Giải mã loại gạch trong Tử Cấm Thành: Quý giá ngang vàng!

Tử Cấm Thành hay Cố Cung là cung điện nổi tiếng của hai triều đại nhà Minh và nhà Thanh. Được xây dựng từ năm 1406-1420, công trình hoành tráng này sở hữu kiến trúc độc đáo và nhiều bí mật khiến các nhà nghiên cứu bất ngờ.

Không ít người tò mò về những vật liệu xây dựng nên cung điện xa hoa bậc nhất ở Trung Quốc. Người ta thường nói "Tử Cấm Thành được lát gạch vàng", tuy nhiên đây chỉ là một cách nói thể hiện giá trị lớn của loại gạch này.

Trên thực tế, gạch lát sàn nhà trong Tử Cấm Thành có giá trị đắt hơn vàng. Dù không phải là vàng thật nhưng quá trình chế tác phức tạp mất thời gian tới 720 ngày, tức là khoảng 2 năm mới xong thì cái tên "gạch vàng" quả là xứng đáng.

Loại gạch được dùng để lát nền trong Tử Cấm Thành có chất lượng rất tốt. Ảnh: Getty Images

Theo đó, khi bắt đầu kiến tạo cung điện ở Bắc Kinh, người ta đã chọn một loại gạch nung có xuất xứ từ lò gạch Lục Mộ ở Tô Châu. Nguyên nhân là vì đất ở đây có chất lượng rất tốt, vì vậy nên gạch được sản xuất ở vùng này thường cứng và chắc hơn nhiều so với những nơi khác.

Hơn nữa, loại gạch ở Tô Châu đặc ruột, không có lỗ, còn có một đặc điểm kỳ lạ là tiếng gõ phát ra âm thanh giống như khi gõ vào vàng hay đá quý nên được Minh Thành Tổ (vị hoàng đế thứ ba của nhà Minh) khen ngợi.

Tử Cấm Thành, công trình cung điện xa hoa của hai triều đại Minh - Thanh ở Trung Quốc. Ảnh: Internet

Ngoài ra, do được sản xuất để xây dựng kinh thành nên chữ "kinh" và chữ "kim" (có nghĩa là vàng) phát âm gần tương tự nên nên dân gian thường gọi loại gạch này là "Kim chuyên" (hay gạch vàng).

Tuy không được làm bằng vàng quý giá, nhưng quá trình chế tác gạch vàng trong Tử Cấm Thành thực sự rất phức tạp, trải qua nhiều công đoạn và trong một thời gian dài hơn nhiều so với các sản phẩm thông thường. Vì vậy, năm xưa, trong dân gian ở quốc gia này còn lưu truyền câu nói "một lượng vàng, một viên gạch" để mô tả về loại vật liệu xây dựng đắt đỏ trên.

Quy trình chế tác phức tạp, kiểm định gắt gao: Chỉ hỏng 6 viên gạch đã bị coi là phế phẩm

Sở dĩ một viên gạch có thể bán được với giá cao như vậy vì quá trình sản xuất của nó rất phức tạp. Cụ thể, chỉ tính riêng việc xử lý đất đã phải trải qua đầy đủ tới 7 công đoạn, bao gồm đào, vận chuyển, phơi khô, nện đất, nhào trộn, mài và sàng (rây) đất.

Đặc biệt, điều quan trọng là loại đất này phải được làm bằng đất sét chỉ có ở làng Lục Mộ, Tô Châu. Ban đầu, sau khi tiến hành phơi đất một năm nhằm loại bỏ "tạp chất", những người thợ sẽ loại bỏ hết các bọt khí để tạo thành một cục đất sét đặc ruột. Tiếp theo, sau khi cho đất sét vào khuôn, quá trình phơi khô trong 7 tháng rồi mới có thể được đưa vào lò nung.

Trong quá trình nung kéo dài 40 ngày, người ta dùng rơm rạ và trấu để đốt lò vì cách làm này có thể giúp loại bỏ được hơi ẩm trong đất. Đáng chú ý là gạch sau khi ra lò thì được ngâm vào dầu trấu. Kết quả sau cùng là gạch sẽ có bề mặt rất sáng bóng và nhẵn mịn.

Quá trình chế tác loại gạch này rất phức tạp, bao gồm nhiều công đoạn.

 

Một mẻ "gạch vàng" dùng để lát sàn trong Tử Cấm Thành sẽ mất tới khoảng 2 năm để hoàn thành, do vậy gạch sản xuất ra cũng có số lượng nhất định.

Hơn nữa quá trình kiểm tra cũng rất gắt gao. Cụ thể, nếu trong một mẻ có 6 viên không đạt tiêu chuẩn như khi gõ có âm thanh của vàng nén thì số gạch đó bị coi như phế phẩm và buộc phải chế tác lại. Việc vận chuyển và bảo quản cũng rất được coi trọng và nghiêm ngặt, nhằm đảm bảo không để mất hoặc tráo đổi gạch giả, gạch có chất lượng kém.

"Gạch vàng" trong Tử Cấm Thành có độ dày lớn, hơn nữa có khả năng thấm nước cao nên vào mùa hè rất mát. Nếu đặt hoa quả trên vật liệu này thì sẽ rất nhanh giảm nhiệt, đồng thời ăn sẽ ngon và mát hơn.

Mỗi viên "gạch vàng" dùng để lát nền trong Tử Cấm Thành đều có khắc dấu của phủ Tô Châu và ghi rõ niên hiệu của các thời kỳ.

Mặt khác, không phải khắp Tử Cấm Thành đều có nền được lát bằng loại gạch có chất lượng hảo hạng này. Trên thực tế, chỉ có điện Thái Hòa, điện Trung Hòa, điện Bảo Hòa và ba tuyến đường phía đông, chính giữa và phía tây trong tổ hợp cung điện xa hoa này là được lát "gạch vàng".

Trên bề mặt những viên gạch này được khắc dấu của phủ Tô Châu và ghi rõ niên hiệu của các thời kỳ như Vĩnh Lạc, Chính Đức, Càn Long.

Chỉ có một số ít cung điện trong Tử Cấm Thành được lát "gạch vàng", trong hình là điện Thái Hòa.

Cách đây vài năm, một cặp "gạch vàng" có xuất xứ ở Tô Châu được sản xuất trong "Ngự Diêu" (có nghĩa là Lò gạch của vua) thuộc triều nhà Minh, đã bán được với giá hơn 800.000 NDT (khoảng 2,7 tỷ VND), tức là khoảng 1,35 tỷ VND/viên gạch trong Tử Cấm Thành.

Tuy nhiên, đáng tiếc là do bí quyết chế tạo "gạch vàng" trong Tử Cấm Thành đã bị thất truyền và hiện nay chưa ai có thể tạo ra những sản phẩm tương tự nên vì vậy mà loại gạch này có mức giá bán rất cao như vậy.