Giải mã bí ẩn về dân tộc ít người nhất Việt Nam: Hiếm người biết tới, phụ nữ muốn sinh con phải tới góc nhà ngồi đẻ

DNVN - Với số lượng thành viên ít ỏi, nhiều người thậm chí chưa từng nghe đến cái tên Ơ Đu này.

Đi đào măng vô tình tìm thấy 'rắn vàng', người đàn ông đổi đời ngay sau đó / Quan sát thiên văn, Gia Cát Lượng liền đoán được kết cục của Bàng Thống và Chu Du

Việt Nam là một tổ ấm chung của 54 dân tộc, trong đó dân tộc Ơ Đu (hay còn gọi là Tày Hạt) là nhóm có số lượng ít người nhất. Dân tộc này chủ yếu sinh sống tại huyện Tương Dương, phía Tây tỉnh Nghệ An. Theo Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, chỉ có 376 người Ơ Đu trên toàn quốc, trong đó Nghệ An chiếm hơn 90%. Từ "Ơ Đu" trong tiếng Thái có nghĩa là "thương lắm," thể hiện sự gắn bó, yêu thương của cộng đồng.

Người Ơ Đu sử dụng một ngôn ngữ thuộc nhóm ngôn ngữ Môn-Khmer, trong hệ ngôn ngữ Nam Á. Do số lượng ít người, họ thường giao tiếp bằng tiếng Khơ Mú hoặc Thái trong đời sống hàng ngày. Trang phục của họ khá đơn giản và có sự ảnh hưởng từ các dân tộc Kinh, Mường, Thái.

Phụ nữ Ơ Đu trong trang phục truyền thống. Ảnh: Dân tộc và Phát triển.

Mặc dù có nhiều điểm tương đồng với các dân tộc khác, người Ơ Đu vẫn giữ được những phong tục đặc biệt:

Họ và gia đình: Người Ơ Đu thường lấy họ từ tộc Thái, Lào (ví dụ như Lò Khăm, Lò May, Lò Văn). Trưởng họ đóng vai trò quan trọng và được tôn trọng cao trong gia đình. Đàn ông có quyền quyết định trong mọi vấn đề, trong khi phụ nữ không được phép tự ý.

Tục ở rể: Một trong những phong tục đặc biệt của người Ơ Đu là tục ở rể. Sau khi kết hôn, đàn ông sẽ về sống tại nhà của vợ.

Tục đẻ ngồi góc nhà: Phụ nữ Ơ Đu khi chuyển dạ sẽ đến phòng ngồi góc nhà riêng biệt và sinh con. Sự sống của đứa trẻ mới sinh thường được đặt vào ống tre và chôn dưới gầm nhà.

Đặt tuổi và đặt tên: Trẻ sơ sinh không được tính tuổi ngay lập tức mà phải chờ đến khi nghe tiếng sấm đầu tiên của năm. Khi đó, bố mẹ sẽ tổ chức lễ đặt tên cho con. Lịch của người Ơ Đu phụ thuộc vào thời tiết và tiếng sấm được xem là dấu hiệu quan trọng nhất để bắt đầu một năm mới.

Tín ngưỡng tâm linh: Người Ơ Đu tin rằng hồn ma có ảnh hưởng sâu rộng đến cuộc sống của những người còn sống. Họ tôn thờ các linh hồn ở một góc riêng trong nhà, thường là góc hồi gian thứ hai.

Cho đến tháng 8/2023, dân tộc Ơ Đu chỉ có một người duy nhất đã tốt nghiệp đại học thành công, đó là anh Lô Kim Trọng. Anh đã trở thành hiệu trưởng của trường THCS Kim Đa từ năm 1999, là niềm tự hào của cả dân tộc.