Sự khác biệt giữa báo hoa mai và báo đốm

Khác biệt từ nguồn gốc tiến hóa

Báo hoa mai (Panthera pardus) và báo đốm (Panthera onca) cùng thuộc chi Panthera, nơi quy tụ sư tử, hổ và báo tuyết. Tuy nhiên, theo Allison Devlin - Giám đốc chương trình báo đốm của tổ chức bảo tồn mèo hoang toàn cầu Panthera - hai loài này đã rẽ nhánh tiến hóa khác nhau từ hàng triệu năm trước.

Bạn có thể phân biệt được sự khác nhau giữa báo đốm (trái) và báo hoa mai (phải) không? (Nguồn ảnh: Getty Images)

Khoảng 3,6 - 2,5 triệu năm trước, báo đốm tách khỏi tổ tiên chung của nó và sư tử. Hóa thạch cho thấy báo đốm từng phân bố rộng khắp cao nguyên Á - Âu 2 triệu năm trước, sau đó băng qua Cầu Đất Bering trong kỷ băng hà cuối cùng để đến Bắc Mỹ, rồi tiến xuống Mexico và Nam Mỹ. Hiện nay, báo đốm là loài Panthera duy nhất sinh sống tại Tây bán cầu.

Trong khi đó, báo hoa mai chia tách khỏi sư tử khoảng 2 triệu năm trước, lan tỏa khắp châu Phi, Trung Đông, Đông Nam Á và Đông Bắc Á, hình thành 8 phân loài khác nhau. Điều này cho thấy báo hoa mai và báo đốm không phải họ hàng gần, dù ngoại hình rất giống nhau.

Hai con báo đốm. Lưu ý các đốm hình hoa thị lớn trên cơ thể chúng, ở giữa cũng có đốm.(Nguồn ảnh: Getty Images)

 

Nhận diện qua “hoa văn” và vóc dáng

Dấu hiệu dễ phân biệt nhất nằm ở hoa văn lông. “Hoa thị trên báo đốm thường có một chấm đen ở giữa, trong khi báo hoa mai thì không”, theo tiến sĩ Tara Pirie (Đại học Surrey, Anh). Ngoài ra, hoa thị của báo đốm thường lớn và không khít, trái ngược với báo hoa mai.

Báo đốm và báo hoa mai còn có thể phân biệt thông qua vóc dáng. Báo đốm có trọng lượng lên tới 120 kg, thân hình rắn chắc như “lực sĩ thể hình”, phần ngực và đầu to trong khi báo hoa mai nhẹ hơn nhiều, chỉ khoảng 80 kg, vóc dáng thanh thoát như “vận động viên điền kinh”.

Một điểm khác biệt quan trọng khác là chiếc đuôi. Báo hoa mai có đuôi dài tới 1 mét, trong khi báo đốm chỉ khoảng 60 cm. Chiếc đuôi dài giúp báo hoa mai giữ thăng bằng tốt hơn khi di chuyển trên tán cây.

Một con báo. Hãy chú ý đến những đốm nhỏ hơn, xếp khít nhau của chúng.(Nguồn ảnh: Getty Images)

Sự khác biệt về thể chất và chiến thuật săn mồi

Cả hai loài đều là bậc thầy phục kích, dựa vào hoa văn loang lổ để ngụy trang trong môi trường rừng rậm bán che phủ. Tuy nhiên, phong cách săn mồi khác biệt. Báo đốm nhờ hàm khỏe có thể tấn công trực diện. Hàm của chúng đủ sức xuyên thủng hộp sọ con mồi hoặc nghiền nát mai rùa, trong khi báo hoa mai dựa vào sự nhanh nhẹn để áp sát từ phía sau. Sau đó, giết mồi bằng cách cắn vào cổ họng khiến nạn nhân ngạt thở, đồng thời có khả năng leo trèo thượng thừa để tha con mồi lên cây, cất giấu khỏi những kẻ săn mồi khác.

Đặc biệt, cả hai loài đều có thể mang “áo khoác đen tuyền” – một dạng nhiễm sắc tố do đột biến gen, thường gọi là báo đen. Sự xuất hiện của chúng phổ biến hơn tại những khu rừng rậm rạp như Amazon (đối với báo đốm) hay Malaysia (đối với báo hoa mai).

Nguy cơ tuyệt chủng

Dù là loài săn mồi đỉnh cao, báo hoa mai và báo đốm đều đang chịu áp lực suy giảm số lượng do mất môi trường sống, nạn săn bắn và buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp. Theo Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN), quần thể của cả hai loài đều đang trên đà sụt giảm nghiêm trọng.

Tuy nhiên, Devlin nhấn mạnh: “Nếu chúng được bảo vệ đúng cách, có đủ môi trường sống và con mồi, báo hoa mai và báo đốm hoàn toàn có thể tiếp tục tồn tại”.