Nông nghiệp cần chuyển từ tư duy sản xuất đơn thuần sang làm kinh tế

Tại cuộc họp trực tuyến với Tổ Công tác phía nam (Tổ 970) và lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) 13 tỉnh, thành phố đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) về tình hình sản xuất, tiêu thụ nông sản, ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN-PTNT), Tổ phó Tổ công tác 970 cho biết: Tính đến nay, lúa Hè Thu đã thu hoạch là 820.000 ha; năng suất đạt 56,7 tạ/ha; sản lượng 4.645 nghìn tấn. Diện tích lúa Hè Thu còn lại chưa thu hoạch là 690.000 ha đang ở giai đoạn trổ đòng và chín, các trà lúa sinh trưởng và phát triển tốt. Ước cả vụ 1,510 triệu ha, năng suất 56,7 tạ/ha, sản lượng 8,6 triệu tấn.

Từ góc độ địa phương, ông Nguyễn Sĩ Lâm, Giám đốc Sở NN-PTNT An Giang cho biết, giá lúa tuần qua sau khi lên 200-500 đồng/kg tuỳ giống thì đầu tuần này đã chững lại, có giống lại giảm 100-200 đồng/kg. Hiện tại lượng doanh nghiệp vào thu mua lúa đã giảm 50% so với cùng kỳ vụ Hè Thu năm 2020.

Theo ông Lâm, hiện nay hầu hết các tỉnh ĐBSCL đều đang phải đối mặt với khó khăn trong khâu vận chuyển. Mặc dù nhiều tỉnh như Đồng Tháp, Cần Thơ, Kiên Giang, An Giang… đã thống nhất thành lập đường dây nóng chung giữa các tỉnh để xử lý khâu vận chuyển nhưng vì doanh nghiệp thu mua ở nhiều tỉnh khác nhau, phải di chuyển đi khắp ĐBSCL nên cần sự thống nhất cho toàn bộ 19 tỉnh phía Nam đang giãn cách mới hiệu quả. Từ đó, lãnh đạo Sở NN-PTNT tỉnh An Giang cũng đề xuất Bộ NN-PTNT có chiến lược để liên kết tiêu thụ trong toàn vùng ĐBSCL chứ không riêng lẻ một vài địa phương.

Theo Bộ trưởng Bộ NN-PTNT, đây cũng chính là thời điểm các tỉnh ĐBSCL phải có tư duy sâu sắc về làm kinh tế nông nghiệp chứ không phải là sản xuất nông nghiệp đơn thuần.

Cùng với đó, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Cần Thơ, ông Nguyễn Tấn Nhơn cho biết, hiện nay toàn tỉnh còn 64.000 tấn lúa, 217.000 tấn gạo tồn trong kho của các doanh nghiệp xuất khẩu gạo. “Hiện nay thủ tục mỗi tỉnh khác nhau, kiến nghị Bộ NN – PTNT có ý kiến với Bộ Giao thông vận tải hướng dẫn các tỉnh cấp giấy cho lưu thông đường sông giống như xe tải trên đường bộ; các tỉnh cũng phải ưu tiên tiêm vaccine cho đội ngũ thu hoạch lúa gạo trong chuỗi”, ông Nhơn đề xuất.

Trước những ý kiến, đề xuất của các địa phương, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Trần Thanh Nam, Tổ trưởng Tổ công tác 970 nhấn mạnh: “Thời gian tới các địa phương cần tạo điều kiện tối đa cho các doanh nghiệp vào thu mua lúa. Nếu đã tích cực tháo gỡ mà vẫn khó khăn thì báo cáo ngay cho Tổ công tác 970”.

Dịch bệnh diễn biến khôn lường có thể đứt đoạn việc thu hoạch tại từng thôn, ấp nhỏ nhưng không có chuyện lúa đến kỳ không có người thu hoạch. Lúa trên đồng chưa thu hoạch là do chưa có người mua. Chỉ 2 tuần vừa qua khi liên ngành Nông nghiệp – Công Thương vào cuộc diện tích thu hoạch lúa Hè Thu đã tăng từ hơn 600.000 ha lên 820.000 ha. Như vậy chỉ cần có “đầu ra” thì về cơ bản vẫn thu hoạch được.

Còn theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan: “Không có quy định nào phủ kín được mọi ngóc ngách của cuộc sống, các địa phương cần có sự chủ động hơn. Ví dụ, các địa phương nêu vấn đề “luồng xanh” đường thuỷ, không cần phải chờ đến sự quyết định của Bộ Giao thông vận tải vì đã có “luồng xanh” ở đường bộ thì trên nguyên tắc này địa phương có thể xây dựng “luồng xanh” đường thuỷ”.

Hay như vấn đề chưa tiếp cận được vốn ở các ngân hàng thương mại thì các địa phương cũng phải thấy rõ việc lâu nay các ngân hàng vốn e ngại với việc sản xuất nông nghiệp bấp bênh, lại thêm bệnh dịch ảnh hưởng đến sản xuất. Nếu lãnh đạo tỉnh không đối thoại cụ thể với ngân hàng thì rất khó tiếp cận nguồn vốn.

Theo Bộ trưởng đây cũng chính là thời điểm các tỉnh ĐBSCL phải có tư duy sâu sắc về làm kinh tế nông nghiệp chứ không phải là sản xuất nông nghiệp đơn thuần.

“Giá lúa gạo mà xuống quá thấp thì chúng ta cũng phải tính phương án giảm diện tích để thay vào các cây trồng khác cho hiệu quả. Không thể đổi thành tích sản lượng xuất khẩu lấy sự rủi ro cho nông dân”, Bộ trưởng nói.

“Cần phân tích thêm yếu tố đầu vào để căn cơ tính toán sản xuất hiệu quả, cùng với đó, củng cố hệ thống khuyến nông làm việc hiệu quả hơn nữa để có kết quả thực sự khi chuyển tư duy sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh.