Kỳ vọng AI sẽ tạo đột phá năng suất và tăng trưởng kinh tế

“Tấm hộ chiếu” vươn ra toàn cầu

Phát biểu chỉ đạo tại diễn đàn quốc gia phát triển kinh tế số và xã hội số lần thứ 3, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, Việt Nam đã xác định phát triển kinh tế số nhằm đổi mới mô hình tăng trưởng, tái cấu trúc nền kinh tế, nâng cao năng suất, năng lực cạnh tranh. Xây dựng xã hội số bao trùm, nhân văn, nâng cao chất lượng sống, bình đẳng tiếp cận dịch vụ, thu hẹp khoảng cách phát triển, phát huy bản sắc văn hóa trên môi trường số.

Mục tiêu của diễn đàn không dừng lại ở việc tổng kết, đánh giá mà còn thảo luận, phân tích và đề xuất các giải pháp đột phá phát triển kinh tế số, xã hội số trong những năm tới.

"Làm thế nào để khơi thông những điểm nghẽn còn ách tắc trong kết nối, chia sẻ dữ liệu? Cần những cơ chế đặc thù gì Việt Nam trở thành cái nôi của khởi nghiệp sáng tạo và phát triển công nghệ mới? Làm gì để xây dựng một xã hội số văn minh, bao trùm, không để ai bị bỏ lại phía sau? Huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực xã hội như thế nào cho hiệu quả, như đầu tư công, đầu tư tư nhân, đầu tư nước ngoài, hợp tác công tư?", Thủ tướng đặt vấn đề.

Tại diễn đàn, nhiều doanh nghiệp công nghệ đã đề cập đến vai trò của AI trong nền kinh tế số và xã hội số, đồng thời đưa ra các kiến nghị, giải pháp góp phần hiện thực hoá mục tiêu tăng trưởng hai con số.

Ông Lê Hồng Việt - Tổng Giám đốc FPT Smart Cloud khẳng định, trong nền kinh tế tương lai, AI chính là yếu tố cạnh tranh cốt lõi. Lấy dẫn chứng thực tế từ các đối tác của FPT, ông Việt cho biết, các trung tâm chăm sóc khách hàng hiện nay có thể vận hành với 70% là AI, giúp năng suất lao động của nhân viên tăng gấp 3 lần. Hay tại chuỗi dược phẩm Long Châu, AI đã giúp nâng cao 15% chất lượng trình dược viên và tăng hiệu suất đào tạo lên gấp hàng chục lần.

Đồng quan điểm, ông Phạm Kim Hùng - Nhà sáng lập, CEO Base Enterprise chia sẻ câu chuyện “số hóa” tại các vườn cao su ở Campuchia. Tại đây, AI được dùng để đọc hiểu và chuyển đổi hàng vạn báo cáo giấy thành dữ liệu số, giúp tiết kiệm hàng trăm giờ nhập liệu. Đặc biệt, Base đã tạo ra hơn 20.000 tác nhân AI – những lao động ảo có khả năng làm việc 24/7, giúp các doanh nghiệp thực hiện các nghiệp vụ phức tạp như xây dựng hồ sơ thầu chỉ trong vài phút thay vì hàng tuần như trước đây.

Không chỉ dừng lại ở vận hành nội bộ, AI đang trở thành công cụ đắc lực để hàng Việt chinh phục thị trường quốc tế. Ông Phan Mạnh Hà - Giám đốc Đối ngoại Shopee Việt Nam cho biết thương mại điện tử xuyên biên giới của Việt Nam đang tăng trưởng nhanh thứ hai thế giới (28-30%/năm).

Nhờ các công cụ AI hỗ trợ dịch thuật tự động, tối ưu hóa marketing và quản lý logistics tích hợp, hơn 350.000 doanh nghiệp Việt đã có mặt trên sàn Shopee quốc tế. AI giúp xóa bỏ rào cản ngôn ngữ và chi phí vận hành, biến xuất khẩu trực tuyến thành “thời điểm vàng” cho các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa vươn tầm ASEAN.

Khơi thông nguồn lực để làm chủ AI

Tập trung sâu vào các giải pháp đột phá, đại diện các doanh nghiệp đã gửi tới Chính phủ các nhóm kiến nghị quan trọng. Ông Lê Hồng Việt đề xuất Chính phủ cần có cơ chế phối hợp công – tư để xây dựng các trung tâm dữ liệu, siêu máy tính dùng chung. Việc đưa năng lực tính toán lớn đến với mọi nhà nghiên cứu, startup và doanh nghiệp sẽ tạo ra một “cỗ máy cái” cho sự phát triển của cả nền kinh tế. FPT cũng kiến nghị ưu tiên phát triển các mô hình ngôn ngữ nhỏ phù hợp với đặc thù tiếng Việt và nguồn lực của doanh nghiệp nội địa.

Cho rằng cần có chính sách khuyến khích mọi loại hình doanh nghiệp – không chỉ công ty công nghệ ứng dụng AI tùy theo mức độ sẵn sàng, đại diện Shopee kiến nghị Chính phủ tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý về kinh tế dữ liệu, tạo điều kiện cho các nền tảng số hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa xuất khẩu trực tuyến. Đồng thời xây dựng các “gian hàng quốc gia” tập trung trên môi trường số để nâng tầm thương hiệu Việt.

Từ bài học “viết lại toàn bộ mã nguồn” để thích ứng với AI, Nhà sáng lập, CEO Base Enterprise kiến nghị các doanh nghiệp Việt cần quyết liệt thay đổi kiến trúc phần mềm từ hướng tính năng sang hướng dịch vụ và AI-native. Đồng thời, cần có sự đồng hành “bằng trái tim” – tức là hỗ trợ đào tạo kỹ năng số trực tiếp cho người lao động ở mọi vùng miền, để AI thực sự chạm đến những điểm nhỏ nhất trong vận hành.

Các doanh nghiệp kiến nghị Bộ GD&ĐT cùng các bộ ngành liên quan sớm có báo cáo tổng thể về các ngành nghề bị ảnh hưởng bởi AI để chủ động kế hoạch đào tạo lại kỹ năng cho người lao động. Cùng đó, cần thực hiện phong trào “Bình dân học vụ số” để phổ cập kỹ năng an toàn thông tin, bảo vệ các nhóm yếu thế trên không gian mạng.