Xâm nhập hồ thiêng của người Inca, phát hiện báu vật bằng vàng 500 năm tuổi chưa từng thấy

Không bị 'quấy rầy' trong suốt 500 năm, đây là lần đầu tiên các nhà khoa học tìm thấy báu vật hiếm hoi giúp làm sáng tỏ tôn giáo và nghi lễ cổ xưa của người Inca ở Nam Mỹ - Đế quốc lớn nhất châu Mỹ thời kỳ tiền Columbus.

Cao 3.812 mét trên mực nước biển, - hồ nước cao nhất thế giới - từ xa xưa vốn là một không gian thiêng liêng đối với người dân thuộc nền văn minh Andean cổ đại của Đế chế Inca. Ở thời kỳ thịnh trị hồi đầu thế kỷ 16, lãnh thổ của đế chế hùng mạnh này kéo dài liên tục từ Colombia đến Chile ngày nay.

Để phục vụ đời sống tâm linh của mình, người Inca đã xây dựng gần 100 ngôi đền và các công trình kiến trúc khác nhau, phục vụ cho các nghi lễ linh thiêng tại Isla del Sol (hay Đảo Mặt trời, nơi thần Mặt trời được sinh ra) ở phần phía nam của hồ Titicaca (trên phần lãnh thổ Bolivia ngày nay). Để chứng minh lòng thành của mình, người dân Inca đã thả vô số báu vật, lễ vật quý giá xuống hồ để cầu bình an, hạnh phúc.

Những lễ vật ấy từ đó đến nay vẫn 'ngủ yên' dưới đáy hồ thiêng hàng trăm năm cho đến một ngày một nhóm các nhà khảo cổ thời kỳ hiện đại thực hiện các cuộc nghiên cứu nhằm tìm hiểu về hệ thống tín ngưỡng của người Inca.

Theo công bố khoa học mới nhất trên Tạp chí Antiquity (ấn phẩm của ĐH Cambridge, Anh), trong một cuộc khảo sát dưới đáy hồ Titicaca, nằm giữa Bolivia và Peru, một nhóm các nhà khảo cổ học quốc tế đã tìm thấy một hộp đồ cúng làm bằng andesite, một loại đá núi lửa địa phương, nằm trên một rạn san hô cách mặt hồ khoảng 5,5 mét.

Chiếc hộp làm bằng đá andesite nguyên khối, ở giữa có một khoang hình tròn chứa đồ vật nhỏ bên trong. Bằng một cách nào đó người Inca có thể sử dụng nút tròn bằng đá tương đồng để bảo quản lễ vật bên trong, khiến chúng không bị nước và thời gian làm xói mòn dù đã được thả xuống hồ trong hơn 5 thế kỷ trước.

Bên trong hộp đựng hình con Llama (Đà mã, hoặc Lạc đà không bướu Nam Mỹ) thu nhỏ làm bằng vỏ sò và hình trụ nhỏ bằng vàng.

Tính cho đến những khám phá dưới đáy hồ Titicaca thì đây đều là những hiện vật chưa từng phát hiện. Điều đáng nói ở đây không chỉ là những giá trị vật chất mà trên hết là giá trị quyền lực, tinh thần, tín ngưỡng thờ phụng thần Mặt Trời của người dân Inca.

"Các nghi lễ dâng lên hồ vừa là biểu tượng vừa là hành động chính trị nhằm hợp pháp hóa quyền lực của người Inca chiếm đóng trên không gian linh thiêng này bằng cách thức nghi lễ. Do đó, đối với dân chúng Inca, tất cả đều là báu vật vô giá" - Tiến sĩ Christophe Delaere và đồng tác giả của mình, nhà khảo cổ học José M. Capriles (thuộc ĐH Pennsylvania, Mỹ) giải thích trên Tạp chí Antiquity.

Hồ thiêng - Hồ báu vật

Các nhà khảo cổ tin rằng hình trụ bằng vàng có thể đã được gắn chặt vào con Llama để nói lên việc người Inca đã mở rộng đế chế của họ sang khu vực giàu có vàng này vào giữa những năm 1400. “Người Inca tin vào truyền thống tôn giáo không bao giờ tách rời khỏi chính trị và kinh tế. Tất cả đều liên kết chặt chẽ với nhau.” Đó chính là ý nghĩa của hộp đá này.

Ngoài ra, thần thoại Inca cho biết những con vật như đà mã Llama và lạc đà Alpaca tượng trưng trong hộp có ý nghĩa cầu xin cho sự sinh sản, mong muốn đất đai màu mỡ và mùa màng bội thu.

Đây không phải là khám phá đầu tiên được thực hiện trong hồ thiêng của người Inca. Những tin đồn về kho báu dưới đáy hồ đã thu hút rất nhiều nhà chinh phạt Tây Ban Nha đến Titicaca. Năm 1541, một báo cáo cho rằng có 10 người đã chết đuối khi cố gắng tìm kiếm báu vật tại hồ thiêng của người Inca.

Trong thời hiện đại, các thợ lặn bao gồm nhà thám hiểm dưới nước nổi tiếng người Pháp Jacques Cousteau (1910-1997) đã thăm dò vùng hồ này từ những năm 1950.

Nhiều cuộc thám hiểm khác nhau trong nhiều thập kỷ tiếp theo đã tìm thấy hơn 20 hộp đá có hình dạng khác nhau trên một rạn san hô khác của Titicaca, nhưng những thứ bên trong vẫn được bảo tồn, toàn bộ hoặc một phần. Những lễ vật đó là tượng nhỏ của con người, nam và nữ, và chúng được làm bằng vật liệu quý hiếm - bạc, vàng và vỏ Spondylus (thuộc loài trai gai).

Hồ Titicaca rộng 8.372 km² và điểm sâu nhất của hồ đạt 281 mét, đó là lý do các nhà khảo cổ tin rằng, chiếc hồ thiêng rộng lớn này còn chứa vô số bí mật linh thiêng của người Inca cách đây 500 năm. Và họ sẽ tiếp tục 'đánh thức lịch sử' để tích lũy thêm bằng chứng của các nghi lễ kỳ lạ và bí ẩn của người Inca.