Cuộc đời bi kịch của Hoàng hậu trẻ nhất lịch sử Trung Quốc

6 tuổi lên ngôi Hoàng hậu

Dưới thời Hán Vũ Đế - Hoàng đế thứ 8 nhà Tây Hán, Tả Tướng quân Thượng Quan Kiệt và Tư Mã Đại tướng quân Hoắc Quang là hai danh thần bậc nhất. Để củng cố liên minh vững chắc, hai nhà Thượng Quan – Hoắc đã kết thông gia với nhau. Trưởng nam Thượng Quan An lấy con gái cả nhà Hoắc – Hoắc thị. Năm 89 TCN, con gái đầu lòng của cặp đôi này chào đời, tên Thượng Quan thị. Nàng chính là cầu nối giữa hai đại gia tộc Thượng Quan – Hoắc.

Thượng Quan Thị - Hoàng hậu trẻ nhất trong lịch sử Trung Quốc.

Năm 87 TCN, Hán Vũ Đế băng hà. Thượng Quan Kiệt và Hoắc Quang được giao phó nhiệm vụ phụ chính cho Hán Chiêu Đế Lưu Phất Lăng, khi đó mới 8 tuổi. Theo đề xuất của cha con Thượng Quan, các đại thần thống nhất tôn Ngạc Ấp Công Chúa - chị gái của Lưu Phất lăng làm Trưởng Công Chúa, để chăm sóc và phụ giúp Chiêu Đế trong các quyết định chính sự. Cũng nhờ sự kiện này mà nhà Thượng Quan có được lòng tin lớn từ Trưởng Công Chúa.

Đầu năm 83 TCN, Thượng Quan An, thông qua tâm phúc của Trưởng Công Chúa, đưa con gái là Thượng Quan Thị nhập cung làm Tiệp dư (cấp bậc cao nhất trong các phi tần của Vua) cho Hán Chiêu Đế. Chỉ 1 tháng sau, Thượng Quan thị được lập làm Hoàng hậu. Năm đó nàng vừa tròn 6 tuổi, trong khi Hán Chiêu Đế cũng chỉ mới 12 tuổi. Thượng Quan Hoàng hậu chính là vị Hoàng hậu trẻ nhất trong lịch sử các triều đại phong kiến Trung Quốc.

9 tuổi chứng kiến nhà nội bị tận diệt

Với việc Thượng Quan thị lên ngôi Hoàng hậu, cha nàng – Thượng Quan An trở thành Quốc trượng, được thăng chức Xa kỵ tướng quân, ngày càng ngang ngược ngạo mạn, tỏ rõ thái độ coi thường nhà họ Hoắc. Liên minh Thượng Quan – Hoắc chính thức đổ vỡ. Phe Thượng Quan ăn theo thế lực của Trưởng Công Chúa, trong khi phe Hoắc ngả hoàn toàn về phía Hán Chiêu Đế.

Thượng Quan Thị đăng ngôi hoàng hậu khi mới… 6 tuổi.

Năm 80 TCN, Trưởng Công Chúa và phe Thượng Quan âm mưu lật đổ Hán Chiêu Đế, tính lập anh Chiêu Đế là Yên vương Lưu Đán lên ngôi. Hán Chiêu Đế lúc này đã trưởng thành, cùng Hoắc Quang âm thầm chuẩn bị lực lượng phản kháng. Sự việc bị phát giác, kế hoạch tạo phản thất bại, Trưởng Công Chúa và Lưu Đán bị Hán Chiêu Đế ép tự sát. Cả nhà Thượng Quan, trừ duy nhất Thượng Quan Hoàng hậu, bị giết sạch. Sự kiện này chính là “Chính biến Nguyên phụng” nổi tiếng trong lịch sử nhà Tây Hán.

9 tuổi, Thượng Quan Hoàng hậu chứng kiến cuộc “nồi da xáo thịt” giữa hai nhà nội – ngoại và bi kịch toàn gia Thượng Quan bị tận diệt. Nàng giữ được mạng sống, một phần là bởi Hoắc Quang không muốn sát hại chính cháu ngoại của mình. Nhưng quan trọng hơn, Hoắc Quang coi Thượng Quan Hoàng hậu là “con cờ” trong đại nghiệp của mình. Nếu cháu ngoại sinh được hoàng tử cho Hán Chiêu Đế, chẳng phải thế lực của nhà họ Hoắc càng được củng cố vững chắc hay sao!

15 tuổi thành… Hoàng thái hậu

Sự can thiệp của Hoắc Quang giúp Thượng Quan Hoàng hậu được Hán Chiêu Đế chuyên sủng, nhưng đáng tiếc nàng không có cơ hội sinh Hoàng tử bởi Hán Chiêu Đế sớm yểu mệnh. Năm 74 TCN, tháng 4, Hán Chiêu Đế băng hà, khi mới 20 tuổi. Lúc ấy Thượng Quan Hoàng Hậu còn chưa đầy 15.

Năm 15 tuổi, Thượng Quan thị trở thành Hoàng thái Hậu nhà Tây Hán.

Do Chiêu Đế không có con, đại thần phụ chính Hoắc Quang lập Lưu Hạ, con trai của Xương Ấp Ai vương Lưu Bác và là cháu nội Hán Vũ Đế làm Hoàng thái tử, sau đó tiến hành kế vị ngôi Hoàng đế. Tháng 6 cùng năm, Lưu Hạ nhận Hoàng đế tỉ thụ, tôn Thượng Quan thị làm Hoàng thái hậu. Mới 15 tuổi, Thượng Quan thị trở thành Hoàng thái hậu trẻ nhất trong lịch sử Trung Quốc.

Nhưng Lưu Hạ không có tư thế của bậc quân vương, làm nhiều điều xằng bậy nên bị Hoắc Quang, thông qua ý chỉ của Thượng Quan Hoàng thái Hậu, phế truất chỉ sau 27 ngày ở ngôi vua. Tháng 7 năm đó, Hoắc Quang dâng sớ tấu xin Thượng Quan Thái hậu lập Đích hoàng tằng tôn (chắt trưởng) của Hán Vũ Đế, cháu nội Lệ Thái tử Lưu Cứ là Lưu Bệnh Dĩ lên kế vị.

Lưu Cứ là con trai trưởng của Hán Vũ Đế, anh ruột của Hán Chiêu Đế Lưu Phất Lăng. Nên tính về vai vế, Lưu Bệnh dĩ – cháu nội Lưu Cứ phải gọi Thượng Quan Thị là bà. Tuy nhiên, theo đề nghị của Hoắc Quang khi đón Lưu Bệnh Dĩ nhập cung, Thượng Quan Hoàng hậu đã nhận Bệnh Dĩ làm con nuôi, phong tước Dương Vũ Hầu. Dù xét về tuổi tác thời điểm đó, Thượng Quan Thị (15) còn nhỏ hơn Bệnh Dĩ (17). Đấy là lý do tại sao khi Bệnh Dĩ chính thức trở thành Hán Tuyên Đế, Thượng Quan thị vẫn giữ vị trí Hoàng thái hậu.

Cuộc đời của Thượng Quan Thị trải qua nhiều bi kịch, khi hai nhà nội ngoại lần lượt bị thảm sát.

Nhà ngoại bị thảm sát và đăng ngôi Thái Hoàng thái hậu

Năm 66 TCN, hai năm sau khi Hoắc Quang – ông ngoại của Thượng Quan thị qua đời, Hán Tuyên Đế thực hiện cuộc thảm sát toàn gia họ Hoắc để báo thù cho cái chết của vợ Hứa Bình Quân, đồng thời dẹp tan mầm mống phản loạn, chính thức nắm trọn quyền lực triều chính. Như vậy, ở tuổi 23, Thượng Quan thị, dù vẫn là Hoàng thái hậu tôn quý, nhưng tuyệt nhiên không còn bất kì ai thân thích cả.

Tháng 1, năm 48 TCN, Hán Tuyên Đế băng hà. Thái tử Lưu Thích lên ngôi – Hán Nguyên Đế. Thượng Quan thị được Nguyên Đế tôn làm Thái hoàng thái hậu, ở tuổi 41. Bà tiếp tục là Thái Hoàng thái hậu trẻ tuổi nhất trong lịch sử Trung Quốc. Năm 37 TCN, Thái hoàng thái hậu Thượng Quan thị băng hà tại Trường Lạc cung, hưởng thọ 52 tuổi.

Tổng cộng, Thượng Quan thị từ khi vào cung đến lúc mất đã trải qua bốn đời Hoàng đế Tây Hán.B à làm Hoàng hậu 9 năm thời Hán Chiêu Đế, trở thành Hoàng thái hậu 27 ngày thời Xương Ấp vương Lưu Hạ và 25 năm thời Hán Tuyên Đế và cuối cùng đăng ngôi Thái Hoàng thái Hậu 12 năm dưới triều đại Hán Nguyên Đế.