5 hiệp hội lên tiếng kiến nghị không thu phí hạ tầng cảng biển đường thủy nội địa

Mới đây, 5 hiệp hội doanh nghiệp (DN) liên quan đến vận tải đường thủy nội địa gồm: Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam; Hiệp hội Đại lý, Môi giới và Dịch vụ Hàng hải Việt Nam; Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam Hiệp hội Cảng biển Việt Nam; Hiệp hội Chủ tàu Việt Nam đã kiến nghị với Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành về việc không thu phí sử dụng hạ tầng khu vực cửa khẩu cảng biển đối với hàng hóa vận tải bằng đường thủy nội địa.

Trong công văn gửi Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành, 5 hiệp hội cho biết các DN thành viên đang gặp phải một khó khăn về việc TP Hải Phòng thu phí sử dụng công trình, dịch vụ tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển (phí sử dụng hạ tầng khu vực cửa khẩu cảng biển) đối với hàng hóa vận tải bằng đường thủy nội địa.

Việc thu phí này được thực hiện theo Nghị quyết số 148/2016 của Hội đồng nhân dân TP về việc quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển Hải Phòng và Nghị quyết số 6/2021 của Hội đồng nhân dân TP Hải Phòng về việc sửa đổi Khoản 4 Điều 1 Nghị quyết số 148/2016 của Hội đồng nhân dân TP.

5 hiệp hội cho biết, mục đích của việc thu phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển trên địa bàn TP Hải Phòng (gọi tắt là phí hạ tầng cảng biển) nhằm tạo nguồn thu nhằm phục vụ cho việc hoàn thiện hạ tầng của địa phương kết nối các cảng biển, giảm ùn tắc giao thông, tai nạn.

Tuy nhiên, phương thức vận tải đường thủy sử dụng kết cấu hạ tầng giao thông đường thủy nội địa, gồm: đường thủy nội địa, hành lang bảo vệ luồng, khu neo đậu ngoài cảng, kè, đập giao thông và các công trình phụ trợ khác về giao thông thủy (do Bộ GTVT quản lý). Phương tiện vận tải bằng đường thủy không sử dụng kết cấu hệ tầng công cộng, công trình dịch vụ trong khu vực cửa khẩu cảng biển, không gây ùn tắc giao thông (do địa phương quản lý).

Bên cạnh đó, đường thủy nội địa không chỉ góp phần làm giảm áp lực cho hạ tầng đường bộ, giảm ùn tắc, giảm tai nạn giao thông trên các tuyến đường bộ của địa phương kết nối đến cảng biển, mà còn giảm khí thải carbon vào môi trường, cũng như góp phần giảm phí duy tu sửa chữa hạ tầng hàng năm của Chính phủ.

Các hiệp hội tán thành việc Hội đồng nhân dân TP Hải Phòng ban hành Nghị quyết về tổ chức thu phí đối với đối tượng sử dụng công trình, kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ tiện ich công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển (phương tiện vận tải đường bộ) để bù đắp chi phi duy tu, bảo dưỡng, duy trì điều kiện phục vụ hoặc tái tạo các công trình hạ tầng kỹ thuật - xã hội, công trình dịch vụ và tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển.

Tuy nhiên, 5 hiệp hội này nhận định, việc thu phí hạ tầng cảng biển (phí công trình, kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển) tại khu vực cảng biển TP Hải Phòng đối với hàng hóa được vận tải bằng đường thủy chưa đúng đối tượng, làm tăng gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp vận tải đường thủy. Đồng thời chi phí logistics tăng sẽ làm giảm sự cạnh tranh hàng hóa của Việt Nam trên thị trường quốc tế, các DN kinh doanh khai thác cảng sẽ mất nguồn thu từ dịch vụ logistics, dịch vụ xếp dỡ.

Theo lý giải của 5 hiệp hội, trong thực tế, việc TP Hải Phòng thu phí cơ sở hạ tầng đã làm giảm sản lượng hàng hóa thông qua cảng biển, mất lợi thế là cảng biển trung chuyển của khu vực. Trước khi thu phí, từ năm 2012 đến 2017, tốc độ tăng trưởng hàng năm sản lượng hàng hóa thông qua cảng biển Hải Phòng đạt 7,8%/năm, Quảng Ninh đạt 3,5%/năm. Sau khi thu phí từ năm 2017 đến 2020, tăng trưởng hàng thông qua cảng biển Hải Phòng bị giảm một nửa chỉ còn 3,9%/năm, trong khi đó cảng biển Quảng Ninh tăng hơn 4 lần đạt 15,3%/năm.

Với phân tích này, 5 hiệp hội đề nghị Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành xem xét, có ý kiến chỉ đạo TP Hải Phòng không tiếp tục thu phí cơ sở hạ tầng đối với hàng hóa/container được vận tải bằng đường thủy nội địa.

Bên cạnh hàng nội địa xuất nhập khẩu của Việt Nam nêu trên, các DN cũng kiến nghị vận tải đường thủy có khai thác bến cảng đang gặp khó khăn trong thu hút hàng trung chuyển, quá cảnh, tạm nhập - tái xuất, và dường như không còn lượng hàng này.

Vì vậy, các DN cũng kiến nghị không thu phí (vì không thuộc đối tượng thu phí) cơ sở hạ tầng đối với hàng trung chuyển vì không đưa hàng hóa vào khu vực sâu trong nội địa. Đối với hàng tạm nhập - tái xuất, hàng quá cảnh: thu với mức phí bằng với mức phí hàng hóa xuất nhập khẩu.

Các hiệp hội này cho biết thêm, với các địa phương có ý định thu phí cơ sở hạ tầng cảng biển sắp tới giống như TP Hải Phòng, đề nghị không thu phí cơ sở hạ tầng đối với hàng hóa/container được vận tải bằng đường thủy nội địa.