Bí ẩn 'giật mình' về Amduat - Tử thư của hoàng đế Ai Cập Thutmose đệ Tam?

Tử thư là câu chuyện kể về chuyến du hành đêm trên con thuyền linh thiêng của thần Mặt Trời qua thế giới Âm Giới. Không giống như các văn tịch bồi táng trước đó, Amduat đem đến mô tả kỹ càng hơn về những gì mà vị thần trải qua trong cuộc hành trình 12 giờ của mình.

Amduat lý giải mọi thứ bằng ghi chép cũng như tranh vẽ về chuyến đi của Mặt Trời vào mỗi đêm, sau khi lặn ở đường chân trời – hiện tượng khiến các tư tế thời đó tranh cãi không ngớt.

Trong Amduat, người ta cũng ghi lại những hiểm nguy nơi Âm Giới và cả chiến thắng đầy mạnh mẽ vào mỗi sớm bình minh, khi Mặt Trời ló dạng.

Ảnh minh họa.

NỘI DUNG TỬ THƯ AMDUAT

Tử thư Amduat, "cuốn sách về Âm Giới", lần đầu xuất hiện trong lăng một hoàng đế Thutmose III (1504-1492 TCN) ở Thung lũng các vị vua. Những bức tường trong lăng mộ đều được vẽ giống như giấy papyrus, và văn tự Amduat thảo dưới dạng chữ chép tay.

Người ta thường sử dụng Tử thư họa tiết trang trí được ưa thích trong lăng mộ của các hoàng đế Ai Cập, với mục đích hướng dẫn cho vị vua quá cố cách vượt qua 12 giờ đen tối và đầy hiểm nguy ở Âm Giới sắp tới.

Khi các linh mục bắt đầu thu thập và sắp xếp các thần thoại trong thư viện của đền thờ, họ hẳn đã thấy được sự tương đồng giữa cuộc sống của con người trên trần gian với cuộc sống thường ngày của Thần Mặt Trời Re.

Và theo đó, họ cho rằng, cũng giống như mặt trời lặn rồi lại mọc mỗi ngày, cong người cũng có thể chết đi và thái sinh ở một thế giới khác. Bởi vậy, nếu chôn cất đúng cách cũng như thực hiện đầy đủ các nghi lễ, thì người chết có thể đi cùng với thần Re trên con thuyền linh thiêng, an toàn trong cuộc hành trình kéo dài 12 giờ ở thế giới Duat (Âm Giới).

Trong Amduat, thần Re và nữ thần Osiris đều có quyền năng đảm bảo cho các linh hồn một cuộc sống bất tử, song thần Re lại nắm giữ vai trò quan trong hơn. Dù ánh sáng mặt trời của Ra tắt mỗi khi về đêm, nhưng Re vẫn là người bảo hộ và dẫn đường cho người chết đi qua những nỗi kinh hoàng cũng bóng đem đầy đe dọa chốn Âm Giới.

12 KHUNG GIỜ CỦA THẦN RE

Amduat được chia thành các chương, biểu thị cho 12 khung giờ của đêm tối, mỗi một khung giờ lại được miêu tả những hiểm nguy của riêng khung giờ đó.

Giờ thứ nhất được gọi là "Tai vạ trên trán những kẻ thù của Re." Re cùng con thuyền của mình ở giữa bầu trời và Âm Giới. Vị thần mất đi sức sống vốn có và trở thành "vầng dương trong đêm," một mặt trời không có ánh sáng.

Giờ thứ hai được gọi là "Người phụ nữ biết các bảo vệ chúa tể của mình." Re cùng các linh hồn người chết tiến vào Ur-Nes – vùng đất nằm gần con sông Nile ở thế giới Âm Giới. Họ gặp được các linh hồn hoặc các vị thần của Âm Giới và được khuyên nên gọi tên họ.

 

Giờ thứ ba, con thuyền mặt trời tiến vào lãnh địa của "những kẻ đồ sát" và vượt qua Suối của Osiris, đồng thời được hộ tống bởi ba chiếc thuyền do nữ thần Osiris chèo, nữ thần sẽ xuất hiện trong nhiều hình dạng khác nhau.

Giờ thứ tư, thần Re và các linh hồn tiến vào lãnh địa Sokar – một sa mạc do những con rắn canh giữ. Để đi qua biển cát này, con thuyền phải hóa thành một con rắn và trườn qua sa mạc.

Giờ thứ năm, thần Re và các linh hồn, vẫn trên con thuyền của mình, tiếp tục băng qua lãnh địa của Sokar. 7 nam thần và 7 nữ thần, đại diện cho 14 ngày trong một tháng, kéo con thuyền đồng thời hộ tống các lữ khách cho đến khi họ đến được hang động bí mật của Sokar.

Giờ thứ sáu, thần Re và các linh hồn quay trở lại con thuyền. Họ đến Lăng mộ Osiris ở Delta. Lăng mộ Osiris chiếm một sảnh rộng với 16 phòng, mỗi căn phòng giữ một xác ướp. Thần Re ra lệnh cho 16 xác ướp vui vẻ với lễ vật của ngài, bảo vệ ngài và giết chết kẻ thù của ngài – Xà thần Apophis.

Giờ thứ bảy, con thuyền biến thàng nơi ẩn lấp của Osiris. Cuộc chiến kinh khủng giữa thần Re và kẻ thù của ngài là Xà thần Apophis – kẻ chặn đường con thuyền linh thiêng diễn ra.

 

Giờ thứ tám, thần Re và các tùy tùng tiến vào thành phố Tebat-Neteru, nơi họ được xà thần vĩ đại Mehen bảo hộ. Tại đây các vị thần cùng các linh hồn đến với cuộc sống vì thần Re đi qua những ngôi nhà bí mật của họ, và thần ra lệnh cho họ giết kẻ thù của thần cũng tận diệt tất cả quỷ dữ ở vùng đất đó.

Giờ thứ chín, con thuyền cập Vòng tròn ẩn của Amentet – nơi mà bất cứ ai thuộc tên các vị thần cùng nơi họ chú ngụ sẽ được vinh danh trong thành phố. Họ được hộ tống bởi 12 thủy thủ thần thánh, mỗi người đều mang một mái chèo nhờ vậy mà họ có thể té nước lên các linh hồn đang đứng trên bờ sông.

Giờ thứ mười, con thuyền tiếp tục cuộc hành trình của mình, thần Re cầm một con rắn và xem nó như tùy tùng của mình. Một vài con thuyền chở các vị thần của Âm Giới gia nhập vào cuộc hành trình, các vị thần giết kết thù của thần Re để mở đường đi đến giờ thứ mười một.

Giờ thứ mười một, thần Re cầm quyền trượng, và trên mũi thuyền có một cái đĩa tượng trưng cho mặt trời với con rắn ở xung quanh. Xà thần Pestu tượng trưng cho thời gian và nuốt chửng những ngôi sao, thể hiện rằng những khung giờ của đêm tối đã trôi qua.

Giờ thứ mười hai, thần Re và các linh hồn rời Âm Giới và đi vào vòng tròn nơi họ sẽ tái sinh. Thần Re sẽ bước vào thế giới này như mặt trời đang lên, và người chết thì an toàn tiến vào Thiên Giới (Netherworld).