Đẩy mạnh xây dựng thương hiệu cho sản phẩm thế mạnh vùng trung du miền núi phía Bắc

Cơ hội của các sản phẩm thế mạnh

Tại Hội nghị xúc tiến thương mại và mở rộng xuất nhập khẩu vùng Trung du, miền núi phía Bắc ngày 12/4 tại Lào Cai, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng cho biết, thời gian qua, vùng Trung du và miền núi phía Bắc đã tận dụng khá tốt các lợi thế trên, đóng góp vào thành công chung trong bức tranh xuất nhập khẩu của đất nước.

Trong 2 năm 2022 và 2023, trong quá trình phục hồi sau đại dịch COVID-19, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu toàn vùng lần lượt đạt xấp xỉ 119,5 tỷ USD và trên 115,5 tỷ USD, chiếm gần 16% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước.

Cơ cấu hàng xuất khẩu của vùng khá đa dạng, đóng góp vào nhiều nhóm hàng xuất khẩu tỷ đô của cả nước như máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, điện thoại các loại và linh kiện, một số mặt hàng nông sản...

Ông Bùi Huy Sơn - Vụ trưởng Vụ Kế hoạch – Tài chính (Bộ Công Thương) nhận định, xuất nhập khẩu của vùng tuy nhỏ nhưng đã phát huy khai thác được lợi thế kinh tế biên mậu, cửa khẩu.

Tốc độ tăng kim ngạch xuất khẩu giai đoạn 2021 - 2023 đạt mức tăng bình quân 15,4%/năm, đứng thứ 3 cả nước. Tốc độ tăng kim ngạch xuất khẩu giai đoạn 2021 - 2023 đạt mức tăng bình quân 14,9%/năm, đứng thứ 3 cả nước. Cán cân thương mại chuyển từ nhập siêu 545 triệu USD năm 2011 sang xuất siêu gần 11,4 tỷ USD vào năm 2020 và tăng lên 18,1 tỷ USD vào năm 2023.

Trong khi đó, ông Đỗ Quốc Hưng – Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Á – châu Phi (Bộ Công Thương) nhấn mạnh cơ hội thị trường khu vực châu Á - châu Phi cho các sản phẩm vùng Trung du, miền núi phía Bắc.

Các mặt hàng thế mạnh của các địa phương trong vùng có cơ hội duy trì và củng cố thị phần xuất khẩu tại khu vực châu Á - châu Phi

Các loại cây ăn quả tại vùng Trung du miền núi phía Bắc thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả xuất khẩu tốt, được sự ưu chuộng của người tiêu dùng nước ngoài và hiện đang giữ thị phần lớn tại các thị trường khu vực châu Á – châu Phi.

Đơn cử trái vải thiều của Bắc Giang, năm 2023 trong tổng số 111.000 tấn vải thiều xuất khẩu, Bắc Giang xuất khẩu phần lớn sang thị trường châu Á – châu Phi. Trong đó, thị trường Trung Quốc chiếm tới 99%, còn lại xuất khẩu sang các nước là Úc, UAE, Đông Nam Á và một số thị trường khác như Mỹ, Đài Loan, EU...

Doanh nghiệp trong vùng gặp nhiều khó khăn

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Phan Thị Thắng, bên cạnh những điểm sáng nêu trên, vùng Trung du và miền núi phía Bắc vẫn còn tồn tại một số hạn chế lớn. Trong đó, quy mô kinh tế vùng tương đối nhỏ so với các vùng khác trong cả nước. Tăng trưởng kinh tế không đồng đều giữa các địa phương trong vùng dẫn đến chênh lệch phát triển nội vùng lớn.

Việc phát triển doanh nghiệp trong vùng gặp nhiều khó khăn, mật độ doanh nghiệp trên 1.000 dân hiện thấp nhất cả nước, chỉ bằng 1/3 mật độ doanh nghiệp bình quân cả nước khiến giảm tính năng động của nền kinh tế vùng.

Quy mô sản xuất nông, lâm, thuỷ sản của vùng còn nhỏ lẻ, khó hình thành các vùng sản xuất hàng hoá quy mô lớn. Công nghiệp chế biến, đặc biệt là chế biến nông, lâm sản tại hầu hết các địa phương trong vùng (trừ Bắc Giang, Thái Nguyên) còn tương đối khó khăn. Tính liên kết nội vùng và liên vùng còn rất nhiều hạn chế do khoảng cách và thời gian di chuyển giữa các tỉnh trong vùng còn nhiều bất cập.

Những hạn chế này đã tạo nên nhiều rào cản cho các hoạt động xúc tiến thương mại thị trường trong nước và phát triển xuất nhập khẩu hàng hoá, dịch vụ của vùng ra thế giới.

Đẩy mạnh xây dựng thương hiệu cho sản phẩm

Đưa ra khuyến nghị đối với các địa phương và doanh nghiệp trong vùng, Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Á – châu Phi cho rằng, các địa phương cần đẩy mạnh xây dựng thương hiệu đặc trưng cho các sản phẩm có thế mạnh. Phối hợp với các đơn vị chức năng của Bộ Công Thương đẩy mạnh tổ chức cho các doanh nghiệp tham gia các hội chợ, triển lãm giới thiệu sản phẩm tại thị trường ngoài nước.

Tiếp tục đầu tư chuyển đổi hoặc thu hút đầu tư vào chế biến sâu trong bối cảnh xu hướng sử dụng các sản phẩm chế biến sâu trên thế giới và khu vực thị trường Á - Phi ngày một tăng. Qua đó một mặt nâng cao giá trị xuất khẩu, một mặt bắt kịp xu thế của thị trường. Đồng thời, chú trọng khai thác các hình thức thương mại khác nhau như thương mại điện tử…

Trong khi đó, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch – Tài chính Bùi Huy Sơn kiến nghị ưu tiên phát triển xuất khẩu các mặt hàng có quy mô xuất khẩu lớn, lợi thế cạnh tranh cao như điện tử, dệt may, da giày, nông sản, đồ gỗ... gắn với đa dạng hóa và nâng cao chất lượng sản phẩm xuất khẩu.

Gia tăng tỷ trọng xuất khẩu hàng hóa có hàm lượng chế biến sâu, công nghệ cao, có giá trị gia tăng, tỷ lệ nội địa hoá lớn, đáp ứng tiêu chuẩn cao về chất lượng và phát triển bền vững của các thị trường.

Bà Nguyễn Thị Mai Linh - Trưởng phòng Thuận lợi hóa thương mại, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) cho rằng, để thúc đẩy phát triển xuất nhập khẩu hàng hóa của vùng, ngoài nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp, sự quan tâm, hỗ trợ cơ quan quản lý, các tỉnh, thành của vùng cần tiếp tục đẩy mạnh cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, tăng cường các hoạt động thu hút đầu tư.

Cùng với đó, triển khai hoạt động kết nối doanh nghiệp và sản phẩm của doanh nghiệp, đặc biệt là hàng nông lâm thủy sản của Việt Nam tới các đại diện thương mại Việt Nam tại các nước và vùng lãnh thổ nhằm giới thiệu, quảng bá sản phẩm, tìm kiếm cơ hội mở rộng thị trường.