Rào cản trong chuyển đổi số của doanh nghiệp

Trong lĩnh vực bảo vệ dữ liệu cá nhân, dù Việt Nam đã ban hành Nghị định số 13/2023/NĐCP, việc triển khai thực tế vẫn gặp nhiều thách thức. Nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa hiểu rõ và thiếu nguồn lực để tuân thủ. Ở mảng quản lý dữ liệu xuyên biên giới, việc lưu trữ trên máy chủ nước ngoài khá phổ biến, trong khi các quy định về chuyển dữ liệu ra nước ngoài và yêu cầu đặt máy chủ tại Việt Nam (theo Nghị định số 53/2022/NĐ-CP) tiếp tục gây khó khăn cho doanh nghiệp.

Trong lĩnh vực quản lý truy xuất nguồn gốc hàng hóa, dù Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Thông tư số 02/2024/TT-BKHCN (có hiệu lực từ ngày 1/6/2024), việc hướng dẫn của cơ quan chức năng và thực thi của doanh nghiệp vẫn chưa triệt để, khiến tình trạng hàng hóa không rõ xuất xứ còn phổ biến.

Một trở ngại khác là thói quen xử lý giấy tờ thủ công, ngại sử dụng hệ thống mới, trong khi khách hàng chưa quen với hợp đồng điện tử hay tra cứu trực tuyến, làm cho quá trình chuyển đổi số của doanh nghiệp chưa đạt hiệu quả như kỳ vọng.

Dưới góc nhìn doanh nghiệp cung cấp giải pháp truy xuất nguồn gốc bằng chip điện tử RFID - một phần quan trọng trong chương trình chuyển đổi số quốc gia, ông Phạm Văn Thọ, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Công nghệ chống giả Việt Nam (ACTIV), cho rằng: Thực tiễn ứng dụng công nghệ số ở Việt Nam phát triển nhanh, nhưng hệ thống pháp luật chưa theo kịp.

Bên cạnh đó, số doanh nghiệp nhỏ và vừa tăng nhanh nhưng chủ doanh nghiệp thiếu hiểu biết pháp lý cho nên chưa tuân thủ đầy đủ. Chuyển đổi số đòi hỏi chi phí lớn cho hạ tầng, thiết bị, phần mềm, dịch vụ đám mây, nhân sự chuyên môn, cùng các khoản duy trì như bảo trì, nâng cấp, đào tạo - những khó khăn không nhỏ với doanh nghiệp.

Ở góc nhìn cơ quan quản lý, ông Phạm Văn Quân, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) cho rằng, hạ tầng số và hệ sinh thái công nghệ trong nước chưa hoàn thiện. Hạ tầng AI còn yếu, thiếu dữ liệu lớn và nền tảng tính toán mạnh để phát triển ở quy mô công nghiệp.

Vấn đề bảo mật, an toàn thông tin cũng là thách thức khi ngày càng nhiều thiết bị, dây chuyền kết nối internet, làm tăng nguy cơ rò rỉ dữ liệu và tấn công mạng, đòi hỏi Nhà nước ban hành tiêu chuẩn, quy định quản lý phù hợp.

Ngoài ra, nhận thức về chuyển đổi số giữa các doanh nghiệp chưa đồng đều; một bộ phận còn e ngại thay đổi công nghệ do thiếu thông tin hoặc lo rủi ro, nên cần sự hỗ trợ, hướng dẫn từ cơ quan quản lý.

Theo bà Mai Thị Thanh Oanh, Phó Tổng Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn Cốc Cốc, Nhà nước cần tiếp tục tháo gỡ rào cản pháp lý, bảo đảm cạnh tranh công bằng giữa nền tảng số trong nước và tập đoàn công nghệ quốc tế, đồng thời duy trì yêu cầu dữ liệu người Việt được lưu trữ tại Việt Nam; cần có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp kết nối với viện, trường để phát triển nguồn nhân lực công nghệ chất lượng cao, vừa giỏi chuyên môn, vừa am hiểu thị trường.

Theo bà Lê Thu Hằng, Phó Trưởng phòng Tư vấn doanh nghiệp (Trung tâm Xúc tiến đầu tư và Hỗ trợ doanh nghiệp Hà Nội), khối doanh nghiệp tư nhân vẫn gặp nhiều rào cản trong tiếp cận vốn, tài nguyên, công nghệ và hạ tầng hỗ trợ. Do đó, việc sớm hoàn thiện chính sách, tháo gỡ cơ chế, xóa bỏ rào cản để giải phóng năng lực và tạo đột phá cho khu vực kinh tế này có ý nghĩa quan trọng, nâng cao sức cạnh tranh nội tại của doanh nghiệp Việt Nam.

Thực tế cho thấy, để đồng bộ giữa pháp luật và thực tiễn, Nhà nước cần tiếp tục ban hành các văn bản chi tiết, linh hoạt hơn, theo kịp tốc độ phát triển công nghệ. Ông Phạm Văn Thọ nhấn mạnh, cần có sự tham vấn rộng rãi từ chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp nhằm bảo đảm tính khả thi, đồng thời sớm ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật và quy trình mẫu với hướng dẫn cụ thể, rõ ràng cho doanh nghiệp...