Tìm dấu người xưa trong ngôi mộ cổ bí ẩn ở Bình Dương

Mang tâm trạng của kẻ hậu sinh tưởng nhớ tới người xưa, chúng tôi theo chân các anh trong Chi hội Từ thiện Bảo Hòa TP. HCM tìm đến ngôi cổ mộ, nghe nói là của một vị võ quan.

Một góc mặt tiền ngôi mộ cổ.

Đường đến ngôi cổ mộ tương đối dễ đi, dù từ đường nhựa vào phải qua một quãng đường đất sét pha cát không xa lắm nhưng có mấy chỗ bị vết bánh xe cày sâu sau cơn mưa. Tuy nhiên, dễ đi mà khó nhớ vì chẳng có điểm mốc đặc biệt nào.

Bức bình phong đã hư hại để lộ cả phần vôi vữa bên trong.

Vào đến tận cuối đường là một nhà dân và xế trước nhà này là một con lộ đất đỏ, một bên là cỏ dại và một bên là rặng tre cùng những bụi cây rậm. Chính bên phía rặng tre rậm này, vào sâu bên trong chừng mươi mét là nơi tọa lạc của ngôi mộ cổ.

Mộ nằm không xa bên hông một ngôi nhà dân khác, trong phần đất để hoang không canh tác gì. Mấy cây hoa được trồng trước đó cũng lẩn khuất trong đám cây cỏ dại mọc um tùm đầy mặt đất bên ngoài cũng như cả bên trong khuôn viên mộ.

Bia mộ.

Mộ còn khá nguyên vẹn với đủ bình phong, tường bao, bia… nghĩa là đầy đủ các chi tiết kiến trúc mộ quan tướng theo cổ lệ. Chỉ duy nhất có bức bình phong đã bị bao lần mưa nắng xóa mờ phần nội dung khắc chạm, để trơ lại nứt nẻ tang thương. Dáng vẻ hoành tráng xưa vẫn còn dùđã bị rêu xanh thời gian phủ mờ.

Một thành viên trong đoàn, Luật sư Võ Văn Quới, đang đọc văn bia.

Qua khỏi hai trụ biểu ở cổng là bức bình phong nêu trên. Bước thêm vài bước vào trong nữa là hai trụ biểu uy nghiêm khác cùng với bia và mộ. Bia được trang trí theo kiểu bao viền cân đối chung quanh với hai đôi rồng chầu mặt nhật. Nét chạm khắc thân rồng có vẻ đơn giản nhưng khá mềm mại.

Mặc dù văn tự trên bia còn rất tốt nhưng cũng có vài chữ rất khó đọc do nét chữ Hán đã phai mờ. Chúng tôi đã đọc được như sau: Đại phu tư trì Binh bộ Tả Tham tri Phổ bạch Hiến mục Lê Hầu chi mộ. Chức vụ Binh bộ Tả Tham tri tức cũng như Thứ trưởng Bộ Quốc phòng hiện nay.

Tấm bia nhỏ có chữ Lộc Thọ Đường này đã bong một phần vôi vữa trơ cốt gạch bên trong, không rõ với ý gì.

Còn khoảng mươi chữ ở bên trên chúng tôi không đọc được nhưng ở góc dưới bên trái thì đọc rất rõ: Hiếu nam Văn Tượng lập thạch nghĩa là “con trai hiếu là Văn Tượng lập bia”. Xế về bên trái của bia, còn có một bia khác nhỏ hơn, một bên thân đã bong hết vôi vữa trơ cốt gạch, có ghi ba chữ lớn Lộc Thọ Đường mà chúng tôi không hiểu với ý gì. Nhưng có một điều chúng tôi biết rất rõ và rất kính phục là phong cách khiêm tốn của người thời xưa khi trên bia mộ chỉ ghi tước Hầu, họ Lê chứ chẳng cần ghi tên, tuổi.

Bên trong khoảng cây cỏ rậm rạp này là nơi tọa lạc ngôi mộ cổ.

Khuôn viên mộ khá rộng và thiết kế theo kiểu nở hậu. Tường bao còn nguyên vẹn và theo kiểu thức cổ với đầu tường tô tròn, có gờ và mỗi góc tường đều có trụ biểu, đơn giản nhưng đẹp một cách uy nghiêm.

Do thời gian và công việc nên chúng tôi không thể nán lại lâu hơn. Mong rằng ngành khảo cổ cùng những ai có chức năng và chức trách sẽ sớm tìm đến nơi này, nghiên cứu tìm hiểu rõ danh tính, công trạng người xưa để lưu phương cho con cháu đời nay.