Vì sao bão thường xuất hiện vào mùa hè? Hiểu đúng về 'mùa của những cơn giông dữ'

Bão – sản phẩm của khí nóng và hơi nước

Để hình thành một cơn bão, cần có ba yếu tố chính: Nhiệt độ cao, hơi ẩm dồi dào và sự bất ổn định trong khí quyển. Mùa hè chính là thời điểm hội tụ đầy đủ những điều kiện ấy.

Khi ánh nắng mặt trời trở nên gay gắt, bề mặt đại dương và mặt đất nóng lên nhanh chóng. Nhiệt độ nước biển tăng cao – thường từ 26°C trở lên – khiến hơi nước bốc lên nhiều hơn. Không khí nóng và ẩm nhẹ hơn sẽ bay lên cao, tạo ra các luồng khí xoáy. Khi những luồng khí này kết hợp với sự chuyển động quay của Trái Đất (hiệu ứng Coriolis), chúng bắt đầu xoáy tròn – và nếu điều kiện thuận lợi, một cơn bão sẽ được hình thành.

Mùa hè – mùa đại dương “thức giấc”

Ảnh minh họa.

Không phải ngẫu nhiên mà các cơn bão thường bắt nguồn từ đại dương. Trong mùa hè, nhiệt độ mặt biển cao hơn bình thường, đặc biệt ở khu vực Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Lượng hơi nước bốc lên từ mặt biển tạo thành những đám mây đối lưu lớn. Khi luồng khí ẩm này gặp không khí lạnh ở tầng cao, sự chênh lệch nhiệt độ gây ra hiện tượng ngưng tụ mạnh mẽ, tạo thành mưa lớn và sấm sét. Đây chính là giai đoạn đầu hình thành giông bão.

Càng nhiều hơi nước, cơn bão càng mạnh. Đó cũng là lý do tại sao những cơn bão lớn nhất thường xảy ra vào cuối hè – khi mặt nước biển đã hấp thu lượng nhiệt tối đa suốt nhiều tháng.

Sự khác biệt giữa các vùng khí hậu

Tại Việt Nam, mùa bão thường kéo dài từ tháng 6 đến tháng 11, trong đó cao điểm là từ tháng 8 đến tháng 10. Trong khi đó, ở khu vực Đại Tây Dương, mùa bão thường bắt đầu từ tháng 6 đến tháng 11 với đỉnh điểm vào tháng 9. Mặc dù khác biệt về thời gian, nhưng điểm chung là các cơn bão đều xuất hiện vào thời kỳ nóng ẩm nhất trong năm.

Bão không phải ngẫu nhiên – mà là quy luật khí hậu

Nhiều người vẫn cho rằng bão là hiện tượng "bất ngờ", nhưng thực ra, bão là một phần trong chu trình tuần hoàn của khí quyển. Khi mùa hè đến, sự chênh lệch nhiệt độ giữa biển và không khí, giữa tầng thấp và tầng cao, giữa vùng áp thấp và áp cao… khiến khí quyển trở nên bất ổn. Chính sự bất ổn đó là nguồn năng lượng tạo nên những cơn cuồng phong.

Dưới tác động của biến đổi khí hậu, số lượng và cường độ của các cơn bão trong mùa hè đang có xu hướng tăng lên. Nhiệt độ đại dương cao hơn mức trung bình tạo điều kiện cho những siêu bão xuất hiện ngày càng thường xuyên.

Chủ động ứng phó là cách sống chung với bão

Hiểu được lý do vì sao bão thường xảy ra vào mùa hè sẽ giúp con người chủ động hơn trong việc phòng chống. Từ việc theo dõi dự báo thời tiết, củng cố nhà cửa, chuẩn bị lương thực – cho đến việc nâng cao nhận thức cộng đồng về ứng phó thiên tai – tất cả đều là những hành động cần thiết trong "mùa giông bão".