HipHop Việt: Rap Battle có làm nên một cộng đồng đoàn kết?

2018 có thể coi là một năm bùng nổ của hình thức "freestyle rap battle" đối với sự phát triển của văn hóa HipHop tại Việt Nam. Mặc dù từ những năm 2005, giới trẻ đã bắt đầu so tài bằng những trận đấu "phủi" mang tính tự phát nhưng phải đến tận thời gian gần đây, cùng với sự lan tỏa nhanh chóng của âm nhạc và văn hóa Hiphop, số lượng những bạn trẻ tham gia và đam mê bộ môn này mới gia tăng đáng kể. Từ đó, nhiều cuộc thi, giải đấu với những thể lệ và cách chơi đa dạng, biến hóa cũng được hình thành. Trình độ của các rapper chơi freestyle battle cũng tiến bộ vượt bậc theo thời gian.

Nói một cách đơn giản, luật lệ bất biến của sân chơi này là dùng lời nói kết hợp với nhạc nền để… chửi đối thủ, từ đó thuyết phục khán giả hoặc ban giám khảo và chọn ra người chiến thắng. Vì vậy, nhiều người thường lạm dụng những ngôn từ tục tĩu hoặc tìm cách xúc phạm để gây ức chế cho đối thủ. Thực tế, đã từng có không ít vụ ẩu đả phát sinh sau đó vì ngôn từ đi quá tầm kiểm soát.

Nhiều người cũng phải bật cười với những câu chuyện châm biếm khi thi đấu.

Vậy, battle rap có gây chia rẽ khi dùng ngôn từ để khích bác nhau hay không? Trong cuộc thi Nảy Số Championship diễn ra từ ngày 26/10/2018, câu trả lời cho câu hỏi này là không. Ngược lại, cuộc thi còn giúp gắn kết tinh thần tập thể của nhiều bạn trẻ đến từ nhiều nhóm khác nhau. Không chỉ giới hạn trong phạm vi Hà Nội, ban tổ chức đã liên kết với cộng đồng tại Thái Nguyên và Hải Phòng để tổ chức 2 buổi vòng loại, thu hút hàng trăm thí sinh đến tham dự.

Là một từ lóng thuần Việt, "Nảy Số" ám chỉ việc lanh lẹ hoạt bát, ứng biến và tinh quái trong giao tiếp đối đáp mà không hề có sự chuẩn bị trước. Đó cũng là một trong những tiêu chí quan trọng nhất để đánh giá trình độ của người chơi và phân định thắng thua trong một trận đấu rap battle. Cuộc chơi này yêu cầu tất cả đều phải tự nhiên và ngẫu hứng, sáng tạo theo bản năng. Mọi sự chuẩn bị trước về phần lời đều bị đánh giá thấp, thậm chí bị coi là gian lận.

Với mỗi ban giám khảo sẽ có cách đánh giá khác nhau, tuy nhiên vẫn luôn đảm bảo tiêu chí chung. Có một bản tiêu chí chấm điểm khá chi tiết, được viết với ngôn từ gần gũi và hóm hỉnh như sau: "Cộng điểm cho khả năng nhấn nhá tốt, nhịp điệu ổn định, bắt tai và bắt nhạc. Điểm trừ: flow với pattern đơn giản lặp đi lặp lại nhiều lần không có chuyển biến, flow rối không gãy gọn không tạo nhịp điệu; rap lệch nhịp, flow đọc vè, flow văn xuôi không nhấn nhá, flow giã gạo đêm, flow mẹ ru con ngủ".

Vân - Nữ rapper duy nhất vào đến bán kết tại Nảy Số Championship.

Trong quá trình tổ chức giải, anh Tinh (người tiên phong thử sức với hình thức này cách đây 10 năm) đã biên soạn và thống nhất với ban giảm khảo về tài liệu này. Ban tổ chức đã công khai nội dung với những người quan tâm, đặc biệt là với các thí sinh tham dự nhằm giúp họ tự ý thức về chiến thuật thi đấu: "Trong đêm Nảy Số chung kết này, việc sử dụng ngôn từ phản cảm để công kích đối phương một cách bừa bãi sẽ bị trừ điểm nặng, để tránh hiện trạng biến sân chơi của chúng ta thành nơi gây thù oán cũng như định hướng cho các rapper trẻ nâng cao chất lượng của freestyle battle".

Lần đầu tiên tổ chức, phần thưởng của cuộc thi không có giá trị lớn về vật chất nhưng lại đáng giá ở sự ghi nhận của cộng đồng yêu âm nhạc và văn hóa HipHop – một giá trị tinh thần không gì mua được. Đặc biệt, ba đại diện ban giám khảo cùng các thí sinh tham gia chung kết đã hoàn thiện một bài riêng với tên gọi Nảy Số, mỗi người đều có cơ hội thể hiện cá tính âm nhạc của mình và kết nối các thế hệ. Vậy là chặng đường 5 tháng đã thúc đẩy tinh thần đoàn kết của những cá nhân và tập thể tham gia Nảy Số, tạo nên một cộng đồng đam mê sáng tác, học hỏi lẫn nhau và kết nối rộng hơn trong âm nhạc. Chúng tôi tin rằng trong thời gian không xa cộng đồng HipHop sẽ sử dụng từ Nảy Số thay cho cụm tiếng Anh freestyle rap battle, như các bậc tiền bối đã dạy rằng "hòa nhập chứ không hòa tan".

Cuộc thi được đánh giá cao về mặt tinh thần.

Nảy Số Championship được tổ chức bởi những cộng đồng hỗ trợ HipHop uy tín tại Việt Nam: Dunkare Magazine, Vietdabest, S.D Records, RhymeZone và Whynot Crew. Có thể nói, đây là giải battle freestyle đầu tiên ở Việt Nam với dàn giám khảo khủng từ vòng loại cho tới chung kết như: DaLAB, TF-Star, Mai Tinh Vi… Sau 4 vòng loại tại Hà Nội, Thái Nguyên và Hải Phòng, chung kết Nảy Số Championship sẽ diễn ra vào ngày 15/3/2019.