Kinh ngạc trước xác ướp còn nguyên vẹn sau hàng thế kỷ trong sa mạc

Xác ướp được tìm thấy trong sa mạc Atacama của Chile.

Kỹ thuật khử nước tự nhiên là một trong những phương pháp ướp xác phổ biến của người Chinchorro cổ đại. Tập tục này diễn ra trong suốt thời kỳ bùng nổ dân số cũng như nhiều thành tựu cải tiến và văn hóa nổi bật xuất hiện trong cộng đồng người Chinchorro.

Sinh sống trong các làng chài ven khu vực bờ biển của Chile và Peru, người Chinchorro cổ đại đã bắt đầu thực hiện tập tục ướp xác từ năm 5050 trước Công nguyên. Do đó, xác ướp của người Chinchorro đã xuất hiện trước hàng ngàn năm so với các xác ướp Ai Cập.

Khuôn mặt người chết

Theo nhà khảo cổ Pablo Marquet thuộc Đại học Công giáo tại Santiago, Chile, phong tục ướp xác của người Chinchorro bắt đầu trùng với thời điểm lượng mưa rơi nhiều hơn trên khu vực dãy núi Andes cách đây 7.000 năm.

Nụ cười người chết

Xác ướp phủ lớp tro từ quặng mangan đen, với mái tóc trông giống như bộ tóc giả của người hiện đại dường như đang mỉm cười đã nằm dưới lòng sa mạc khô cằn 5.000 năm.

Phong tục bôi tro đen lên người chết xuất hiện vào năm 5.000 trước Công nguyên và được người Chinchorro duy trì trong hơn 2.000 năm.

Khoảng năm 2.800 trước Công nguyên, các xác ướp đã được bôi màu đỏ thay cho màu đen. Nguyên nhân có thể do người Chinchorro đã thay đổi màu sắc biểu tượng hoặc do quặng mangan đen đã trở nên quý hiếm hơn.

Sự xuất hiện của kỹ thuật ướp xác

Cùng với sự khô nóng của sa mạc Atacama và dân số bùng nổ cách đây 7.000 năm, người Chinchorro cổ đại đã nghĩ ra kỹ thuật ướp xác.

"Dân số tăng nhanh là cơ hội xuất hiện nhiều tài năng mới. Khi một cải tiến mới như kỹ thuật ướp xác xuất hiện, nó sẽ lan truyền nhanh chóng trong cộng đồng dân cư", ông Marquet nhận định.

Chân dung một gia đình

Các nhà khảo cổ Chile đã khai quật được một ngôi mộ bên trong chứa xác ướp của 2 người trưởng thành và 2 trẻ sơ sinh người Chinchorro. Theo giới nghiên cứu, khả năng đây là ngôi mộ của một gia đình người Chinchorro.

Việc người Chinchorro ướp xác người chết được xem như một hành động nhấn mạnh sự tồn tại của họ cùng các vị tổ tiên được chôn trên sa mạc Atacama khô cằn.

Kỹ thuật ướp xác

Những người Chinchorro cổ đại đầu tiên thực hiện kỹ thuật ướp xác đã bọc toàn bộ phần xương dính da bằng lớp vải dệt từ cây sậy và tro mangan. Các nhà khảo cổ cho rằng người Chinchorro đã nâng cấp kỹ thuật ướp xác qua từng lần thực hành.

Nhiều xác ướp được phát hiện vẫn giữ được cấu trúc khá vững, các khớp xương được gia cố bằng lớp vải sậy và gỗ giúp chúng có thể giữ nguyên hình dạng trong quá trình di chuyển trước khi được chôn cất.

Thậm chí, một số xác ướp còn giữ được màu sơn vẽ trên cơ thể. Điều đó cho thấy, những xác ướp này hoàn toàn không bị thay đổi so với hiện trạng lúc còn sống.

Vải liệm

Lớp vải liệm quấn quanh khuôn mặt của một phụ nữ Chinchorro có niên đại 2.000 năm được dệt từ cây sậy, dây thừng và da bồ nông.

Không giống như xác ướp Ai Cập, chỉ những vị vua hay quý tộc mới được ướp xác, người Chinchorro thực hiện nghi thức này cho tất cả mọi người thuộc mọi lứa tuổi và địa vị xã hội. Trẻ sơ sinh và thậm chí các thai nhi cũng được "chăm sóc" tỉ mỉ như người trưởng thành.

Địu con trên lưng

Trong cuộc sống lẫn lúc qua đời, một vài trẻ em Chinchorro được địu đằng sau lưng cha mẹ trong những chiếc khung làm từ gỗ.

Phong tục ướp xác của người Chinchorro nở rộ khi nền văn hóa của họ phát triển rực rỡ cách đây 7.000 năm. Tuy nhiên, khoảng 4.000 năm trước, phong tục này đã biến mất khi môi trường trở nên không ổn định và không khí khô hạn hơn dưới tác động của hiện tượng El Niño, kéo theo dân số sụt giảm.

Khi người Chinchorro ngừng thực hiện kỹ thuật ướp xác, cũng là lúc người Ai Cập cổ đại tiếp nối phong tục này. Một số học giả cho rằng, kỹ thuật ướp xác tại Bắc Phi đều bắt nguồn từ khả năng lưu giữ xác chết trong sa mạc.