Tập tục lạ kỳ của 'vương quốc nữ nhi'

Đây là bộ tộc mang đặc điểm văn hóa hiếm thấy trên thế giới. Vương quốc phụ nữ sống không hôn nhân, nhưng gia đình mẫu hệ ở đây rất hòa thuận, đầm ấm cũng chẳng có chuyện ly hôn, ly thân...

Mosuo là dân tộc thiểu số sống theo chế độ mẫu hệ duy nhất còn sót lại ở Trung Quốc, hiện nay gồm khoảng hơn 40.000 người. Người dân ở đây theo Phật giáo Tây Tạng. Với người Mosuo, phụ nữ là người quyết định các vấn đề trọng đại, họ kiểm soát tài chính trong gia đình và là người hợp pháp sở hữu đất đai, nhà ở cũng như có toàn quyền trong việc nuôi, dạy con trẻ.

Được biết đến với cái tên "Vương quốc phụ nữ", bộ tộc này hiện sống quanh hồ Lugu (Lô Cô), thành phố Lệ Giang, nơi giáp ranh giữa tỉnh Vân Nam và Tứ Xuyên, biên giới với Tây Tạng. Họ đã sinh sống tại đây và gìn giữ truyền thống bản địa trong suốt hơn 2.000 năm qua.

Với cái tên “bà chúa gia đình”, người phụ nữ này còn quán xuyến tiền bạc cũng như công việc của từng thành viên. Khi bà muốn chuyển giao trách nhiệm cho thế hệ tiếp theo, bà sẽ đưa cho người kế vị chìa khóa nhà kho đồng thời chính thức thông báo với mọi người về việc truyền lại quyền nắm giữ tài sản và trách nhiệm cho người mới.Ở độ tuổi 13, các bé gái dậy thì sẽ trở thành phụ nữ và được phép ở phòng riêng tại nhà mẹ đẻ. Các em thậm chí còn có thể mời bất cứ chàng trai nào mình thích tới nhà và thẳng thừng từ chối những người không lọt vào "mắt xanh".

Mỗi khi có sự kiện giao lưu, người Mosuo sẽ cùng nhau nhảy nhiều điệu nhảy, các cô gái sau đó sẽ chọn ra một chàng trai để kết bạn một đêm, cũng có thể là một năm hoặc cả đời.

Người Mosuo không có tục cưới gả mà vẫn duy trì phong tục "tẩu hôn", tức là nam thanh niên đêm đêm sẽ cưỡi ngựa sang nhà cô gái ưng ý, leo lên chiếc thang mà cô gái bắc sẵn để vào căn gác của cô.

Ở vương quốc nữ nhi, tục "tẩu hôn" dựa trên cơ sở đôi bên bằng lòng, không được phép ép buộc, nhưng cũng có quy định cấm người cùng hay gần huyết thống "tẩu hôn". Bên cạnh đó, nếu tình cảm không còn thì mối quan hệ giữa hai người cũng chấm dứt. Khi cô gái có thai, mối quan hệ giữa đôi nam nữ gắn bó hơn. Chàng trai sẽ thường xuyên lui tới đến thăm nom con, nhưng tuyệt đối không được bồng về nhà mình. Đêm đêm, chàng đến nhà "vợ", sáng sớm lại về nhà mình, bắt đầu một buổi làm việc như đồng áng, săn bắn, vào rừng…, còn cô gái ở nhà dệt thổ cẩm để mang ra chợ phiên bán.

Cùng với người mẹ, đứa bé sẽ sống suốt đời trong nhà gái, không làm dâu hay làm rể cho ai. Chẳng một người đàn ông nào được trở thành cha của những đứa trẻ mà họ sinh ra. Người đàn ông cũng sẽ không phải cấp dưỡng cho đứa con của mình, cũng không cần phải chăm sóc hay sống cùng chúng. Các chú bên mẹ sẽ làm nhiệm vụ thay người cha dạy dỗ đứa trẻ.

Do quan điểm độc đáo này nên người Mosuo không hề có khái niệm trọng nam khinh nữ hay con ngoài giá thú. Với họ, con nào cũng như nhau và chẳng ai bận tâm xem cha của đứa trẻ là ai. Họ cùng nhau lao động, kiếm sống và vui chơi giải trí trong các ngày rảnh rỗi và không ai thích bàn tán về cuộc sống của người khác.

Tập quán đó khiến bộ tộc Mosuo trở nên nổi tiếng. Nam giới từ những nơi khác trên lãnh thổ Trung Quốc coi "hôn nhân một đêm" là biểu tượng của tự do luyến ái và thường tìm đến các nhà thổ dành cho khách du lịch xuất hiện tại nhiều làng của người Mosuo, song phần lớn nhân viên tới từ nơi khác. Người Mosuo coi đó là sự sỉ nhục đối với họ.

Nhiều người hiểu sai khi tuyên bố rằng, người Mosuo rất dễ dãi và phụ nữ ở đây có thể ngủ với bất kì người đàn ông nào. Tuy nhiên họ đã nhầm. Bộ tộc Mosuo nhìn nhận “cưới dạo” là một điều rất lãng mạn và đẹp đẽ, họ không ngủ với nhau vì tiền, chuẩn mực xã hội hay áp lực gia đình. Họ làm vậy vì cả hai đều đều đồng lòng muốn thế.

Từ sau thập niên 1970, với sự giúp đỡ của chính phủ, bộ tộc Mosuo dần thay đổi. Bây giờ, chế độ một vợ một chồng dù không tồn tại nhưng nhiều phụ nữ đã có quan hệ gắn bó với một người đàn ông duy nhất.

Theo Chuan-Kang Shih, hệ thống xã hội trên được củng cố bằng một niềm tin cơ bản rằng, phụ nữ có nhiều khả năng hơn nam giới, về cả tinh thần và thể chất. Người Mosuo cũng tin rằng tất cả mọi thứ con người quý trọng trên thế giới đều đến từ phụ nữ, không phải đàn ông. Tất cả các nam thần đều là thứ yếu bên nữ thần bảo trợ họ. "Hệ thống này rất hợp lý khi bạn xét tới cách thức mà các gia tộc cân bằng giữa những ham muốn tình dục, sự ổn định, sự thuần phục và nhu cầu cho trẻ em", Judith Stacey, giáo sư xã hội học tại Đại học New York, nhận xét.

"Nhưng nó lại thiếu tính linh động. Đó là lý do tại sao hiện nay, với sự bất bình đẳng cũng như những thay đổi về kinh tế và địa lý, nó không thể tồn tại như một hệ thống được nữa", bà Stacey nói.