Gặp gỡ loài ‘kỳ lân Châu Á’ bí ẩn hiếm có khó tìm, lần đầu tiên xuất hiện trên thế giới tại Việt Nam

Từ những sinh vật chỉ được nhìn thấy qua bẫy ảnh đến những trường hợp được phát hiện và tái phát hiện, ngay cả những sinh vật lớn cũng có thể ẩn náu bên trong những môi trường sống bí mật. Tính tới thời điểm hiện tại, các nhà khoa học đánh giá Sao la là một trong những loài vật bí ẩn nhất, chúng còn được mệnh danh là“Kỳ lân Châu Á”.

Saola (Pseudoryx nghetinhensis) là loài lớn cực kỳ nguy cấp chỉ sống ở vùng núi ở Lào và Việt Nam. Diện tích thực tế được cho là từ 5.000 đến 15.000 kilômét vuông, nhưng các báo cáo cho thấy loài này không chiếm nhiều diện tích đến vậy.

Do bản chất khó nắm bắt của mình, sao la thường được gọi là“Kỳ lân Châu Á”, vì sự hiếm có vì rất ít người đủ may mắn để nhìn thấy một con. Cho đến ngày nay, không có nhà sinh vật học động vật hoang dã nào từng nhìn thấy sao la trong tự nhiên. Lý do thiếu các cuộc khảo sát và ước tính số lượng sao la chính xác có liên quan nhiều đến vấn đề địa lý. Khu vực dãy núi Trường Sơn là một khu rừng rậm rạp, xa xôi và không dễ đi qua.

Sao la có lẽ là loài động vật có vú trên cạn lớn khó nắm bắt nhất thế giới, chúng chỉ được phát hiện vàotháng 5 năm 1992khi một nhóm tìm thấy một hộp sọ khác thường trong nhà của một thợ săn và nhận ra đó là một loài mới.

Kể từ đó, các báo cáo và cảnh tượng về sao la khá rời rạc. Năm 1999, cảnh quay từ bẫy ảnh đã cho thấy hình ảnh của loài động vật này và trong một thời gian ngắn khi chúng đã được nuôi nhốt. Những bức ảnh mới về sao la hoang dã chỉ xuất hiện vào năm 2013, qua các bẫy ảnh do WWF và Cục Kiểm lâm Việt Nam đặt.

TS. Văn Ngọc Thịnh, Giám đốc Quốc gia WWF-Việt Nam cho biết trên trang web của WWF:“Sao la tượng trưng cho tất cả những điều quan trọng hiện đang bị đe doạ. Nếu chúng ta có thể cứu Sao la, chúng ta sẽ cứu được cảnh quan rừng, đa dạng sinh học và những lợi ích hệ sinh thái mang lại, ví dụ như nguồn nước ngọt mà chúng ta đang phải phụ thuộc vào chẳng hạn. Do đó, đây không chỉ đơn thuần là bảo vệ một loài động vật trong tình trạng nguy cấp. Đây là cuộc chiến nhằm cứu lấy thiên nhiên, các lợi ích sinh thái, sinh kế cộng đồng, và tất cả những gì mà loài Sao la đại diện”.

Sao la có hai sừng song song có thể dài tới 50 cm và dài khoảng 84 cm tính đến vai. Chúng thường được mô tả là họ hàng với gia súc nhưng có vẻ ngoài giống linh dương, chúng có thể nặng 90 kg và có các đốm trắng nổi bật trên mặt và thân màu nâu. Chúng có thể không bao giờ xuất hiện với số lượng lớn nhưng đã bị mắc vào bẫy dây dành cho các loài vật khác trong rừng để buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp.

William Robichaud đã nói với tờ Guardian vào năm 2017 rằng:"Không có địa điểm nào trong phạm vi sinh sống của saola mà chúng tôi tin rằng loài này vẫn an toàn trước nạn săn trộm".

Một bộ phận của IUCN đã có một kế hoạch đầy tham vọng là một ngày nào đó nhóm sẽ bắt đầu một quần thể sinh sản nuôi nhốt. Mặc dù kế hoạch này có rủi ro, nhưng nhóm tin rằng đây là hành động tốt nhất để bảo vệ những con sao la còn lại khỏi nguy cơ tuyệt chủng.