'Đại gia đồ cổ' người Gia Lai sở hữu hơn 18.000 cổ vật quý khiến các chuyên gia cũng phải trầm trồ

Cổ vật là những món đồ có niên đại từ hàng trăm năm trở nên, mang giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật đặc trưng của một thời kì nào đó. Ở Gia Lai có một người đàn ông thường được gọi vui là "đại gia đồ cổ" khi sở hữu hơn 18.000 cổ vật chỉ trong hơn 10 năm chơi đồ cổ. Đó là ông ông Lê Tấn Khoang, người àng Blo, xã A Dơk, huyện Đắk Đoa, tỉnh Gia Lai.

Trong căn nhà nhỏ của ông chứa đựng vô số cổ vật từ thời Lý, Trần, Thanh như bình trà Khang Hy, cặp bình Mai - Thọ (thời nhà Thanh), chế Mẹ Bồng Con (thế kỷ XIX), chiêng cổ của người Bahnar... Cơ duyên đưa ông đến với đam mê này chính là vào năm 20089, khi cùng gia đình chuyển từ Phú Yên đến xã A Dơk tđể định cư, được chứng kiến người dân bản địa lưu giữ nhiều cổ vật. Ông chia sẻ: "Trước kia, cha tôi cũng sưu tầm và lưu giữ nhiều cổ vật quý báu. Niềm yêu thích, đam mê của tôi cũng bắt nguồn từ đây. Từ năm 2011, tôi đã bắt tay vào sưu tầm các cổ vật từ giá trị nhỏ đến lớn. Mỗi khi nghe tin ở đâu có cổ vật quý tôi đều lặn lội đến xem. Đến nay, tôi đã có hơn 18.000 cổ vật ở nhiều triều đại cách đây vài trăm năm hay các cổ vật thuộc về văn hóa của người Jrai và Bahnar".

Để có được bộ sưu tập đồ cổ phong phú và giá trị như hiện tại, ông Khoang cũng phải bỏ ra rất nhiều thời gian, công sức và tiền bạc. Chưa kể, người "săn" cổ vật còn đòi hỏi phải có những kĩ năng và hiểu biết nhất định. Ông cho biết: "Muốn định giá đúng một cổ vật, người chơi phải có sự hiểu biết, cảm quan nhạy bén. Nhìn qua chất liệu, hoa văn, hình dáng có thể định được niên đại, giai đoạn lịch sử cũng như giá trị của món đồ. Tuy nhiên, chơi cổ vật đòi hỏi kiến thức chuyên môn rất cao. Dựa vào đồ cổ thật, mình mới có phân tích, kết luận đúng về lịch sử, văn hóa, môi trường, xã hội người xưa. Để nâng cao chuyên môn, người chơi không nên chơi theo phong trào, mà nên chơi theo kiến thức".

Một điều đặc biệt ở ông Lê Tấn Khoang, đó là dù có tới hơn 18.000 cổ vật nhưng món nào ông cũng có thể kể vanh vách gốc tích và giá trị lịch sử. Đó là nhờ thói quen luôn mang theo sổ tay để ghi chép lại lịch sử, ý nghĩa của mỗi món đồ. Ông Khoang vô cùng yêu quý các món cổ vật mình có nên luôn nâng niu, bảo quản cẩn thận và không có ý định bán lại bất cứ món nào. Ông chỉ hiến tặng hàng trăm món cho Bảo tàng các tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk, Phú Yên, Quảng Bình… với mong muốn giáo dục truyền thống cho các thế hệ con cháu sau này.

Dự định lớn nhất của ông chính là có thể mở được một bảo tàng tư nhân để trưng bày tất cả những món đồ mà ông vất vả đi tìm kiếm. Ông Khoang tâm sự: "Mong ước bấy lâu nay của tôi chính là xây dựng một bảo tàng tư nhân tại Gia Lai. Để thực hiện điều này tôi đang xin các đơn vị có liên quan cấp giấy phép xây dựng bảo tàng, đưa vào hoạt động trong năm 2022. Gia Lai là tỉnh có rất nhiều cổ vật, thời gian tới tôi sẽ tiếp tục sưu tầm để tăng thêm số lượng cho bộ sưu tập của mình”. Bảo tàng của ông mở ở tỉnh Phú Yên, đã được trung tâm UNESCO Nghiên cứu Bảo tồn cổ vật Việt Nam cấp giấy chứng nhận đặt văn phòng liên lạc của Câu lạc bộ Nghiên cứu sưu tầm cổ vật tỉnh Gia Lai trong khuôn viên gia đình.