Người mang đạo vào tre, dựng Nhà An Lành giữa đời

Anh là Dương Thanh Phận, một nghệ nhân, một thiền sinh, một người chồng, người cha và cũng là người đang nỗ lực viết tiếp câu chuyện an lành vào tre Việt.

Từ lang bạt mưu sinh đến bước ngoặt với tre và thiền

Sinh năm 1982, quê ở miền Tây sông nước, Dương Thanh Phận từng trải qua tuổi trẻ đầy sóng gió. Anh học ngành Điện tử Công nghiệp, nhưng lại đi qua đủ nghề để mưu sinh, từ gia sư, phụ hồ, làm ruộng, bán hàng rong, đầu bếp, luyện thi kiến trúc, thiết kế đồ họa, đến trang trí nội thất... Những tháng năm rong ruổi khắp các tỉnh phía Nam, lang bạt như một kẻ du mục đã hun đúc trong anh nội lực bền bỉ và khao khát đi tìm giá trị thật của cuộc sống.

Nghệ nhân Dương Thanh Phận và vị khách quý, Hoa hậu Liên lục địa 2022 Lê Nguyễn Bảo Ngọc.

Năm 2014, bước ngoặt lớn đến khi anh bén duyên với các khu vườn thiền ở TP Bảo Lộc (Lâm Đồng). Ở nơi yên tĩnh giữa núi rừng, không điện thoại, không internet, anh bắt đầu sống chậm, sống sâu, lắng nghe thiên nhiên và chính mình. Chính trong khoảng lặng ấy, hạt giống sáng tạo đã nảy mầm, từ một nhánh tre khô, một ống hút tre giản đơn.

Trong một lần phụ người em bán ống hút tre, anh bất chợt dùng mỏ hàn điện tử khắc hình lên thân tre. Từ đó, ý tưởng khắc hình, thơ, kinh lên tre dần thành hình. Và rồi, chiếc bút bi tre đầu tiên ra đời, khởi điểm cho hành trình "thổi đạo an lành vào tre".

Nghệ thuật từ tre, Pháp khí từ tâm

Phận chọn bút bi tre làm sản phẩm đầu tay không phải ngẫu nhiên. Với anh, bút là vật gần gũi, thiết thực và có thể mang linh hồn. Một cây bút bi tre nhỏ bé nhưng ẩn chứa đầy đủ ngũ hành: Kim là ngòi bút, Mộc là thân tre, Thủy và Thổ có trong bản thể của tre, Hỏa là sức nóng từ bút lửa. Thậm chí, anh còn xem bút là sự kết tinh của lục hành, thất hành, bởi trong đó có cả tâm ý người thỉnh và tâm người nghệ nhân gửi gắm.

Vẽ đạo lên tre…

Trên mỗi cây bút, anh khắc những vần thơ thiền, hình ảnh Phật, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, những chân dung truyền thần hay cảnh sắc quê hương Việt Nam. Không chỉ khắc chữ, hình, anh Phận khắc… tâm.

Để tạo tác nên một cây bút, anh phải lựa tre thật kỹ, xử lý nguyên liệu, cắt gọt, mài dũa, tạo hình, sau đó mới đến công đoạn khắc, vốn là phần khó nhất. Chỉ cần một lỗi nhỏ, một nét sai, toàn bộ phải làm lại từ đầu vì rất khó tẩy, mà nếu có tẩy được thì cũng không còn nguyên vẹn năng lượng. Chính vì thế, mỗi cây bút ra đời đều là một tác phẩm độc bản, kết tinh của sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và một tâm thế thiền định.

Từ chiếc mỏ hàn điện tử ban đầu, anh nâng cấp lên bút lửa để đường nét khắc mềm mại hơn. Trình độ điêu khắc của anh đạt đến mức có thể khắc chân dung truyền thần trên bề mặt cực nhỏ như nắp bút tre hay ngọc bội tre.

Không dừng lại ở bút, anh sáng tạo thêm nhiều sản phẩm, chuồn chuồn tre, bộ trà thuần Việt, Thanh tre may mắn, trâm cài, ngọc bội tre… Tất cả đều là tác phẩm của tâm huyết và sự kết nối giữa văn hóa Việt và đời sống thiền.

Nhà An Lành, nơi tái hiện nếp sống Việt xưa

Năm 2021, anh rời Bảo Lộc về TP Hồ Chí Minh giữa mùa dịch, tay trắng với ba lô bộ đội và chiếc xe Cup 50. Ở tạm trên gác xép nhà ba mẹ bạn gái, anh bắt đầu lại từ con số 0. Chính tại nơi chật hẹp và nóng nực ấy, anh đặt nền móng đầu tiên cho thương hiệu "Nhà An Lành", như một thiền viện giữa lòng phố.

Sau ba năm sáng tạo không ngừng, tháng 4/2024, anh thuê xưởng gần vòng xoay An Lạc, cải tạo thành không gian mở, mang dáng dấp nhà Việt xưa. Xưởng vừa là nơi sản xuất, vừa là nơi anh sống, tiếp đón những người hữu duyên tìm về an yên.

Cùng vợ, chị Phùng Thị Thảo Đan (sinh 1998), anh thành lập Công ty TNHH Nhà An Lành, có pháp nhân, website và kênh bán hàng rõ ràng. Khách hàng là các công ty, cơ quan chọn quà tặng tre Việt, một phần vì uy tín, một phần vì sự mộc mạc đầy tinh thần Việt.

Thay vì tuyển nhân sự cố định, anh tạo việc làm cho các mẹ, các chị gần xưởng, những người gia công sản phẩm tại nhà. Cách làm này giúp giữ được chất thủ công dân dã và lan tỏa năng lượng lành tới cộng đồng.

Cuối năm 2024, anh chính thức phát triển mảng tre thành một dự án độc lập mang tên “Tinh hoa tre thiền Việt”, với định hướng rõ ràng và đội ngũ riêng. Không chỉ chuẩn hóa quy trình sáng tạo, anh còn đào tạo thế hệ nghệ nhân kế thừa, những người sẽ tiếp nối sứ mệnh khắc đạo an lành lên tre giữa đời thường. Với anh, mỗi tác phẩm khắc hình Phật lên tre là một Pháp Bảo mang năng lượng thiêng, cần được tạo tác bằng tâm thanh tịnh và trao đến những người thực sự trân quý.

Tháng 5/2025 vừa qua, anh đón bé trai đầu lòng Dương Phùng Minh Phúc chào đời. Với anh, đó là một cột mốc thiêng liêng, mở ra chương mới cho hành trình sống và sáng tạo. Người từng mơ xuất gia, giờ có một mái ấm, một Nhà An Lành như một “thiền viện giữa đời” thực sự.

Chúc mừng nghệ nhân Dương Thanh Phận, người lặng lẽ khắc đạo vào tre, gieo mầm an lành giữa phố thị hôm nay. Mong rằng không xa, tại TP Hồ Chí Minh, mô hình Nhà An Lành sẽ trở thành điểm hẹn của những tâm hồn thiện lành, nơi “mang rừng về phố, mang quê lên thị”.