Gia tăng giá trị doanh nghiệp nhờ ESG

Giảm rủi ro, tăng cơ hội

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang dịch chuyển mạnh mẽ theo hướng phát triển bền vững, ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) không còn là một lựa chọn, mà đã trở thành yếu tố bắt buộc đối với doanh nghiệp muốn khẳng định vị thế và nâng cao giá trị trên thị trường.

Ông Phạm Hoài Trung - Cố vấn trưởng của SBBTi Việt Nam, nhà sáng lập Công ty Azitech & GreenGo cho rằng, việc thực hành tốt ESG mang lại lợi ích kép, giúp gia tăng giá trị thực cũng như giá trị thị trường của doanh nghiệp thông qua hàng loạt cơ chế tác động trực tiếp và gián tiếp.

Trước hết, ESG đóng vai trò như một “lá chắn” giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro và ổn định dòng tiền. Bằng cách chủ động kiểm soát các rủi ro môi trường như ô nhiễm hay biến đổi khí hậu, rủi ro xã hội như xung đột lao động, và rủi ro quản trị như tham nhũng hay thiếu minh bạch, doanh nghiệp có thể giảm thiểu các chi phí phát sinh do đình trệ sản xuất, bị xử phạt hoặc tổn thất uy tín.

Điều này đồng nghĩa với việc giảm chi phí bảo hiểm, dòng tiền trở nên ổn định hơn và tỷ lệ chiết khấu rủi ro trong định giá tài sản cũng thấp hơn.

Ví dụ, một doanh nghiệp dệt may có hệ thống ESG hiệu quả có thể giảm một tỷ lệ lớn nguy cơ đứt gãy nguồn cung lao động tránh bị cắt hợp đồng từ các nhà nhập khẩu, từ đó duy trì doanh thu ổn định so với các đối thủ.

Không chỉ giúp giảm rủi ro, ESG còn mở rộng cơ hội tăng trưởng doanh thu và thị phần. Việc tuân thủ các quy định môi trường theo các thỏa thuận xanh châu Âu như Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của EU, quy định khí hậu do Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ ban hành (SEC Climate Rule), hay đáp ứng yêu cầu về nhãn sinh thái và truy xuất nguồn gốc đang trở thành điều kiện tiên quyết để tiếp cận các thị trường quốc tế lớn.

Bên cạnh đó, người tiêu dùng ngày càng ưu tiên lựa chọn những nhà cung ứng có trách nhiệm với môi trường và xã hội. Doanh nghiệp có ESG mạnh cũng dễ dàng phát triển các dòng sản phẩm xanh, ít phát thải, bao bì sinh học – những yếu tố đang được thị trường toàn cầu đánh giá cao.

Một minh chứng rõ ràng là một công ty chế biến thực phẩm đạt chứng nhận trung hoà carbon theo tiêu chuẩn sáng kiến báo cáo toàn cầu (GRI) đã được hệ thống siêu thị tại Nhật Bản tiếp nhận, giúp doanh thu tăng tới 30% chỉ sau một năm.

Việc thực hành ESG còn giúp doanh nghiệp cắt giảm chi phí vận hành và gia tăng biên lợi nhuận. Thông qua tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên như nước, điện, nguyên liệu thô, kết hợp cải tiến quy trình sản xuất và tăng cường tái chế, các doanh nghiệp có thể giảm đáng kể chi phí hoạt động (OPEX), từ đó cải thiện biên lợi nhuận gộp.

Ví dụ, một nhà máy xi măng khi áp dụng mô hình ESG đã tiết kiệm được 15% chi phí điện năng và 12% chi phí xử lý bụi, qua đó nâng biên lợi nhuận thêm 5 điểm phần trăm.

Doanh nghiệp xanh được định giá cao hơn

Trên thị trường tài chính, theo ông Phạm Hoài Trung, ESG được xem như một lợi thế cạnh tranh, giúp nâng cao hệ số định giá của doanh nghiệp. Những doanh nghiệp có ESG tốt thường được định giá cao hơn thông qua các chỉ số như P/E, EV/EBITDA, hay P/B.

Các quỹ đầu tư ESG, vốn có chiến lược dài hạn và nhấn mạnh yếu tố bền vững, sẵn sàng trả mức giá cao hơn cho cổ phần của những doanh nghiệp minh bạch và có quản trị rủi ro tốt. Thống kê cho thấy cổ phiếu của các công ty nằm trong chỉ số MSCI ESG Leaders thường có hệ số P/E cao hơn 10–15% so với mức trung bình ngành.

Doanh nghiệp được định giá cao hơn nhờ thực hiện ESG.

Đồng thời, ESG cũng giúp doanh nghiệp trở nên hấp dẫn hơn với các nhà đầu tư chiến lược, đặc biệt là các quỹ hưu trí, quỹ chủ quyền hay ngân hàng phát triển – những tổ chức vốn chỉ đầu tư vào các doanh nghiệp có minh chứng ESG rõ ràng và được đánh giá độc lập. Nhờ đó, doanh nghiệp dễ dàng huy động vốn, IPO hay thực hiện các thương vụ M&A với định giá cao hơn.

Chẳng hạn, một startup trong lĩnh vực công nghệ tái chế, nhờ đạt chứng nhận ESG, đã được định giá gấp 4 lần EBITDA trong vòng gọi vốn series B, vượt xa mức trung bình 2–3 lần của ngành.

Về mặt tài chính, ESG còn là yếu tố góp phần nâng hạng tín nhiệm của doanh nghiệp từ các tổ chức đánh giá như Moody’s, Fitch hay FiinRatings. Việc được nâng hạng tín nhiệm giúp doanh nghiệp vay vốn với lãi suất thấp hơn, giảm chi phí sử dụng vốn, đồng thời gia tăng giá trị hiện tại ròng.

Một công ty hạ tầng giao thông, sau khi công bố báo cáo tài chính liên quan đến khí hậu (TCFD) và lộ trình Net Zero, đã được nâng hạng tín nhiệm và phát hành trái phiếu với lãi suất thấp hơn 1,2%, qua đó tăng đáng kể hiệu quả tài chính của dự án.

Cuối cùng, ESG góp phần xây dựng thương hiệu mạnh và tạo ra tài sản vô hình – yếu tố ngày càng đóng vai trò quan trọng trong định giá doanh nghiệp hiện đại. Một chiến lược ESG vững chắc giúp nâng cao uy tín, đạo đức và hình ảnh doanh nghiệp, là nền tảng cho các mô hình định giá như giá trị thương hiệu hay giá trị gia tăng kinh tế. Những thương hiệu toàn cầu như Patagonia, Tesla hay Unilever đều đang tận dụng ESG như một trụ cột chiến lược, giúp định giá thương hiệu vượt xa tài sản vật chất.

"Tóm lại, ESG giúp doanh nghiệp tăng giá trị thông qua nhiều cơ chế: từ việc ổn định dòng tiền, tăng doanh thu và lợi nhuận, đến việc nâng cao định giá thị trường, thu hút nhà đầu tư và củng cố thương hiệu. Trong bối cảnh xu hướng đầu tư xanh và tiêu dùng có trách nhiệm ngày càng phổ biến, ESG chính là chìa khóa để doanh nghiệp Việt Nam nâng tầm và phát triển bền vững trên bản đồ kinh tế toàn cầu", chuyên gia Phạm Hoài Trung nhấn mạnh.