VTV tăng tốc trên hành trình chuyển đổi số

Trải qua một hành trình phát triển mạnh mẽ kể từ ngày phát sóng chương trình đầu tiên vào 7/9/1970, đến nay VTV đã vươn lên thành một đài truyền hình có uy tín trong khu vực với hạ tầng kĩ thuật hiện đại, hiện diện khắp các châu lục, là một trong những công cụ tuyên truyền quan trọng nhất của Đảng, Nhà nước. Theo xu thế vận động của truyền thông thế giới, Đài Truyền hình Việt Nam đã và đang từng ngày đẩy nhanh quá trình hiện đại hóa công nghệ theo hướng truyền thông hội tụ, tận dụng những lợi thế truyền thống và thương hiệu của VTV để tạo ra các bước đột phá mới trong giai đoạn tiếp theo.

Hội thảo Sản xuất và phân phối nội dung truyền hình trên môi trường Internet trong khuôn khổ Liên hoan Truyền hình toàn quốc lần thứ 39

Những bước khởi đầu thành công

Vào những năm 2010 - 2011, lãnh đạo Đài THVN đã đánh giá và nhận định rõ những hạn chế về công nghệ kĩ thuật của VTV dựa trên công nghệ tương tự (analog) vẫn còn lạc hậu, quy trình sản xuất phân tán, gây cản trở cho mục tiêu xây dựng Đài THVN trở thành một đài truyền hình hiện đại, tiên tiến theo xu hướng toàn cầu. Tại Đại hội Đảng bộ Đài THVN nhiệm kì 2010 - 2015 đã đề ra mục tiêu chính về mặt công nghệ kĩ thuật là xây dựng quy trình làm việc (TV workflow) dựa trên file, nối mạng dựa trên giao thức Internet (IP) cho toàn bộ các đơn vị tham gia vào hoạt động sản xuất của Đài, đồng thời xác định VTV sẽ chuyển thẳng từ công nghệ tương tự lên công nghệ truyền hình số phân giải cao (HDTV), phấn đấu để tới năm 2015 thực hiện phát sóng 3 kênh truyền hình HDTV. Thực hiện Nghị quyết này, bắt đầu từ giai đoạn 2012 - 2015, Đài THVN đã đầu tư quy mô lớn vào mọi mặt hoạt động công nghệ kĩ thuật của Đài.

Quy trình đổi mới công nghệ sản xuất chương trình của VTV được đánh dấu bằng việc đưa vào hoạt động Tòa nhà Trung tâm sản xuất chương trình quy mô lớn với hàng chục trường quay hiện đại, cơ sở làm việc hiện đại phục vụ cho việc sản xuất, phát sóng... Trong đó, dàn xe truyền hình lưu động HD hơn 10 chiếc của Đài cũng hoàn toàn mới, hiện đại với quy mô khác nhau, đủ đáp ứng cho việc sản xuất các thể loại chương trình. Thực hiện Đề án Số hóa truyền hình mặt đất của Chính phủ, Đài THVN cũng thực hiện đề án của riêng mình. Hệ thống máy phát sóng truyền hình số mặt đất của VTV liên tục được triển khai ở nhiều khu vực quan trọng, đảm bảo phủ sóng truyền hình số mặt đất cho hầu hết các hộ gia đình có nhu cầu. VTV luôn đi trước lộ trình phủ sóng truyền hình số mặt đất do Chính phủ đề ra và đó chính là một trong những điều kiện tiên quyết đảm bảo cho sự thành công của Đề án Số hóa của Nhà nước. Đặc biệt, việc VTV chọn DVB-T2 làm tiêu chuẩn truyền hình số mặt đất của Đài cũng là tiền đề để Ban Chỉ đạo Quốc gia mạnh dạn chọn tiêu chuẩn này làm tiêu chuẩn truyền hình số mặt đất của Việt Nam, giúp cả nước tiến thẳng lên công nghệ hiện đại, tiết kiệm băng thông truyền dẫn... Song song với đó, VTV cũng đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ thông tin, công nghệ lưu trữ, công nghệ thể hiện... nhằm đảm bảo cho hoạt động sản xuất, quản lí của Đài được thông suốt. Các ứng dụng công nghệ truyền hình mới nhằm phục vụ hoạt động sản xuất như công nghệ truyền tin gọn nhẹ dựa trên, 3G, 4G, wifi, Internet và vệ tinh, các công nghệ studio ảo tiên tiến, công nghệ sản xuất tin tiên tiến cũng đang được chú trọng và ứng dụng tại các đơn vị sản xuất của Đài.

VTV không ngừng đổi mới, nâng cấp công nghệ để bắt kịp xu thế truyền hình thế giới

 

Với quyết tâm và định hướng đầu tư đúng đắn, kết cấu hạ tầng công nghệ kĩ thuật của VTV đã có sự chuyển biến căn bản với quy mô lớn, hiện đại, chuyển đổi từ công nghệ analog SD chuyển sang công nghệ số HD với quy trình làm việc dựa trên file, nối mạng dựa trên giao thức Internet. Khi đi vào hoạt động, kết cấu hạ tầng này được vận hành hiệu quả, quay vòng liên tục suốt ngày đêm phục vụ cho việc sản xuất các chương trình có nội dung phong phú, cập nhật, chất lượng cao trên các làn sóng của Đài. Và quan trọng hơn, khán giả của Đài THVN có thể thưởng thức các kênh truyền hình HD của Đài dù họ ở thành thị, nông thôn hay vùng rừng núi, biển đảo xa xôi. Có thể nói, cơ sở hạ tầng công nghệ kĩ thuật hiện đã đảm bảo phục vụ cho hoạt động sản xuất sáng tạo nội dung cũng như hoạt động quản lí của Đài THVN. Điều đó không chỉ khẳng định VTV luôn là một đài truyền hình tiên tiến, luôn theo kịp bước tiến của công nghệ hiện đại mà còn là một trong những giải pháp quan trọng để VTV có thể tồn tại và phát triển trong thời đại cạnh tranh khốc liệt của kỉ nguyên số.

Bứt phá trong phát triển nội dung số

Trong giai đoạn 2017 - 2019, Đài THVN tiếp tục tập trung thực hiện nhiều dự án để hoàn thiện dây chuyền số hoá HD, bao gồm việc đầu tư các thiết bị sản xuất chương trình, trường quay, hậu kì theo tiêu chuẩn HD, 4K và IP. Xác định công nghệ là yếu tố đồng hành và thúc đẩy nội dung, đi cùng với việc tiếp tục đầu tư đồng bộ về hạ tầng và cơ sở vật chất thích nghi với xu hướng sản xuất hiện đại, VTV bắt đầu chú trọng đến mảng nội dung phân phối trên nền tảng số nhằm bắt kịp với thị hiếu của khán giả thời đại số. Công cuộc chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ số vào sản xuất truyền hình là yêu cầu bắt buộc và cấp thiết trong hành trình phát triển của Đài THVN ở giai đoạn hiện nay. Các sản phẩm truyền hình đã không đơn thuần là sản phẩm một chiều với lịch phát sóng cố định mà mở rộng phân phối trên nhiều nền tảng, cung cấp các tính năng mở rộng như xem lại, đặt lịch xem, chia sẻ qua mạng xã hội…

Các thiết bị hỗ trợ sản xuất truyền hình ngày càng gọn nhẹ, hiện đại hơn

Với vị thế và bề dày của một cơ quan truyền thông hàng đầu, Đài THVN hiện đang giữ vị thế vượt trội ở mảng nội dung tin tức. Trong bối cảnh việc dịch chuyển sang nội dung số trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết, mảng tin tức được Đài THVN xác định là một mũi nhọn trong chiến lược phát triển nội dung số của VTV. Tuy nhiên, nguồn tài nguyên này mới chỉ phát huy trên truyền hình, trên các nền tảng khác vẫn còn được phân phối khá dè dặt. Đó cũng chính là lí do Đài THVN quyết định thành lập Hội đồng Tin tức số - một bộ phận đóng vai trò tổ chức sản xuất (đầu vào) và phân phối (đầu ra) cho mảng tin tức trên các nền tảng số của VTV, gồm Chủ tịch hội đồng, Thường trực hội đồng, Thư ký hội đồng và các thành viên. Ra đời vào tháng 2/2018, Hội đồng Tin tức số là đơn vị chịu trách nhiệm tư vấn về chiến lược và cơ chế phát triển nội dung tin tức số; phối hợp với các nhóm giải trí và kinh doanh hoàn thiện mô hình sản xuất và kinh doanh nội dung số của Đài THVN; định hướng về nội dung tin tức trên các nền tảng số, phối hợp với các nhóm sản xuất tin tức để đưa lên nền tảng số của VTV, cũng như phát triển các sản phẩm mới trên nền tảng số... Mục tiêu chính của Hội đồng tin tức số là đẩy mạnh phát triển mảng tin tức, một thế mạnh vượt trội của VTV, thông qua ba trụ chính trên nền tảng số là: Ứng dụng VTVGo, Báo điện tử VTV News ở địa chỉ vtv.vn và các nền tảng mạng xã hội của VTV. Bên cạnh đó, mỗi mảng giải trí, thể thao cũng hướng đến có một ứng dụng riêng như VTV Sports, VTV Giải trí… trên hệ điều hành IOS và Andoid. Kể từ khi Hội đồng Tin tức số đi vào hoạt động, các đơn vị sản xuất trong Đài THVN đã phối hợp chặt chẽ cùng nhau, cùng thúc đẩy phát triển nội dung trên các nền tảng số chủ lực của Đài THVN. Theo định hướng chung của Đài THVN, các ban sản xuất sẽ cùng đi theo định hướng phát triển số chung của Đài THVN, sử dụng mạng xã hội quảng bá cho các chương trình của đài, đồng thời phát triển hài hòa trên các nền tảng VTV.vn, VTVGo, đảm bảo các nội dung cùng hỗ trợ mà không bị ảnh hưởng lẫn nhau.

Theo ông Lê Quang Minh - Chủ tịch Hội đồng Tin tức số, Giám đốc Trung tâm tin tức VTV24, môi trường cạnh tranh trên nền tảng số đang diễn ra rất khốc liệt, nhưng VTV vẫn nắm giữ những thế mạnh của riêng mình. Với sự phát triển của dịch vụ 3G, 4G với cước phí bình dân như hiện nay, và đặc biệt tới đây là 5G tại các đô thị lớn, nhu cầu tiêu thụ nội dung video của các khán giả số sẽ là xu hướng không thể đảo ngược. Sở hữu nguồn tài nguyên video chương trình khổng lồ khó có đơn vị truyền thông nào ở Việt Nam có được sẽ giúp cho VTV rất nhiều lợi thế trong việc gia nhập nền công nghiệp nội dung số.

Ông Lê Quang Minh - Chủ tịch Hội đồng Tin tức số, Giám đốc Trung tâm tin tức VTV24

Xác định Truyền hình Internet (Streaming) là xu thế tất yếu và sẽ cạnh tranh trực tiếp với truyền hình truyền thống, Đài THVN đã xác định "chiến lược cho tương lai", đó là sẽ tiếp tục phát triển truyền hình truyền thống, coi nội dung của truyền hình truyền thống là lợi thế cạnh tranh chiến lược để phát triển các dịch vụ OTT. Dấu mốc đánh dấu sự phát triển của VTV trong lĩnh vực OTT là sự ra đời của VTVGo - dịch vụ xem truyền hình trên di động và Internet do Trung tâm Sản xuất và Kinh doanh nội dung số Đài THVN VTV Digital chịu trách nhiệm phát triển, ra đời vào tháng 4/2015. Với khẩu hiệu: "xem truyền hình mọi lúc, mọi nơi, mọi thiết bị", VTVGo đã đưa VTV trở thành một trong những nhà cung cấp dịch vụ OTT hàng đầu trên thị trường Việt Nam. Tính đến cuối năm 2019, tổng số lượt người sử dụng hệ thống VTVGo đã lên tới con số 68 triệu, trong đó, số lượt người xem khoảng 2,5 tỉ lượt, với khoảng 1,6 triệu người sử dụng VTVGo từ 200 quốc gia và vùng lãnh thổ. Năm vừa qua, VTVGo cũng chính thức ra mắt hệ thống kênh Digital Channel chuyên biệt để sản xuất riêng cho hạ tầng số VTVGo, đưa vào vận hành hệ thống tích hợp thu thập và phân tích hành vi người dùng (Big Data). Hiện tại, VTVGo đang là ứng dụng tốt nhất phục vụ những sự kiện thể thao nổi bật của Việt Nam năm 2019, đặc biệt mỗi trận đấu của Đội tuyển bóng đá Việt Nam đã có hơn 1 triệu khán giả xem trên VTVGo. Sở hữu lợi thế đem đến nhiều trải nghiệm tiện ích cho người dùng như xem lại trực tiếp các chương trình đang phát sóng trên nền tảng iOS mobile, Android mobile và Android TV, VTVGo hiện thường xuyên đứng đầu trên các kho ứng dụng di động về lượt tải.

Với hạ tầng kĩ thuật công nghệ được nâng cấp hoàn thiện cùng tập khán giả sử dụng thường xuyên lớn nhất Việt Nam, VTVGo đang dần định hình trở thành nền tảng hội tụ và phân phối nội dung truyền hình hàng đầu Việt Nam trên Internet, nơi tập trung những sản phẩm truyền hình phong phú đặc sắc do VTV và các đối tác sản xuất, dành riêng cho khán giả trong kỉ nguyên số. VTVGo đặt mục tiêu trở thành một hệ sinh thái OTT truyền hình dẫn đầu tại Việt Nam. Theo ông Phạm Anh Chiến - Giám đốc VTV Digital, chiến lược mở rộng vùng phủ của VTVGo thông qua việc cung cấp dịch vụ OTT cho tất cả các thiết bị khác nhau nằm trong chiến lược tổng thể về sản xuất và phân phối nội dung số của Đài THVN. Sau 5 năm phát triển, VTVGo được đầu tư cơ bản, đồng bộ đáp ứng được toàn bộ nhu cầu xem trực tuyến, xem lại các kênh truyền hình, kho VOD chương trình của VTV cùng hàng loạt những tính năng hữu ích, đáp ứng được hàng triệu người xem đồng thời. Tuy nhiên, với xu hướng xem trực tuyến trên Internet của khán giả ngày càng gia tăng, VTVGo vẫn phải tiếp tục đầu tư lớn, quy mô để mở rộng hạ tầng, năng lực hệ thống, kèm theo nhiều dịch vụ khác. Ông Phạm Anh Chiến cho rằng, đây là bài toán khó đối với VTVGo bởi sản phẩm VTVGo là hoàn toàn miễn phí, doanh thu các giá trị gia tăng chưa cao để có thể tái đầu tư. Hơn nữa, VTVGo rất đặc thù so với các OTT khác vì có những chương trình, thời điểm lượng người xem tăng đột biến, gấp hàng trăm lần mức bình thường. Do đó, bài toán không chỉ nan giải ở khía cạnh hạ tầng, kĩ thuật mà còn đi kèm với khó khăn về hệ thống, dịch vụ, nhân sự. Hiện nay, Đài THVN đã chuẩn bị phương án hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước để phát triển dịch vụ VTVGo trong bối cảnh thị trường OTT đang ngày càng lớn mạnh ở thị trường trong nước và khu vực Đông Nam Á. Với dân số cao nhất nhì khu vực, tỷ lệ người sử dụng Internet, thường xuyên sử dụng mạng xã hội và tiêu thụ video cũng ở mức hàng đầu khu vực, Việt Nam đang được coi là một trong những thị trường truyền hình OTT tiềm năng nhất tại Đông Nam Á hiện nay.

Tầm nhìn chiến lược số 2020 - 2025

Trong bối cảnh công nghệ phát triển như vũ bão, công cuộc chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ số vào sản xuất truyền hình đặt ra yêu cầu bắt buộc cho các sản phẩm của các đơn vị nội dung tại Đài THVN cần được trau chuốt hơn, đánh trúng thị hiếu khán giả hơn với giải pháp công nghệ để thấu hiểu khán giả, nâng cao trải nghiệm với hình ảnh, âm thanh mà chỉ có các sản phẩm truyền hình mới đạt được. Để đạt được mục tiêu đó, những người làm nội dung phối hợp chặt chẽ với bộ phận công nghệ, kĩ thuật để biết khán giả thích gì, cần gì từ đó cùng nhau xây dựng lên các sản phẩm thích hợp để thông qua công nghệ tiếp cận đúng đối tượng có nhu cầu. Nhìn lại chặng đường bắt đầu chinh phục quá trình số hóa từ năm 2011 đến nay, Đài THVN đã hoàn thành những bước đầu tư căn bản để chuyển đổi thành công công nghệ sản xuất truyền hình, tiệm cận dần với công nghệ truyền hình trong khu vực và trên thế giới. Trong thời gian tới, Đài THVN sẽ tiếp tục có những bước chuyển đổi mạnh mẽ hơn nữa, nhằm ứng dụng công nghệ, kĩ thuật gắn với sản xuất nội dung và kinh doanh.

Phó TGĐ Đinh Đắc Vĩnh cho biết, VTV đã xác định rõ hướng đi chuyển đổi số trọng tâm cho Đài THVN trong giai đoạn 2020 - 2025. Trong đó, chuyển đổi công nghệ số với mục tiêu ứng dụng công nghệ gắn với chuyển đổi trong sản xuất nội dung, chuyển đổi mô hình kinh doanh, mô hình quản lí và tổ chức nhân sự còn đồng nghĩa với yêu cầu chuyển đổi nguồn nhân lực, đồng thời thay đổi tư duy quản lí, quản trị… Chính vì vậy, trong giai đoạn 5 năm tới, Đài THVN sẽ tập trung xây dựng phương án vị trí việc làm, sắp xếp lại đội ngũ lao động, chú trọng đào tạo, chuyển đổi, tăng cường nguồn nhân lực đặc biệt là nhân lực công nghệ thông tin phục vụ sản xuất, kinh doanh đa nền tảng, đáp ứng quá trình chuyển đổi công nghệ, chuyển đổi số của Đài. Bên cạnh đó, VTV sẽ tiếp tục chú trọng đầu tư, nâng cấp, hoàn thiện hệ thống sản xuất, lưu trữ tư liệu và phân phối nội dung đa nền tảng theo hướng đồng bộ, thống nhất toàn Đài, quản lí tài nguyên tập trung, quy trình công nghệ tự động, linh hoạt, liên kết giữa các bộ phận, quản lí thống nhất và trao đổi Metadata thuận lợi. VTV cũng sẽ tăng cường đầu tư xây dựng hệ thống bảo vệ bản quyền, kiểm duyệt các sản phẩm nội dung của Đài THVN cho cả âm thanh, hình ảnh, đồ họa trên hạ tầng truyền thống và đặc biệt là trên hạ tầng số, tiếp tục hoàn thiện xây dựng hệ thống thu thập và phân tích dữ liệu khách hàng…

Ông Đinh Đắc Vinh - Phó Tổng Giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam

Trong chiến lược phát triển sản xuất, kinh doanh nội dung số trong giai đoạn tới, VTV sẽ đặc biệt ưu tiên sử dụng ứng dụng công nghệ hiện đại của truyền thông thế giới, như tập trung ứng dụng mạnh mẽ các công nghệ hiện đại trong sản xuất, phân phối nội dung (công nghê nền tảng - Platform, điện toán đám mây - Cloud, dữ liệu lớn - Big data, trí tuệ nhân tạo - AI, thực tế ảo - VR, thực tế ảo tăng cường - AR, công nghệ 5G, IP, 4K,...) nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, tối ưu hóa quảng cáo… hướng tới phát triển nguồn thu từ kinh doanh dịch vụ OTT. Để thực hiện được các mục tiêu trên, VTV sẽ tập trung đầu tư xây dựng hạ tầng và các ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ tác nghiệp, chỉ đạo điều hành, sản xuất và kinh doanh theo hướng dùng chung tài nguyên, ứng dụng công nghệ ảo hoá, cloud... chuẩn hóa quy trình sản xuất, tác nghiệp tiên tiến (ERP, BPM...); từng bước ứng dụng các công nghệ Fiber LAN, 5G... trong việc xây dựng, nâng cấp, bổ sung mạng LAN kết nối không dây, băng thông rộng; đảm bảo an ninh, bảo mật, an toàn thông tin, phù hợp với mô hình sản xuất, kinh doanh trong giai đoạn chuyển đổi công nghệ số của Đài THVN.

Với mảng phát triển OTT, theo ông Phạm Anh Chiến, trong năm 2020, VTV Digital sẽ triển khai thử nghiệm kênh 4K trên hệ thống VTVGo. Như vậy, VTVGo sẽ là OTT đầu tiên của Việt Nam có kênh 4K để mang lại cho khán giả những trải nghiệm hoàn toàn mới từ các chương trình thể thao đỉnh cao, phim truyện, hay các sự kiện của năm như Thế vận hội Mùa hè 2020, Giải đua ô tô Công thức 1 Việt Nam(Vietnamese Grand Prix), Euro 2020… Bên cạnh đó, ứng dụng công nghệ về trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn sẽ là những kế hoạch tiếp theo của VTVGo, phát triển VTVgo trên các nền tảng mới, phối hợp với các đơn vị trong VTV để sản xuất các nội dung hoàn toàn mới cho khán giả trên Internet…

Ông Phạm Anh Chiến - Giám đốc VTV Digital

Theo ông Lê Quang Minh, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đã tạo ra một sự phá hủy sáng tạo trên quy mô toàn cầu, những mô hình kinh doanh kiểu cũ đang bị thay thế hoặc bị cạnh tranh quyết liệt bởi những mô hình kinh doanh mới dựa trên lợi thế về công nghệ. Và truyền hình cũng không phải ngoại lệ. Cuộc chiến truyền hình OTT (Streaming war) đang thay đổi toàn bộ cuộc chơi của truyền hình thế giới, khiến ngay cả những hãng lớn như CNN, Fox, CBS, BBC, CCTV… cũng không thể ngồi yên và đầu tư hàng tỉ đôla vào việc thiết lập hệ sinh thái số xung quanh nền tảng TV truyền thống của mình. Tại Việt Nam, Bộ Chính trị đã lần đầu tiên ban hành Nghị quyết về cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Truyền hình OTT chắc chắn sẽ là định hướng lớn của Đài THVN trong việc sản xuất, phát triển, phân phối và kinh doanh nội dung số trong thời gian tới đây. Từ những nền tảng mới này, các đơn vị sản xuất nội dung của Đài THVN cũng sẽ có một hướng đi mới đầy tiềm năng trong việc tiếp cận đến những tệp khán giả truyền hình mới trên cả nước.

Mục tiêu quan trọng nhất trong chiến lược phát triển nội dung số của VTV là cung cấp các nội dung sáng tạo, đa dạng, khác biệt và độc đáo nhất; hiểu khán giả và phục vụ tất cả các nhóm đối tượng khán giả; xây dựng mối quan hệ, mang lại trải nghiệm xem tốt nhất cho khán giả với chất lượng video tốt nhất trên mọi thiết bị và TV của khán giả mọi lúc, mọi nơi; đổi mới chất lượng các dịch vụ trực tuyến để tạo ra một nền tảng số cá nhân hóa, từ đó tăng cường kết nối cá nhân chặt chẽ hơn nữa.

"Nhiệm vụ trọng tâm của Đài THVN trong giai đoạn kế tiếp là phát triển sản xuất nội dung và kinh doanh trên OTT để bắt kịp xu hướng phát triển tất yếu của truyền hình nhưng vẫn coi truyền hình truyền thống là cốt lõi, là giá trị của VTV" - Ông Đinh Đắc Vĩnh - Phó TGĐ Đài THVN chia sẻ.