Nhà nước có thể mất tỷ USD nếu bán vốn Vinamilk theo cách của SCIC
(DNVN) - Theo Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI), nhà nước có thể mất 1 tỷ USD nếu bán vốn Vinamilk theo cách từng đợt của Tổng Công ty Đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC).
Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) vừa có văn bản gửi Bộ trưởng Bộ Tài chính, Tổng Công ty Đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) về việc bán vốn tại Công ty cổ phần sữa Việt Nam (Vinamilk).
Văn bản do Phó chủ tịch VAFI Nguyễn Hoàng Hải ký nêu rõ, vừa qua Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo nhà nước sẽ không đi bán bia, bán sữa… và phải bán cổ phần nhà nước theo giá cao nhất. Tuy nhiên, trên thực tế SCIC đã không làm như vậy khi triển khai kế hoạch bán cổ phần nhà nước tại Vinamilk.
Bán vốn theo cách của SCIC sẽ làm Nhà nước thất thu
Cụ thể, SCIC đã chọn phương án loại bỏ nhiều nhà đầu tư lớn, nhà đầu tư chiến lược tham gia đấu giá bằng việc đưa ra phương án chỉ bán 20% cổ phần nhà nước tại Vinamilk (tương ứng 9% vốn điều lệ). Theo VAFI, đây là phương án hạn chế sức cầu, hạn chế sự cạnh tranh trong việc đấu giá, từ đó giá bán Vinamilk sẽ rất thấp.
Theo thông báo của SCIC việc bán cổ phần nhà nước tại Vinamilk chia thành nhiều đợt và đợt đầu chỉ bán bán 20% cổ phần nhà nước. VAFI khẳng định phương án này sẽ gây thất thu cho nhà nước khoảng 1 tỷ USD nếu so sánh với cách thức bán một lần toàn bộ cổ phần nhà nước (chiếm 45% vốn điều lệ của Vinamilk).
Để đưa ra minh chứng cho nhận định của mình, VAFI minh chứng bằng nhiều tiêu chí đánh giá như: thu hút người mua, mức độ cạnh tranh, giá trị doanh nghiệp, giá đấu dự kiến, cũng như việc ai sẽ có lợi trong việc bán vốn này.
Nhà nước có thể mất tỷ USD nếu bán vốn Vinamilk theo cách của SCIC.
Cụ thể, VAFI dẫn chứng, nếu bán 45% vốn điều lệ của Vinamilk theo nhiều đợt, trong đó đợt đầu bán 9% thì sẽ loại bỏ sự tham gia các nhà đầu tư lớn là các tập đoàn đa quốc gia chuyên kinh doanh sữa, thực phẩm vì khi mua 9% vốn điều lệ thì họ chỉ là cổ đông thiểu số hay là cổ đông tài chính, họ có rất ít quyền về quản trị doanh nghiệp nên họ sẽ không quan tâm đến thương vụ này.
Bên cạnh đó, có thể chỉ có nhà đầu tư chiến lược là F&N Dairy Investment Pte Ltd tham gia đấu giá vì họ đang nắm giữ 11%/ vốn điều lệ của Vinamilk. Với việc mua được thêm 9% vốn điều lệ họ sẽ có 20% vốn điều lệ và họ có cơ hội nắm được đủ lượng cổ phần để có thể phủ quyết những vấn đề quan trọng nhất về quản trị doanh nghiệp tại đại hội cổ đông. Phương án này vô tình có lợi cho cổ đông này vì dần dần F&N có thể dễ dàng trở thành cổ đông chi phối mà không mất nhiều chi phí mà khi F&N đã nắm được tỷ trọng cổ phần phủ quyết thì sẽ làm e ngại sư tham gia của đối tác chiến lược khác.
Hơn nữa, các nhà đầu tư tài chính hiện có mặt trên thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ ít tham gia vì họ đã đầu tư vào Vinamilk, đồng thời với qui mô thị trường Việt Nam còn nhỏ, hiện nhà đầu tư nước ngoài không khó mua cổ phiếu Vinamilk ở số lượng không lớn và thực tế tỷ trọng nắm giữ của nhà đầu tư nước ngoài đã giảm xuống còn 48%.
Ngoài ra, dự báo nhu cầu mua Vinamilk đợt đầu không nhiều, cầu chỉ hơn cung 1 chút và giá thắng thầu chỉ tương đương hoặc nhỉnh hơn 1 chút so với giá đang giao dịch niêm yết và giá trị doanh nghiệp của Vinamilk hiện nay là hơn 9 tỷ USD, nếu bán đợt đầu nhà nước thu về khoảng trên 800 triệu USD.
VAFI cũng dẫn chứng tiếp, theo đó, trong trường hợp lần bán thứ hai, SCIC cũng chỉ bán bớt lượng cổ phần tương ứng 9% vốn điều lệ và các đợt tiếp theo cũng thế thì cũng chỉ có F&N và 1 số quỹ tham gia, lượng cầu không nhiều so với lượng cung và giá đầu thành công cũng chỉ tương đương với giá niêm yết. Nhà nước không thu được thêm tiền do ít có sự cạnh tranh về giá và tổng số tiền mà nhà nước thu được từ việc bán toàn bộ 45% vốn điều lệ khoảng 4 tỷ USD, phương án bán này sẽ thu được ít hơn so với phương án bán ngay 1 lần là 1 tỷ USD.
Một vấn đề khác nữa là, nếu lần thứ hai, SCIC bán toàn bộ lượng cổ phần tương ứng 35% vốn điều lệ thì phương án này sẽ không hẫn bằng phương án bán 45% vốn điều lệ vì tỷ trọng 35% không hấp dẫn bằng tỷ trọng 45% vì nhà đầu tư mới chưa hẳn nắm được quyền quản trị doanh nghiệp và vì F&N đã nắm cổ phần phủ quyết.
VAFI cũng cho rằng, nếu cổ phần nhà nước tại Vinamilk được bán nhiều lần, mỗi lần thu được khoảng 800 triệu USD thì sẽ không làm được những việc lớn như xây dựng đường cao tốc Bắc nam hay xây dựng 1 đường cao tốc nội đô.
"Nguồn vốn khổng lồ của nhà nước đang bị giam tại nhiều doanh nghiệp lớn kinh doanh hiệu quả như Vinamilk, Mobifone, Sabeco, Habeco, Viettel….trong khi hàng năm chúng ta phải trả lãi hàng tỷ USD và nợ công ngày càng tăng cao? tại sao chúng ta không bán mạnh vốn nhà nước để tái cấu trúc nợ công và dùng nguồn tiền đó để phát triển hạ tầng?", VAFI nêu vấn đề.
Bán toàn bộ 1 lần sẽ có tiền xây cao tốc Bắc - Nam
Trong khi đó, theo VAFI nếu bán 1 lần toàn bộ cổ phần nhà nước tại Vinamilk thì Nhà nước sẽ hưởng lợi rất nhiều. Cụ thể, khi bán theo phương án này sẽ thu hút nhiều nhà đầu tư chiến lược nước ngoài tham gia vì nếu mua trọn lô cổ phần tương đương 45% vốn điều lệ nhà đầu tư mới sẽ nắm giữ được cổ phần chi phối của VNM, họ có quyền điều hành doanh nghiệp nhưng chưa phải quyền điều hành tuyệt đối vì số cổ đông còn lại dễ dàng phủ quyết tại đại hội cổ đông nếu cổ đông lớn đi ngược lại lợi ích của họ.
Bên cạnh đó, việc bán vốn toàn bộ sẽ thu hút các nhà đầu tư tài chính mới cũng tham gia đấu giá và như vậy lượng cầu tham gia có thể gấp nhiều lần so với phương án bán thành nhiều đợt của SCIC và để mua được toàn bộ lô cổ phần 45% vốn điều lệ nhà đầu tư chiến lược phải bỏ giá cao hơn giá đang giao dịch niêm yết. Nếu giá không cạnh tranh thì có thể họ không mua được hoặc mua không trọn vẹn lô cổ phần đó, từ đó phương án M&A của họ chưa thành công và họ còn phải mất thêm nhiều tiền để mua lại cổ phần từ các nhà đầu tư khác trên thị trường.
Theo VAFI, dự kiến giá đấu thành công không thấp hơn 25% so với giá niêm yết, tức là giá Vinamilk được định giá khoảng trên 11,5 tỷ USD và nhà nước sẽ thu được hơn 5 tỷ USD.
Ngoài ra, phương án này cũng tăng cường sự tham gia của nhà đầu tư tổ chức trong cơ cấu cổ đông, đẩy nhanh tốc độ của tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước đang diễn ra chậm chạp. Hơn nữa, nhà nước thu thêm hàng chục tỷ USD từ việc bán cổ phần. Chúng ta có thể nhân rộng phương thức bán này để dễ dàng tái cấu trúc nợ công, phát triển nhanh cơ sở hạ tầng của đất nước.
Theo VAFI, nếu Bộ Tài chính chỉ đạo SCIC bán toàn bộ lô cổ phần nhà nước chiếm 45% vốn điều lệ Vinamilk thì đầu năm 2017 ngân sách nhà nước có ngay 5 tỷ USD và khoản này đủ để hoàn thành tuyến đường cao tốc Bắc Nam đến năm 2020 (Bộ GTVT trình đề án xây dựng gần 1.400 km đường cao tốc Bắc Nam cần 230.000 tỷ đồng, tức hơn 10 tỷ USD, trong đó vốn ngân sách hỗ trợ gần 100.000 tỷ đồng, tức 5 tỷ USD.
Bên cạnh đó, nếu nhà nước bán hết cổ phần tại Sabeco và Habeco thì cũng thu được 5 tỷ USD nữa đủ để xây dựng 4 tuyến đường sắt nội đô tại Hà Nội Và TP. Hồ Chí Minh.
Cuối cùng, VAFI kết luận, phương án bán cổ phần nhà nước tại Vinamilk của VAFI thu thêm được cho nhà nước 1 tỷ USD so với phương án của SCIC. Phần tăng thêm 1 tỷ USD này đủ để xây dựng thêm 300 km đường cao tốc theo phương thức PPP.
"Từ sự phân tích trên, một lần nữa VAFI khẳng định rằng việc bán cổ phần nhà nước tại VNM theo cách của SCIC sẽ làm cho nhà nước thất thu 1 tỷ đô la, còn nếu bán toàn bộ cổ phần nhà nước tại VNM theo phương án do VAFI đề xuất chẳng những làm lợi cho nhà nước mà còn có ngay tiền tươi để xây dựng hoàn chỉnh hệ thống đường cao tốc Bắc Nam . Nếu nhân rộng cách làm này trong việc bán cổ phần nhà nước tại nhiều doanh nghiệp lớn kinh doanh hiệu quả thì có thể giải được bài toán giảm trần nợ công, đồng thời có thêm nhiều nguồn vốn khổng lồ để phát triển cơ sở hạ tầng của đất nước", văn bản của VAFI nêu rõ.
Nên đọc
