5 sự kiện văn hóa nổi bật năm 2019

Năm 2019, Việt Nam đứng thứ 8 bảng xếp hạng nhan sắc. ẢNH: TL

1. Văn hóa truyền thống - hát Then được UNESCO “vinh danh”

Ngày 12/12, "Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam” được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Hát Then của Việt Nam là một trong số 42 di sản được Ủy ban xem xét ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, dựa trên các tiêu chí đánh giá: Thực hành Then ở Việt Nam tạo thành một phần cơ bản trong đời sống tinh thần của người Tày, Nùng, Thái, phản ánh mối quan hệ giữa con người, thế giới tự nhiên và vũ trụ. Nghi lễ Then thể hiện bản sắc văn hóa của các dân tộc này, từ phong tục đến nhạc cụ, múa và âm nhạc. Nhờ các chức năng văn hóa xã hội, Then góp phần giáo dục đạo đức, lối sống nhân đạo và bảo vệ các phong tục và truyền thống văn hóa ở Việt Nam.

Ngoài ra, Then là một thực hành nghi lễ không thể thiếu trong đời sống tâm linh của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam, phản ánh các quan niệm về con người, thế giới tự nhiên và vũ trụ. Các lễ Then diễn tả hành trình Thầy Then (Ông Then, Bà Then) điều khiển đoàn âm binh đi từ Mường Đất lên Mường Trời để dâng lễ vật và thỉnh cầu trong lễ: cầu an, chữa bệnh, cầu mùa, chúc mừng năm mới...

Di sản Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái tập trung chủ yếu ở các tỉnh vùng Đông Bắc (Bắc Giang, Bắc Kạn, Cao Bằng, Hà Giang, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thái Nguyên, Tuyên Quang), vùng Tây Bắc (Điện Biên, Lai Châu, Lào Cai) và một số địa phương khác ở Việt Nam. Như vậy, tính đến nay, Việt Nam đã có 13 di sản văn hoá phi vật thể được Tổ chức UNESCO ghi danh như: Không gian văn hóa cồng chiêng, Ca trù, Đờn ca tài tử Nam Bộ, Nhã nhạc cung đình Huế, Dân ca Quan họ, Hát xoan, Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương. ..

2. Mã Pí Lèng và câu chuyện phát triển du lịch gắn với bảo tồn

Năm 2019 là năm có nhiều vấn đề “nóng” xung quanh việc không gian di sản và thắng cảnh được công nhận là di tích quốc gia bị xâm hại. Điển hình là các vụ sai phạm tại Hà Giang với “gai bê tông” trên đỉnh Mã Pí Lèng - trong việc xây dựng tòa nhà Panorama, tiếp đến là vụ khoét núi xây khu du lịch tâm linh gần Cột cờ Lũng Cú, vụ bê tông hóa khu trung tâm Đà Lạt ở khu vực quanh rạp Hòa Bình, sai phạm ở vùng lõi di sản Tràng An, vùng lõi di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long, xâm hại di tích lầu Bảo Đại ở Nha Trang…là các vụ việc điển hình trong năm 2019 được báo chí, công chúng lên tiếng phản đối và bảo vệ.

Khi du lịch được xác định trở thành một trong những ngành kinh tế chủ lực của đất nước thì yêu cầu phát triển du lịch bền vững gắn liền với bảo tồn giá trị di sản càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Nghị quyết 08-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn đã nhấn mạnh quan điểm: “Phát triển du lịch bền vững; bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa và các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc; bảo vệ môi trường và thiên nhiên…”. Muốn thế, mối quan hệ giữa phát triển du lịch và bảo tồn di sản phải được xử lý hài hòa, hợp lý trên cơ sở ứng xử có trách nhiệm của những bên liên quan mà đi đầu là những cơ quan quản lý du lịch và di sản.

3. Năm đột phá của điện ảnh, truyền hình Việt Nam

“Mắt biếc” của đạo diễn Victor Vũ lập kỷ lục doanh thu phòng vé.

Rất nhiều bộ phim truyền hình và điện ảnh trong năm liên tục tạo ra những “kỷ lục” chưa từng có.

Ở lĩnh vực phim truyền hình, “Về nhà đi con” khai thác đề tài gia đình gần gũi, không có yếu tố gai góc, giật gân nhưng vẫn thu hút người xem ở mọi tầng lớp, trở thành bộ phim truyền hình quốc dân. Xoay quanh câu chuyện thường thấy trong mỗi ngôi nhà, bằng cách kể dung dị, chân thực, phim đã chạm tới trái tim khán giả một cách vô cùng nhân văn. Ở đó, người lớn xem phim để biết được suy nghĩ của con mình biến đổi thế nào trong xã hội hiện đại. Các bạn trẻ xem để hiểu hơn tấm lòng bao la của đấng sinh thành.

Hiếm hoi có một bộ phim mà cả 3 yếu tố: kịch bản, đạo diễn, diễn viên đều xuất sắc. Câu chuyện muôn thủa nhưng cách kể không đi theo lối mòn, tạo tính cách điển hình cho nhân vật và đặt vào những biến cố, thử thách mà nhiều người ở đời thường có thể gặp phải. Cùng với sự ghi nhận của khán giả, “Về nhà đi con” đã gặt hái được nhiều giải thưởng quan trọng.

Tại VTV Awards, “Về nhà đi con” dành giải Phim truyền hình ấn tượng cùng hai giải cá nhân: Diễn viên nam ấn tượng thuộc về NSND Trung Anh; Diễn viên nữ ấn tượng thuộc về Bảo Thanh. Tiếp đó, tại Liên hoan truyền hình toàn quốc, lần đầu tiên một bộ phim truyền hình được trao giải thưởng đặc biệt.

Bên cạnh đó, 2 giải cá nhân ở thể loại này được trao cho nhóm biên kịch của bộ phim Về nhà đi con và diễn viên Thu Quỳnh được trao giải Nữ diễn viên xuất sắc. Phim cũng được Bộ VH-TT&DL trao tặng bằng khen cho 2 tập thể và 13 cá nhân đã hoàn thành xuất sắc bộ phim này.

Ở lĩnh vực điện ảnh là thành tựu nổi bật của “Hai Phượng” (đạo diễn Lê Văn Kiệt) và “Mắt biếc” (Victor Vũ). Trong đó, “Hai Phượng” lập kỷ lục doanh thu Việt Nam với hơn 200 tỉ đồng. Ngoài ra, phim còn được chiếu ở nhiều nước trên thế giới như Mỹ, Canada, Trung Quốc… “Hai Phượng” cũng là phim Việt đầu tiên được Netflix mua bản quyền sớm nhất để chiếu ở 100 quốc gia thông qua hệ thống này.

Cuối năm 2019 là sự đột phá phòng vé của “Mắt biếc”. Chỉ trong 1 tuần công chiếu, phim đã thu về 100 tỷ đồng và con số này chắc chắn sẽ còn tăng tiếp khi phát hành vào thời điểm cận kề Tết dương lịch và Tết nguyên đán. Với đà tăng trưởng này, nhiều khả năng “Mắt biếc” sẽ xô đổ những kỷ lục phòng vé trước đó của phim Việt.

4. Âm nhạc Underground và sự soán ngôi của các hiện tượng mạng

Nhạc Việt trong năm 2019 là sự thay đổi khá rõ nét của “sân chơi ngầm” như Underground và các hiện tượng mạng bước ra thế giới thật.

Những sản phẩm âm nhạc chính thống của các các sĩ ngôi sao mặc dù vẫn được ghi nhận nhưng phải cạnh tranh khốc liệt với các hiện tượng mạng. Thậm chí, các ca khúc của những nghệ sĩ dù đầu tư khủng, chỉn chu, được quảng bá rầm rộ từ mạng xã hội đến các phương tiện truyền thông nhưng sức ảnh hưởng và sự độc đáo lại không bằng các hiện tượng mạng như: "Anh là ai", "Mượn rượu tỏ tình", "Một đêm say", "Hồng nhan"…

Trong đó, hiện tượng được nhắc đến như một điển hình của dòng nhạc ngầm này là Đen Vâu. Giữa hàng loạt những MV được đầu tư với mức chi phí cao ngất ngưởng, bởi đội ngũ ê-kíp chuyên nghiệp thì các sản phẩm âm nhạc của Đen Vâu lại hoàn toàn ngược lại. MV của Đen Vâu được quay khá đơn giản, cố định về khuôn hình, bối cảnh, với chi phí chỉ tầm 2 triệu đồng nhưng mỗi khi ra mắt đều tạo nên một cú đột phá về lượt xem và liên tục lọt top đầu trending YouTube.

Sức hút của Đen Vâu nằm ở chính sự chân thành, đi trực diện vào đời thực. Không sử dụng những ca từ hoa mỹ, Đen Vâu thiên về sử dụng những hình ảnh, ca từ rất đời để làm chất liệu âm nhạc cho mình. Những ca khúc như: “Đưa nhau đi trốn”, “Bài này chill phết”, “Hai triệu năm” hay “Anh đếch cần gì ngoài em” đều như một lời bộc bạch. Những ca từ về tình yêu được Đen Vâu sử dụng cũng không xa vời, thể hiện khát vọng yêu một cách chân thành, mộc mạc nhất. Hướng đi khác biệt này sẽ còn được coi là trào lưu trong năm 2020.

5. Việt Nam đứng thứ 8 bảng xếp hạng nhan sắc năm 2019

Sau khi 5 cuộc thi hoa hậu quốc tế khép lại, trang Missosology tổng kết và đưa ra bảng chấm điểm các quốc gia. Kết quả dựa trên thành tích ở 5 cuộc thi: Hoa hậu Hoàn vũ, Hoa hậu Thế giới, Hoa hậu Trái đất, Hoa hậu Quốc tế và Hoa hậu Siêu quốc gia.

Á hậu Tường San giành được 120 điểm với thành tích top 8 Miss International 2019. Người đẹp Lương Thùy Linh và Hoàng Thùy lần lượt đạt được số điểm 100 và 50. Ngọc Châu cũng có 100 điểm khi vào top 10 Supranational, còn Hoàng Hạnh nhận về 5 điểm. Với tổng điểm 386, Việt Nam đứng thứ 8 bảng xếp hạng nhan sắc năm nay, tụt hai bậc so với năm 2018.

Thái Lan bứt phá trở thành cường quốc sắc đẹp năm 2019 với 690 điểm. Quốc gia châu Á vừa giành được hai vương miện - Hoa hậu Quốc tế và Hoa hậu Siêu quốc gia. Những cái tên xếp sau lần lượt là Puerto Rico, Mexico, Colombia, Mỹ, Indonesia, Philippines. Trong khi đó, từ vị trí số một của năm ngoái, Venezuela tụt hạng xuống thứ 9, đứng sau Việt Nam. Các đại diện sắc đẹp của đất nước Nam Mỹ đã có một năm "chinh chiến" không thành công.