệt cao như Đức 20,9%, Tây Ban Nha 14,5% và Hà Lan 12,2%.

Về nhập khẩu, Việt Nam hiện nhập khẩu nguyên phụ liệu từ 30 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trung Quốc vẫn là thị trường cung cấp lớn nhất, chiếm 59% tổng kim ngạch. Đáng chú ý, nhập khẩu từ Mỹ tăng mạnh 57,5% trong 7 tháng đầu năm, chiếm 7,4% tổng kim ngạch nhập khẩu của ngành.

Xuất khẩu sang Mỹ tăng 17% trong 6 tháng và 15% trong 7 tháng đầu năm. Lý giải con số này, theo ông Cẩm, khi Mỹ công bố thuế đối ứng, các doanh nghiệp, các nhãn hàng cũng đã phối hợp với nhau tập trung để xuất khẩu nhanh nhất, nhiều nhất sang Mỹ.

Ông Trương Văn Cẩm - Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS).

Tuy nhiên, với mức thuế 20% cho hàng hóa Việt Nam nói chung, và 4% nếu xác định là chuyển tải, các doanh nghiệp sẽ đối mặt với nhiều khó khăn.

"Các doanh nghiệp sẽ gặp nhiều khó khăn, sẽ tăng chi phí, giảm lãi. Nguồn lực để nâng cao đời sống cho người lao động cũng như để số hóa, xanh hóa hoạt động sản xuất kinh doanh đều liên quan đến chi phí", ông Cẩm nhận định.

Dù vậy, ông Cẩm cũng đưa ra những lý do để các doanh nghiệp không quá lo lắng. Thứ nhất, Mỹ không có khả năng đưa ngành dệt may trở lại sản xuất trong nước. Thứ hai, thuế mà Mỹ áp cho các đối thủ cạnh tranh trực tiếp với Việt Nam cũng khá cao, như Trung Quốc (30%) hay Ấn Độ (50%), trong khi Việt Nam (20%) tương đương với Bangladesh (30%) và chỉ cao hơn 1% so với Campuchia, Pakistan (19%). Việt Nam chỉ bất lợi hơn EU, Thổ Nhĩ Kỳ (15%) và Honduras (10%).

Theo Phó Chủ tịch thường trực VITAS, việc chuyển hàng từ Việt Nam sang các nước khác không khó, chỉ là chi phí sẽ tăng cao. Nếu cả thế giới chịu chung mức thuế như vậy, giá hàng hóa dệt may có thể tăng và nhu cầu của người Mỹ sẽ giảm. Về lâu dài, việc Việt Nam nằm trong chuỗi cung ứng toàn cầu đòi hỏi sự chia sẻ trách nhiệm từ tất cả các bên.

"Chúng ta phải tập trung vào đàm phán để chúng ta có thể vẫn xuất khẩu sang Mỹ đến mức chấp nhận được", ông Cẩm nêu.

Đâu là giải pháp chiến lược?

Để đối phó với những thách thức và phát huy tối đa tiềm năng, Phó Chủ tịch thường trực VITAS đã đưa ra một số đề xuất và kiến nghị chiến lược. Trong đó, cần đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tập trung vào các thị trường còn nhiều tiềm năng như EU, Anh, Nga, CPTPP và ASEAN.

Đa dạng hóa thị trường nhập khẩu, giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc và tìm kiếm nguồn cung nguyên phụ liệu từ các thị trường khác. Ông Cẩm đề nghị các tham tán thương mại tìm hiểu thông tin về nguồn cung từ các quốc gia như Đài Loan, Mỹ, Hàn Quốc...

Cần giải pháp căn cơ, chiến lược để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp dệt may.

Theo ông Cẩm, giải pháp căn cơ nhất là phát triển công nghiệp nguyên phụ liệu trong nước. Lý do là Việt Nam đã sản xuất khá nhiều sợi, nhưng vải cho may xuất khẩu hiện đang rất thiếu.

Điều quan trọng là Việt Nam phải tự sản xuất được vải và phụ liệu, thay vì phụ thuộc vào nhập khẩu từ nhiều nguồn khác nhau. Nhà nước đã có chiến lược phát triển ngành dệt may – da giày, song để hiện thực hóa, rất cần sự quan tâm chỉ đạo của Bộ Công Thương phối hợp cùng các địa phương nhằm thúc đẩy đầu tư vào lĩnh vực này. Đồng thời, các tham tán thương mại ở nước ngoài cũng cần tích cực giới thiệu những nhà đầu tư có uy tín, tiềm lực về vốn và công nghệ đến Việt Nam để phát triển sản xuất vải, phụ liệu dệt may.

Ngoài ra, đại diện VITAS kiến nghị nắm bắt thông tin về đầu tư ra nước ngoài. Thu thập thông tin về khó khăn và lợi thế khi các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư sản xuất ở các thị trường khác như Pakistan. Tiếp tục triển khai hiệu quả các chương trình xúc tiến thương mại quốc gia, với sự hỗ trợ tích cực từ Bộ Công Thương, Cục Xúc tiến Thương mại và các tham tán thương mại tại nước ngoài.

Được biết, Chính phủ vừa ban hành Nghị định 205 về cơ chế chính sách khuyến khích phát triển công nghiệp hỗ trợ. Bộ Công Thương cũng đang rốt ráo hoàn tất dự thảo Luật Phát triển công nghiệp trọng điểm.

Những động thái này cho thấy sự quyết tâm của Chính phủ trong việc tạo thêm động lực và hành lang pháp lý vững chắc cho sự phát triển bền vững của ngành dệt may Việt Nam trong thời gian tới.